Samorząd województwa opolskiego od początku przejęcia zadań w zakresie organizacji regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich podejmował szereg działań w zakresie poprawy oferty przewozowej i standardu obsługi pasażerów. Od 2001 roku wprowadzano na opolskie tory rozwiązania, które z naszej perspektywy możemy ocenić jako właściwe dla zapewnienia atrakcyjnej oferty, spełniającej w dużym stopniu oczekiwania społeczności regionalnej korzystającej z oferty kolei. Wprowadziliśmy m.in. organizację ruchu cyklicznego, czyli przyjazdy i odjazdy pociągów w głównych relacjach w stałych odstępach minutowych, co w dużym stopniu porządkuje rozkład jazdy i wprowadza jasne zasady kursowania pociągów dla wszystkich pasażerów. Zwiększyliśmy liczbę i częstotliwość kursowania pociągów w porach szczytów komunikacyjnych (dojazdy do pracy i szkół). Udało nam się wznowić zawieszone przez PKP przewozy pasażerskie na liniach o znaczeniu lokalnym, na których dziś jeżdżą zakupione przez nas szynobusy. Zakupione przez samorząd województwa autobusy szynowe są wykorzystywane do obsługi linii niezelektryfikowanych, co umożliwia zmniejszenie o około 50 proc. kosztów tych przewozów w porównaniu z lokomotywą spalinową, a przede wszystkim poprawia standard podróży.
Należy jednak podkreślić, że samorządy wojewódzkie nie mają dziś wystarczających narzędzi do wprowadzania w życie rozwiązań, które umożliwiałyby odpowiedni rozwój oferty przewozów kolejowych oraz konkurowanie z dynamicznie rozwijającą się komunikacją drogową. Nie mamy wpływu na poprawę standardu, choćby poprzez skrócenie czasu podróży - jest to związane z fatalnym stanem technicznym większości linii kolejowych o znaczeniu lokalnym i brakiem inwestycji w tym zakresie, będących w kompetencji spółki PKP Polskie Linie Kolejowe. Nie mamy również bezpośredniego wpływu na ceny biletów stosowane przez przewoźnika - monopolistę obsługującego przewozy regionalne w Polsce. Znacznym problemem jest również brak konkurencji w tym segmencie rynku usług transportowych, która mogłaby wpłynąć na obniżenie kosztów uruchomienia pociągów, a tym samym zapewnienie większej liczby połączeń w ramach tych samych środków finansowych samorządu, poprawę punktualności kursowania.
Nie mając możliwości oddziaływania przez samorząd na wszystkie podstawowe elementy związane z organizowaniem przewozów, trudno mówić o ocenie i kontroli wykonywanych usług przewozowych, które mogłyby wpływać na dalszą poprawę funkcjonowania przewozów odczuwalną dla pasażera.
Niewątpliwie w przypadku przyjęcia nowych regulacji prawnych, przełamania monopolu PKP, wprowadzenia konkurencji na torach w regionach, czy to poprzez własne spółki przewozowe z udziałem samorządów czy dzięki ofertom zagranicznych przewoźników kolejowych, którzy wyrażają wolę szerszego wejścia na nasz rynek, byłoby możliwe poprawienie kondycji finansowej przewozów regionalnych, a tym samym zapewnienie w dłuższej perspektywie dalszego rozwoju tych przewozów z korzyścią dla mieszkańców.
ANDRZEJ KASIURA
członek zarządu województwa opolskiego