Obowiązująca od 1 stycznia 2009 r. ustawa z 18 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych ograniczyła formy zatrudniania pracowników samorządowych, wskazując, że pracownicy samorządowi mogą być zatrudniani wyłącznie na podstawie:
● wyboru,
● powołania oraz
● umowy o pracę (art. 4 ustawy o pracownikach samorządowych).
Zniesiona została zatem możliwość zatrudniania pracowników samorządowych na podstawie mianowania. Zachowano jednocześnie okres przejściowy dla pracowników samorządowych mianowanych do końca 2011 r., w czasie którego mogą być jeszcze zatrudnieni w tej formie. Od 1 stycznia 2012 r. (jeśli z takimi pracownikami umowy nie zostały rozwiązane wcześniej) pracownicy ci stają się pracownikami zatrudnianymi na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Jest to przekształcenie stosunku pracy z mocy prawa.
WAŻNE!
Stosunek pracy pracownika samorządowego mianowanego przekształca się 1 stycznia 2012 r. w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Mianowani pracownicy samorządowi stanowili niewielką liczbowo grupę pracowników w porównaniu do skali ogólnie zatrudnianych pracowników samorządowych. Mogli być bowiem zatrudniani w zasadzie wyłącznie w urzędach gmin.
Informacja o przekształceniu stosunku pracy
Pracodawca samorządowy nie ma obowiązku poinformowania pracowników o przekształceniu ich stosunków pracy. Nie ma jednak przeszkód, żeby pracodawca poinformował np. na piśmie pracowników zatrudnionych dotychczas na podstawie mianowania o przekształceniu ich stosunku pracy w umowy o pracę na czas nieokreślony.
Pracodawca samorządowy często będzie również musiał określić na nowo warunki dalszego zatrudniania pracownika mianowanego, którego stosunek pracy został przekształcony.
Problematyczne przy dokonywanym przekształceniu z mocy prawa mogą okazać się w przypadku pracowników samorządowych mianowanych kwestie związane z wynagrodzeniem. Do pracowników samorządowych mianowanych do końca 2011 r. należy stosować dotychczasowe zasady wynagradzania, czyli wynikające z przepisów wydanych na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych z 1990 r. Wynagrodzenie pracowników samorządowych na podstawie poprzedniej ustawy o pracownikach samorządowych było określane tzw. widełkami, jeżeli chodzi o wynagrodzenie zasadnicze, oraz ewentualnie mógł być pracownikom przyznany dodatek funkcyjny (był przyznawany obligatoryjnie na stanowiskach związanych z kierowaniem zespołem – radcy prawnemu oraz mógł być przyznawany na niektórych stanowiskach określonych w obowiązującym wówczas rozporządzeniu Rady Ministrów dotyczącym wynagradzania pracowników samorządowych). Po wejściu w życie obecnie obowiązującej ustawy o pracownikach samorządowych, tj. od 1 stycznia 2009 r. stawki wynagrodzenia są określane w regulaminie wynagradzania. Taki pracownik nie może jednak otrzymać wynagrodzenia niższego niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze wynikające z obowiązującego obecnie rozporządzenia Rady Ministrów.
PRZYKŁAD
Główny specjalista zatrudniony w urzędzie gminy jako pracownik samorządowy mianowany otrzymywał następujące wynagrodzenie:
● wynagrodzenie zasadnicze: zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów to XII–XVII kategoria zaszeregowania i 5. stawka dodatku funkcyjnego, tj. od 1500 zł do 4000 zł i 120% najniższego wynagrodzenia zasadniczego (tj. 1320 zł; 1100 x 120%).
● Od 1 stycznia 2009 r. w przypadku pracownika zatrudnionego na stanowisku głównego specjalisty najniższe wynagrodzenie zasadnicze określone w rozporządzeniu Rady Ministrów to 1500 zł, tj. XII kategoria zaszeregowania. Nie ma jednak określonej maksymalnej stawki wynagrodzenia, gdyż ustala to regulamin wynagradzania. Jeżeli zatem w regulaminie wynagradzania maksymalna stawka wynagrodzenia zasadniczego była niższa niż 4000 zł, a pracownik samorządowy jako pracownik mianowany otrzymywał najwyższą możliwą do przyznania stawkę, po przekształceniu może otrzymać niższe wynagrodzenie.
Ponadto od 1 stycznia 2009 r. pracownicy samorządowi fakultatywnie otrzymują dodatek funkcyjny. W przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę o jego przyznaniu oraz wysokości decyduje wyłącznie wola pracodawcy (art. 36 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych).
A zatem od zapisów w regulaminie wynagradzania danego urzędu gminy zależy, czy np. na stanowisku głównego specjalisty został przewidziany dodatek funkcyjny i w jakiej wysokości.
PRZYKŁAD
Pracownik samorządowy mianowany zatrudniony w urzędzie gminy na stanowisku głównego specjalisty otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3600 zł i dodatek funkcyjny w wysokości 1320 zł. Po przekształceniu jego stosunku pracy w umowę o pracę na czas nieokreślony, zgodnie z obowiązującym w urzędzie gminy regulaminem wynagradzania otrzyma maksymalne wynagrodzenie 3220 zł i nie otrzyma dodatku funkcyjnego, ponieważ regulamin wynagradzania nie przewiduje takiego dodatku dla takiego stanowiska i takiego zakresu obowiązków. Pracownik w wyniku dokonanego przekształcenia otrzyma niższe wynagrodzenie. W tej sytuacji pracodawca powinien zmienić pracownikowi warunki umowy o pracę. Zmiana ta może nastąpić za zgodą pracodawcy w drodze porozumienia stron. W przypadku gdy pracownik nie wyrazi zgody na zmianę umowy o pracę w tym trybie, powinien otrzymać wypowiedzenie dotychczasowych warunków płacy. W wypowiedzeniu należy określić na nowo składniki wynagrodzenia pracownika (bez dodatku funkcyjnego). Pracownik może jednak nie przyjąć takiego wypowiedzenia zmieniającego. Zmiana warunków płacy następuje wówczas z zachowaniem przysługującego pracownikowi okresu wypowiedzenia.
Więcej na ten temat w Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń