Podpisana przez prezydenta nowelizacja ustaw regulujących wdrażanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności ma uporządkować system działań podmiotów uczestniczących w zarządzaniu procesami rozwoju kraju, w tym zaangażowanych we wdrażanie funduszy europejskich. Nowe regulacje dotyczą przede wszystkim zmian w ustawach o finansach publicznych i o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dzięki nim przepisy obu ustaw będą spójne w zakresie programów wieloletnich i średniookresową strategią rozwoju kraju.
Dotacje dla samorządów
Nowelizacja doprecyzowuje przepisy dotyczące dotacji rozwojowej - aby jasno wynikało z nich, że wszelkie wydatki dokonywane na realizację programów operacyjnych i projektów realizowanych w ramach tych programów, mają formę dotacji rozwojowej. Samorząd województwa otrzyma z budżetu państwa dotację rozwojową na realizację regionalnego programu operacyjnego, w ramach którego działa jako instytucja zarządzająca lub krajowego programu operacyjnego, w ramach którego działa jako instytucja pośrednicząca.
Dotacja ta będzie dochodem samorządu województwa. Władze województwa będą mogły przeznaczyć ją m.in. na realizację projektów samorządu województwa oraz na dotacje rozwojowe dla beneficjentów programów i instytucji pośredniczących. Ponadto uproszczono system obiegu środków finansowych, w tym głównie środków niewygasających. Z kolei instytucjom uczestniczącym w procesie wykorzystania funduszy unijnych przyznano dodatkowe kompetencje, które przyspieszą ich wydawanie. Dzięki nim zarząd województwa będzie mógł dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu samorządu województwa w zakresie środków przeznaczonych na realizację programów operacyjnych, dla których samorząd województwa jest instytucją zarządzającą lub pośredniczącą.
Zmiany planu budżetu
Nowelizacja rozszerza zatem możliwość dokonywania zmian w planie budżetu samorządu województwa przez jego zarząd (bez udziału sejmiku), w tym również w zakresie programów, dla których samorząd jest instytucją pośredniczącą. Obecnie jest to możliwe tylko w przypadku programów, dla których samorząd jest instytucją zarządzającą.
Te zmiany planu nie będą mogły powodować zmniejszenia lub zwiększenia dochodów i wydatków majątkowych budżetu samorządu województwa w zakresie środków na realizację programów operacyjnych przekazanych samorządowi w formie dotacji rozwojowej. Ma zapobiec sytuacji, w której środki dotacji rozwojowej przekazane samorządowi na wydatki bieżące będą wykorzystane na zakupy majątkowe i odwrotnie.
Rozwój regionalny
Nowelizacja wprowadza do systemu programowania strategicznego długookresową strategię rozwoju kraju. Określa też na nowo cele strategii średniookresowej. Mają być z nią zgodne krajowe i regionalne programy operacyjne.
Nowością jest wprowadzenie do długookresowej strategii rozwoju kraju aspektu przestrzennego. Głównym celem strategii rozwoju w tym zakresie jest zapewnienie ładu przestrzennego i jednoczesne wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego. Ponadto dokument ten będzie określał główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju, obejmujący okres co najmniej 15 lat. Tam znajdziemy również założenia dotyczące kompleksowej koncepcji rozwoju kraju w perspektywie długookresowej z uwzględnieniem wymiaru społecznego, gospodarczego, środowiskowego, terytorialnego i instytucjonalnego.
Nowe przepisy zapowiadają też dodatkowe wytyczne, jak np. zakaz zmiany zasad konkursu w trakcie jego trwania czy możliwość wniesienia odwołania do sądu administracyjnego. Poszerzono również zakres porozumień zawieranych między instytucją zarządzającą programem operacyjnym a instytucją pośredniczącą w jego wdrażaniu.
ŁUKASZ SOBIECH
Podstawa prawna
• Art. 5 i 6 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Podpisana przez prezydenta 24 listopada 2008 r. Wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.