Przepisy uchwalonej przez Sejm 24 października 2008 r. ustawy o Służbie Cywilnej wprowadzają wiele istotnych zmian - m.in. likwidują państwowy zasób kadrowy, przywracają stanowisko szefa służby cywilnej, włączają wyższe stanowiska do Służby Cywilnej (SC), określają nowy sposób naboru i dopuszczają cudzoziemców do pracy w administracji. Oznacza to większą dostępność osób do stanowisk wyższego szczebla. Szef SC i Rada SC będą mogli nadzorować prawidłowy przebieg przeprowadzania naborów. Nowe przepisy zaczną obowiązywać w pierwszych miesiącach 2009 roku.
Pierwsza praca
Wymagania dla osób ubiegających się o pracę w Służbie Cywilnej zostały doprecyzowane i częściowo zmienione. Kandydat nie może być skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Musi także posiadać kwalifikacje wymagane na stanowisko, o które się ubiega, a nie jak wcześniej to było uregulowane - posiadać kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej.
W SC może być także zatrudniona osoba, która nie posiada obywatelstwa polskiego. O niektóre stanowiska, poza obywatelami polskimi, będą mogli starać się obywatele UE i innych państw, które na podstawie stosownych umów międzynarodowych i przepisów prawa wspólnotowego mogą podejmować pracę w Polsce.
Konkurs na wyższych szczeblach
Nabór na wszystkie stanowiska w SC ma mieć charakter otwarty i konkurencyjny. Oznacza to, że mogą do niego przystąpić wszystkie osoby, które spełniają formalne wymagania w ogłoszeniu. Jedyną różnicą jest to, że w przypadku wyższych stanowisk otwarty i konkurencyjny nabór będzie musiał mieć charakter konkursu. W związku z tym na wyższe stanowiska nie wystarczy przeprowadzić tylko rozmowy kwalifikacyjnej, ale również rozwiązać na przykład test wiedzy wymaganej na danym stanowisku.
Ogłoszenie o wolnych stanowiskach w urzędzie dyrektor generalny będzie musiał zamieścić, nie tylko jak do tej pory w biuletynie kancelarii premiera, ale również w biuletynie swojego urzędu. W nowej ustawie protokół z przeprowadzonego naboru będzie rozszerzony o liczbę nadesłanych ofert, w tym ofert niespełniających wymogów formalnych.
Na czas nieokreślony po ocenie
Aby pracownik mógł starać się o zatrudnienie na czas nieokreślony, będzie musiał uzyskać tak zwaną pierwszą pozytywną ocenę w SC od swojego bezpośredniego przełożonego. Pierwsza ocena może być dokonana nie wcześniej niż po upływie ośmiu miesięcy, a nie później niż miesiąc przed upływem okresu, na który została zawarta z pracownikiem. Szczegółowe warunki i sposób dokonywania pierwszej oceny zostaną określone przez premiera w rozporządzeniu.
Z pierwszej oceny są zwolnieni absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, którzy złożyli wniosek o mianowanie w SC.
Dla kogo stanowisko szefa
W ustawie zostało przywrócone stanowisko szefa Służby Cywilnej, który ma być centralnym organem administracji rządowej. Nie będzie miał on jednak odrębnego urzędu. Dlatego jego obsługą będą zajmować się pracownicy Kancelarii Premiera. Będzie on powoływany przez premiera spośród urzędników SC. O to stanowisko będzie mogła ubiegać się osoba, która jest obywatelem polskim, posiada co najmniej pięcioletnie doświadczenie na stanowisku kierowniczym w administracji rządowej i nie była przez ostatnie pięć lat członkiem partii politycznej.
Likwidacja PZK
Nowa ustawa o SC uchyla także przepisy ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz.U. nr 170, poz. 1217 z późn. zm.). Na stanowiska dyrektorów generalnych oraz dyrektorów departamentów i ich zastępców nie będą powoływane osoby z zasobu kadrowego. Wyższe stanowiska zostaną włączone do SC.
Likwidacja PZK oznacza, że prawie 40 prezesów i szefów urzędów centralnych nie będzie już powoływanych w dotychczasowy sposób, spośród osób należących do PZK. W ustawach regulujących zasady funkcjonowania poszczególnych urzędów, agencji i funduszy wprowadzono minimalne wymagania stawiane kandydatom na ich szefów. Będą oni musieli mieć m.in. co najmniej sześcioletni staż pracy, w tym trzyletni na stanowisku kierowniczym.
Zmiany wprowadzone do ustawy umożliwią większej grupie osób ubieganie się o mianowanie i wysokie stanowiska urzędnicze. Natomiast osoby, które rozpoczynają swoją karierę w administracji rządowej, będą musiały wykazać się m.in. zaangażowaniem w pracę i otrzymać pozytywną opinię, aby móc ubiegać się o umowę na czas nieokreślony.
ARTUR RADWAN
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa o służbie cywilnej, uchwalona 24 października (została skierowana do Senatu). Ma wejść w życie w ciągu trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.