Dodatkowe wynagrodzenie roczne stanowi 8,5% sumy wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje trzynastka. Przy określaniu podstawy wymiaru trzynastki uwzględnia się te same elementy wynagrodzenia, co przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (art. 4 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej; dalej: ustawa o trzynastkach). Należy zatem posługiwać się tu przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (dalej: rozporządzenie urlopowe). Składniki wynagrodzenia do ekwiwalentu obliczamy natomiast tak jak wynagrodzenie urlopowe. Przy naliczaniu podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego posługujemy się zatem składnikami wynagrodzenia uwzględnianymi w wynagrodzeniu urlopowym.
ZAPAMIĘTAJ!
Wyjątek stanowi wynagrodzenie otrzymane za urlop wypoczynkowy. Pomimo że nie jest ono wliczane przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, to w przypadku ustalania wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego należy je brać pod uwagę.
Przy obliczaniu trzynastki bierzemy również pod uwagę wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, przysługujące pracownikowi przywróconemu do pracy (art. 4 ust. 1 ustawy o trzynastkach).
Czytaj także: Ustalenie praw pracownika do „trzynastki”>>
Wynagrodzenie będące podstawą dodatkowego wynagrodzenia rocznego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy – z wyłączeniem:
● jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
● wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
● gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
● wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
● ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
● dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
● wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
● kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
● nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
● odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
● wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Istnieją wątpliwości, czy w podstawie trzynastki uwzględniać wynagrodzenie za czas zwolnień okolicznościowych oraz 2 dni opieki nad dzieckiem. W literaturze można spotkać pogląd, zgodnie z którym wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy nie jest wynagrodzeniem za czas „innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy” (które nie podlega zaliczeniu do podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego). Oznacza to, że kierując się takim stanowiskiem – wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy (urlopy okolicznościowe czy dni opieki nad dzieckiem) powinno być uwzględniane w podstawie naliczania trzynastki.
Dowiedz się więcej o naliczaniu trzynastek
Jednak większość ekspertów w zakresie prawa pracy nie zgadza się z tym poglądem i uważa, że z podstawy wymiaru trzynastki należy wyłączać wynagrodzenia za czas takich zwolnień od pracy – czyli np. z tytułu 2 dni wolnego na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat oraz innych urlopów okolicznościowych (szczegółowo rodzaje zwolnień od pracy reguluje rozporządzenie z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy). Jeśli przyjmiemy takie stanowisko, to należy również przyjąć, że ustawodawca – tworząc katalog świadczeń wyłączanych z podstawy wynagrodzenia urlopowego i jednocześnie podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego – jako odrębną nieobecność w pracy wskazał jedynie czas choroby pracownika. Inne zwolnienia od pracy zawarł natomiast w punkcie dotyczącym „wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy”. Zwolnienia okolicznościowe oraz zwolnienie z tytułu opieki nad dzieckiem są zatem traktowane jako „inne usprawiedliwione nieobecności w pracy”. Tym samym wynagrodzenie za czas takich nieobecności – zgodnie z § 6 rozporządzenia urlopowego – nie będzie brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości podstawy wymiaru trzynastki.
ZAPAMIĘTAJ!
W związku z tym, że nie ma jednoznacznej decyzji w tym zakresie, to pracodawcy decydują, czy wynagrodzenie za okres takich zwolnień uwzględnią w podstawie trzynastki czy też nie.
Rozwiązania korzystniejsze dla pracowników niż te, które określone są przepisami, są tu dopuszczalne. Gdyby jednak pracodawca nie zdecydował się na zaliczenie takich świadczeń do podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego, podstawą prawną takiego wyłączenia będzie właśnie § 6 rozporządzenia urlopowego wraz z art. 4 ustawy o trzynastkach.
Czytaj także: Trzynastki dla pracowników samorządowych>>
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1353)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 227, poz. 1678)