Zarząd jednostki samorządu terytorialnego, a w gminie wójt, burmistrz, prezydent miasta, zgodnie z art. 199 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, do 20 marca 2008 r. musi przedstawić organowi stanowiącemu sprawozdanie roczne z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Sprawozdanie to powinno zawierać zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wykaz jednostek budżetowych, które utworzyły rachunki dochodów własnych, oraz zestawienie dochodów własnych i wydatków nimi sfinansowanych. Sprawozdanie roczne sporządzane jest w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale budżetowej i przedstawiane jest również w tym terminie do regionalnej izby obrachunkowej.
Wraz ze sprawozdaniem z przebiegu wykonania budżetu za 2007 rok składane jest sprawozdanie z wykonania planów finansowych następujących jednostek zaliczonych do podsektora samorządowego:
• samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• samorządowych instytucji kultury,
• innych samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
GSiA OSTRZEGA
Sporządzając sprawozdanie z wykonania budżetu za rok 2007, należy pamiętać, aby uwzględnić szczegółowość uchwały budżetowej danej jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gdy uchwała budżetowa była opracowana zgodnie z art. 184 ustawy o finansach publicznych, wówczas sprawozdanie nie może być opracowane w mniejszej szczegółowości.
Sporządzane przez organ wykonawczy sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego może mieć różną formę, lecz musi uwzględniać wszystkie elementy wynikające z uchwały budżetowej.
Dochody według źródeł i działów klasyfikacji
Przedstawiając dochody, należy wykazać je w szczegółowości:
• dział,
• źródło pochodzenia dochodów (które określa ustawa),
uwzględniając wielkości dochodów planowanych, wynikających z uchwały budżetowej po zmianach oraz wykonania. Przy realizacji poszczególnych źródeł dochodów należałoby omówić zarówno rozbieżności w wykonywaniu tych dochodów, jak i ich przyczyny. Należy również podać podejmowane w 2007 r. działania w celu ściągnięcia należności oraz wykazać wielkości nieściągniętych należności, wykazać dane dotyczące umorzeń oraz zwolnień z dochodów danej jednostki samorządu terytorialnego.
Wydatki budżetowe
Wydatki budżetowe należy wykazać w szczegółowości co najmniej do działów i rozdziałów klasyfikacji budżetowej, z wyodrębnieniem:
• wydatków bieżących, w tym:
- wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń,
- dotacji,
- wydatków na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego,
- wydatków przypadających do spłaty w danym roku budżetowym, zgodnie z zawartą umową, z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego,
• wydatków majątkowych.
Dane wykazywane w tej części powinny uwzględniać wielkości planowanych wydatków wynikających z uchwały budżetowej po zmianach oraz wykonanie w szczegółowości, w jakiej zapisano powyżej. Sprawozdanie powinno zawierać również omówienie zrealizowanych wydatków budżetowych oraz przyczyny realizacji wykonania planowanych wydatków. Należałoby również podać dane dotyczące zobowiązań niewymagalnych i wymagalnych (wysokość) oraz z jakich tytułów wynikają. Natomiast co do zobowiązań wymagalnych, to należałoby również wskazać powody ich powstania.
WAŻNE
W przypadku gdy wystąpiło przekroczenie wydatków budżetowych, należy omówić, jaka była przyczyna wykonania wydatków ponad plan oraz jakie działania organu wykonawczego zostały podjęte w tym zakresie.
Deficyt lub nadwyżka budżetu
Różnica między dochodami a wydatkami budżetu jednostki samorządu terytorialnego stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli na koniec 2007 r. wystąpił deficyt budżetu jednostki, należy wykazać źródło jego pokrycia (finansowania), pamiętając o zapisach ustawy o finansach publicznych, która stanowi, jakimi przychodami może być pokryty deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Sprawozdanie z wykonania budżetu powinno również zawierać dane dotyczące kwoty zobowiązań na koniec 2007 r. z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych papierów wartościowych, a także kwotę zobowiązań wymagalnych jednostki samorządu terytorialnego.
Natomiast jeżeli jednostka samorządu terytorialnego dokonała w 2007 r. spłaty kredytów i pożyczek, wykupu wyemitowanych obligacji lub udzieliła pożyczki z budżetu, należałoby również podać dane w tym zakresie.
Dochody i wydatki na realizację zadań zleconych
Opracowując sprawozdanie z wykonania budżetu w tej części, należałoby przedstawić i omówić poszczególne dochody z tytułu dotacji celowych z budżetu państwa oraz poniesione w tym zakresie wydatki. W tej części sprawozdania powinna zostać również uwzględniona informacja o realizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego zadaniach z zakresu administracji rządowej i wykonanych z tego tytułu dochodach budżetu państwa, które podlegają odprowadzeniu w części do budżetu państwa, a w części do budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Udział procentowy wykonanych dochodów należnych jednostce samorządu terytorialnego wynika z ustaw szczególnych dotyczących poszczególnych zadań realizowanych przez jednostkę.
Przychody i wydatki zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych
Przedstawiając w sprawozdaniu dane dotyczące zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, należałoby podać źródła przychodów, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w zakresie planu i wykonania. Należałoby również omówić, czy planowane przychody zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych zostały wykonane, a w przypadku rozbieżności - podać ich przyczyny oraz wykazać dane dotyczące należności.
