Zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (dalej: u.o.z.), należy do zadań własnych gminy. Zadania gminy w tym zakresie uległy istotnym zmianom, które wprowadziła od 1 stycznia 2012 roku ustawa z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: nowelizacja u.o.z.).
Zamów książkę: Gospodarowanie odpadami komunalnymi >>
W uzasadnieniu do nowelizacji ustawodawca przekonuje, że dotychczasowe przepisy powodowały wiele niejasności – z jednej strony, nakładały na gminę obowiązki, z drugiej zaś, nie określały zasad postępowania ze zwierzętami. Najczęściej kończyło się na zleceniu zadania sprawowania opieki nad bezdomnymi zwierzętami prywatnym firmom, które – korzystając z funduszy gminnych – nie zawsze wykonywały je, mówiąc delikatnie, należycie. Dodatkowo obowiązywały zapisy ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, dotyczące ochrony przed zwierzętami bezdomnymi, gdzie problem bezdomności zwierząt został sprowadzony do roli usuwania odpadów komunalnych. Teraz dzięki nowelizacji u.o.z. opieka nad zwierzętami ma być jasno określona zarówno dla władz samorządowych, jak i samych właścicieli zwierząt.
Co roku program
Zgodnie ze zmienionym art. 11a ust. 1 u.o.z. rada gminy określa w drodze uchwały, corocznie do 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt (dalej: program). Do tej pory uchwalanie takiego programu miało charakter fakultatywny, teraz jest to obowiązek. Przygotowanie projektu planu należy do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), który najpóźniej do 1 lutego przekazuje taki projekt do zaopiniowania:
1) właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii,
2) organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, działającym na obszarze gminy,
3) dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich, działających na obszarze gminy.
Instytucje te mają 21 dni na przesłanie swoich uwag o projekcie programu (jeżeli tego nie uczynią, oznacza to, że zgadzają się z zapisami projektu programu).
W programie muszą znaleźć się następujące elementy:
● zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt,
● opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie,
● odławianie bezdomnych zwierząt,
● obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt,
● poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt,
● usypianie ślepych miotów,
● wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich,
● zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt.
Dodatkowo w programie może znaleźć się zapis dotyczący planu znakowania zwierząt w gminie, a realizacja zadań objętych planem może zostać powierzona podmiotowi prowadzącemu schronisko dla zwierząt.
Program powinien zawierać wysokość środków przewidzianych na realizacji zamierzonych celów oraz informację o sposobie ich wydatkowania. Wszelkie koszty programu ponosi gmina.
Odebranie zwierzęcia
Od początku roku, czyli od wejścia w życie nowelizacji u.o.z., zmieniły się zasady tymczasowego odebrania zwierzęcia opiekunowi lub właścicielowi. Dotychczas decyzję taką podejmował wójt na wniosek policji, lekarza weterynarii czy przedstawiciela organizacji społecznej, teraz wystarczy informacja od tych organów bądź od straży miejskiej. Zmieniły się też zasady działania w przypadkach niecierpiących zwłoki. Jeśli dalsze pozostawanie u właściciela lub opiekuna zagraża życiu lub zdrowiu zwierzęcia, to policjant, strażnik gminny lub osoba z organizacji pozarządowej społecznej może odebrać mu zwierzę, zawiadamiając jednocześnie o tym wójta (art. 7 pkt 3 u.o.z).
Nowe pojęcia
Nowelizacja u.o.z. wprowadza m.in. definicję schroniska dla zwierząt, doprecyzowuje zakazy dotyczące zabijania zwierząt i pojęcie znęcania się nad zwierzętami, wprowadza nowe zasady odbierania zwierząt osobom, które się nad nimi znęcają, wprowadza przepisy regulujące miejsce sprzedaży zwierząt domowych, zmienia zasady odławiania zwierząt bezdomnych oraz dokonuje nowelizacji wielu przepisów karnych. Obecnie przez „schronisko dla zwierząt” rozumie się przez to miejsce przeznaczone do opieki nad zwierzętami domowymi, spełniające warunki określone w ustawie z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Ten zapis wprowadza m.in. konkretne wymogi lokalowe, jakie muszą spełniać schroniska, czy zasady pielęgnacji nad zwierzętami. Pozwoli to na wyeliminowanie firm, które – zamiast opiekować się zwierzętami – wykorzystywały dotacje z gmin tylko na potrzeby własne, a nie swoich podopiecznych.
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji – Zamów prenumeratę >>