Świadczenia z funduszu alimentacyjnego należą się osobie uprawnionej do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego, pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeśli ich egzekucja okazała się bezskuteczna. Egzekucja jest bezskuteczna, jeśli w okresie ostatnich dwóch miesięcy komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Bezskuteczność egzekucji komornik poświadcza odpowiednim dokumentem.
Ponadto za bezskuteczną egzekucję uważa się także niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami RP – przede wszystkim z powodu:
● braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
● braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują obywatelom polskim i cudzoziemcom przebywającym na terytorium RP m.in. na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich czy zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Warunkiem uzyskania świadczenia przez wymienione powyżej osoby jest zamieszkiwanie przez nie na terytorium RP przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Osoba jest uprawniona do otrzymania świadczeń z funduszu alimentacyjnego do ukończenia przez nią 18. roku życia albo w przypadku, gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej, do ukończenia 25. roku życia, bądź w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.
Kiedy nie przysługuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeśli osoba uprawniona została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej oraz gdy zawarła związek małżeński.
PRZYKŁAD
Osoba 23-letnia, ucząca się w szkole wyższej, pobierała świadczenie z funduszu alimentacyjnego. W lutym 2011 r. wyszła za mąż – nie jest już zatem uprawniona do pobierania tego świadczenia.
Czytaj także: Nie wszyscy dłużnicy alimentacyjni zostaną bez prawa jazdy>>
Kryterium dochodowe
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. W sytuacji utraty dochodu, prawo do świadczenia z funduszu ustala się na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego na podstawie dochodu rodziny pomniejszonego o utracony dochód. Natomiast w przypadku uzyskania dochodu, prawo do świadczeń z funduszu ustala się na podstawie dochodu rodziny lub osoby uprawnionej, powiększonego o uzyskany dochód.
ZAPAMIĘTAJ!
Ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się dochodu członka rodziny przebywającego w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
W przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Ustalając dochód rodziny uzyskany z gospodarstwa rolnego, do powierzchni gospodarstwa stanowiącego podstawę wymiaru podatku rolnego wlicza się obszary rolne oddane w dzierżawę z wyłączeniem:
● oddanej w dzierżawę, na podstawie umowy dzierżawy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego;
● gospodarstwa rolnego wniesionego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
● gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Ustalając dochód rodziny uzyskany przez dzierżawcę gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę, należy pomniejszyć dochód z gospodarstwa o zapłacony czynsz z tytułu dzierżawy.
Jeśli rodzina uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego oraz inne dochody pozarolnicze – wówczas należy te dochody zsumować.
Przy ustalaniu prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego,do dochodu rodziny nie wlicza się kwot otrzymanych świadczeń z tego funduszu.
Wysokość świadczenia
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów – jednak nie wyższej niż 500 zł. Jeśli osoba uprawniona (lub jej przedstawiciel ustawowy) marnotrawią wypłacane świadczenia z funduszu alimentacyjnego, organ właściwy wierzyciela może przekazać należne świadczenia w całości lub w części w formie rzeczowej.
Czytaj także: Dłużnik alimentacyjny odwoła się od decyzji gminy>>
Wnioskowanie o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej.
Wniosek powinien zawierać:
● dane dotyczące członków rodziny, w tym m.in.: imię, nazwisko, datę urodzenia, PESEL, NIP
● oświadczenie wnioskodawcy o przekazaniu komornikowi wszelkich znanych mu informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu
● oświadczenie wnioskodawcy o miejscu zamieszkania, wieku, zatrudnieniu i sytuacji ekonomicznej osób zobowiązanych względem osoby uprawnionej do alimentacji.
Do wniosku należy dołączyć:
● zaświadczenia o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych każdego członka rodziny, wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierające informacje o wysokości dochodu, należnego podatku, składek na ubezpieczenie społeczne odliczonych od dochodu, składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od podatku
● zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów
● inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia, w tym:
– dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej,
– zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne stwierdzające bezskuteczność egzekucji,
– orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
– odpis prawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem,
– orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej,
– zaświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej,
– informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo niepodjęciu tych czynności w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą.
Okres, na który przyznawane są świadczenia
Prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego ustala się naokres świadczeniowy, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela – nie wcześniej jednak niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu. Okres świadczeniowy trwa od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacane są w okresach miesięcznych.
Czytaj także: Gmina musi zawiadomić rodzica o wpisie do rejestru dłużników>>
Przesłanki wstrzymania wypłaty świadczeń
Wypłatę świadczeń z funduszu alimentacyjnego wstrzymuje się, jeśli osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy, którzy złożyli wniosek o przyznanie świadczeń:
● odmówili udzielenia lub nie udzielili w wyznaczonym terminie wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń,
● odmówili udzielenia organowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne informacji mających wpływ na skuteczność egzekucji lub udzielili informacji nieprawdziwych,
● nie podejmują świadczeń przez trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
W przypadku udzielenia wyjaśnień, świadczenia wypłaca się od miesiąca, w którym wpłynęły wyjaśnienia do końca okresu świadczeniowego – pod warunkiem, że osoba uprawniona nadal spełnia kryteria do ich otrzymywania. Jeśli uprawniona osoba zgłosi się po upływie trzech miesięcy, wówczas świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłaca się jej za cały okres wstrzymania, jeśli jest ona nadal uprawniona do ich otrzymywania. Natomiast jeśli wznowienie wypłaty wstrzymanych świadczeń z funduszu nie nastąpi do końca okresu świadczeniowego – prawo do świadczeń wygasa.
Nienależnie pobrane świadczenie
Obowiązkiem osoby, która pobrała nienależnie świadczenia, jest dokonanie jej zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń przedawniają się z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna.
Obowiązki dłużnika alimentacyjnego
Dłużnik alimentacyjny ma obowiązek zwrotu właściwemu organowi należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej wraz z ustawowymi odsetkami.
WZÓR 1. Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego
@RY1@i40/2011/008/i40.2011.008.000.0037.001.jpg@RY2@
@RY1@i40/2011/008/i40.2011.008.000.0037.002.jpg@RY2@
@RY1@i40/2011/008/i40.2011.008.000.0037.003.jpg@RY2@
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1504)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 lipca 2010 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz.U. z 2010 r. Nr 123, poz. 836).