Natomiast w zakresie planu i wykonania wydatków dane dotyczące wynagrodzeń i pochodnych, wpłaty do budżetu oraz stan środków obrotowych na początek 2007 r. oraz stan środków obrotowych na koniec 2007 r. Sprawozdanie powinno zawierać omówienie wydatków oraz stan zobowiązań, w tym wymagalnych. Jeżeli na koniec 2007 r. wystąpiły straty, trzeba podać przyczyny oraz podjęte działania mające na celu wyeliminowanie strat z prowadzonej działalności.
Rachunki dochodów własnych i fundusze celowe
Sprawozdanie z wykonania budżetu obejmuje również wykaz jednostek budżetowych, które utworzyły rachunki dochodów własnych oraz zestawienie dochodów własnych i wydatków nimi sfinansowanych. Jeżeli wystąpiły zobowiązania lub należności, powinny również zostać wykazane dane w tym zakresie.
Sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego za ubiegły rok powinno zawierać również omówienie źródeł przychodów oraz kierunki wydawania środków z funduszy celowych, zarówno w zakresie planu, jak i wykonania.
Do 30 kwietnia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego - zgodnie z zapisami ustaw ustrojowych - rozpatruje sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego i podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla organu wykonawczego.
Dotacje celowe na zadania własne
Sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie powinno dotyczyć realizowanych zadań oraz uzyskanych kwot dotacji celowej na zadania własne.
Zadania wspólne jednostek samorządu
W tej części powinny zostać omówione dochody i wydatki związane z realizacją zadań wspólnych z innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Dane powinny obejmować informację, z jakimi jednostkami realizowane były zadania wspólne, jakie uzyskano dochody oraz jakie wydatki poniesiono na realizację tych zadań.
GSiA OSTRZEGA
Nawet jeśli dana jednostka nie realizowała w drodze umów lub porozumień żadnych zadań wspólnie z innymi samorządami, informacja o tym także powinna być podana.
Dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
Dotacje są to wydatki budżetu, które podlegają szczególnym zasadom rozliczania. Jednostka samorządu terytorialnego dokonuje wydatków bezpośrednio z budżetu lub w formie dotacji. Jeżeli z budżetu jednostki samorządu terytorialnego były wydawane środki w formie dotacji, należałoby dokonać omówienia rodzaju udzielonych dotacji (np. na jakie zadanie, w jakim trybie lub na podstawie jakich przepisów, w jakiej wysokości, jakim podmiotom, czy została rozliczona).
Wydatki na programy i projekty współfinansowane przez Unię Europejską
Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego realizowała programy i projekty ze środków budżetu Unii Europejskiej (środki przedakcesyjne, środki z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności oraz inne środki), należałoby przedstawić, jakie to były programy i projekty. Wykazać też trzeba kwoty wydatków poniesionych z tego tytułu. Jeżeli wystąpiły ewentualne zwroty środków z budżetu Unii Europejskiej, to należałoby podać informację również w tym zakresie.
Wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi
W przypadku gdy przez jednostkę samorządu terytorialnego były realizowane zadania inwestycyjne w ramach wieloletnich programów inwestycyjnych, należy przedstawić te zadania (wskazać źródła finansowania, okres realizacji zadań) oraz poniesione z tego tytułu wydatki. Trzeba również wskazać źródła finansowania, okres realizacji oraz omówienie tych zadań.
Upoważnienia
Jeżeli organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego upoważnił organ wykonawczy tej jednostki do dokonywania innych zmian w planie wydatków, z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami - sporządzane sprawozdanie w tej części powinno zawierać również informację w tym zakresie. Organ wykonawczy powinien poinformować o dokonanych zmianach w toku wykonywania budżetu w zakresie zmian w planie dochodów i wydatków.
W przypadku gdy zarząd jednostki samorządu terytorialnego, a w gminie wójt, burmistrz, prezydent miasta uzyskał upoważnienie do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emisji papierów wartościowych na pokrycie występującego w ciągu roku budżetowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, sprawozdanie powinno uwzględniać informację o wykorzystaniu tego upoważnienia. Musi się w nim znaleźć również informacja o zaciągniętych w 2007 r. kredytach i pożyczkach oraz emitowanych papierach wartościowych.
Sprawozdanie z wykonania budżetu gminy oraz województwa za 2007 r. powinno określać także dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych i wydatki na realizację zadań określonych w programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych z uwzględnieniem programu przeciwdziałania narkomanii.
Do 20 marca 2008 r. zarząd jednostki samorządu terytorialnego, a w gminie wójt, burmistrz, prezydent miasta, przedstawia organowi stanowiącemu oraz regionalnej izbie obrachunkowej sprawozdanie roczne z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego w celu jego zaopiniowania.
W przypadku negatywnej opinii wydanej w sprawie przedłożonego sprawozdania, prezes izby informuje o tym fakcie właściwego wojewodę i ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 21 ust. 2 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych).
Natomiast organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego negatywną opinię przedstawia organowi stanowiącemu jednostki wraz z odpowiedzią na zawarte w niej zarzuty nie później niż przed rozpatrzeniem absolutorium (art. 21 ust. 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych).
Krystyna Gąsiorek
PODSTAWA PRAWNA:
• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.)
• Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577 z późn. zm.)