Uchwalona ustawa ma na celu wprowadzenie rozwiązań zmierzających do poprawy efektywności zarządzania mieniem państwowym, w związku z czym ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1182 z późn. zm.) dokonujące reformy systemu zarządzania mieniem państwowym. Przyjęte zmiany mają pozwolić na usunięcie niektórych wątpliwości interpretacyjnych, jakie pojawiły się od czasu wejścia w życie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, doprecyzowanie niektórych przepisów oraz uzupełnienie o nowe rozwiązania, które mają na celu uporządkowanie kompetencji i zadań organów administracji rządowej po wprowadzeniu reformy zarządzania mieniem państwowym w dniu 1 stycznia 2017 r.
Zobacz: Spółki komunalne
Główne rozwiązania zawarte w uchwalonej ustawie obejmują następujące kwestie:
1) rozszerzenie zakresu kompetencji Prezesa Rady Ministrów do koordynowania wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w spółkach oraz kompetencji polegającej na dążeniu do zapewnienia jednolitego sposobu wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa na wszystkie spółki z udziałem Skarbu Państwa, gdyż w obecnym stanie prawnym są one wykonywane tylko w spółkach, w których przekazano wykonywanie uprawnień na podstawie art. 8 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym;
2) przyznanie Prezesowi Rady Ministrów ogólnej kompetencji do nabywania akcji w imieniu Skarbu Państwa;
3) wprowadzenie przepisu, który umożliwi Prezesowi Rady Ministrów żądanie przekazania informacji dotyczących wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w spółkach oraz działalności spółek z udziałem Skarbu Państwa od wszystkich organów lub podmiotów, które wykonują prawa z akcji Skarbu Państwa, czyli od pełnomocnika Rządu, państwowej osoby prawnej, organu lub innej jednostki uprawnionej do wykonywania praw z akcji Skarbu Państwa;
4) dokonanie korekty mechanizmu przekazywania uprawnień do wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa – poprzez przesądzenie, że przekazanie będzie następowało w drodze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, które będzie określać wykaz spółek, w których uprawnienia przysługujące Skarbowi Państwa wykonują inni członkowie Rady Ministrów, pełnomocnicy Rządu lub państwowe osoby prawne, w tym także jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, wskazując odrębnie dla każdej spółki, członka Rady Ministrów, pełnomocnika Rządu lub państwową osobę prawną, w tym jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, właściwych do wykonywania w stosunku do tej spółki uprawnień;
5) dokonanie zmiany przepisów o zbywaniu udziałów albo akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych, w tym w szczególności:
a) wskazanie, że zbyciu mogą podlegać prawa wynikające z akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych,
b) wprowadzenie wyjątków od konieczności uzyskiwania zgody Rady Ministrów na zbycie akcji Skarbu Państwa dotyczące spółek, w których Skarb Państwa posiada nie więcej niż 20% kapitału zakładowego, chyba że wartość rynkowa tych akcji przekracza 10 000 000 złotych; spółek w upadłości; zbycia akcji spółek publicznych w sytuacji, o której mowa w art. 73 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, czyli w przypadku konieczności uniknięcia ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółki publicznej; wniesienia akcji do państwowej osoby prawnej oraz zbycia akcji w wykonaniu prawomocnego orzeczenia sądu lub w postępowaniu egzekucyjnym,
c) uporządkowanie regulacji dotyczących składania wniosku o wyrażenie przez Radę Ministrów zgody na zbycie akcji lub praw z akcji Skarbu Państwa (dotyczy to w szczególności zawartości wniosku oraz obligatoryjnych załączników),
d) rozszerzenie listy spółek, w których akcje i prawa z akcji Skarbu Państwa nie podlegają zbyciu o następujące spółki:
- Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o. o.,
- PERN Spółka Akcyjna,
- Poczta Polska Spółka Akcyjna,
- Polska Grupa Lotnicza Spółka Akcyjna,
- Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna,
e) wyłączenie obowiązku uzyskiwania zgody Rady Ministrów w przypadku zbycia akcji w wyniku przymusowego umorzenia akcji lub udziałów państwowej osoby prawnej;
6) doprecyzowanie, że umowy o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem będą wymagały zgody organu nadzorczego, jeżeli wysokość wynagrodzenia przewidzianego za świadczone usługi łącznie w tej umowie lub innych umowach zawieranych z tym samym podmiotem będzie przekraczać 500 000 złotych netto w stosunku rocznym;
7) wprowadzenie obowiązku, aby zasady zbywania składników aktywów trwałych uwzględniały zastosowanie trybu aukcji obok dotychczasowego trybu przetargu;
8) dokonanie korekty przepisów odnośnie do wymogów, jakie muszą spełniać osoby wskazane na członka organu nadzorczego przez podmiot uprawniony do wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa lub państwową osobę prawną oraz przepisów dotyczących Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych - zgodnie z nowelą, osoby wybrane do organu nadzorczego przez rolników lub rybaków zostaną objęte takimi samymi wymogami co osoby wybrane na członka organu nadzorczego przez pracowników;
9) utworzenie nowego państwowego funduszu celowego, którego głównym celem będzie finansowanie zadania Prezesa Rady Ministrów polegającego na nabywaniu i obejmowaniu akcji lub udziałów spółek - Funduszu Inwestycji Kapitałowych. Dysponentem Funduszu będzie Prezes Rady Ministrów, natomiast zadania dysponenta Funduszu z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów będzie mógł realizować Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Przewidziano, że Bank Gospodarstwa Krajowego będzie prowadził obsługę bankową Funduszu Inwestycji Kapitałowych. Zasady współpracy pomiędzy dysponentem Funduszu oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego zostaną określone w umowie. Przychodami Funduszu będą głównie wpłaty z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, wpłaty środków finansowych w wysokości odpowiadającej 30% każdej wypłaconej dywidendy, a także zaliczki na poczet dywidendy, z akcji należących do Skarbu Państwa, środki z tytułu zwrotu pomocy publicznej lub wsparcia niebędącego pomocą publiczną, udzielonych przedsiębiorcom z Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców, wraz z należnymi odsetkami, a ponadto dotacje celowe z budżetu państwa oraz odsetki od wolnych środków Funduszu, przekazanych w zarządzanie zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych;
10) zmiany definicji i uzupełnienie pojęć stosowanych w ustawie, m.in. o kategorię spółek utworzonych i działających zgodnie z przepisami prawa obcego oraz definicję akcjonariusza.
Regulacje przyjęte w uchwalonej ustawie wiążą się z wprowadzeniem zmian w 15 innych ustawach.
W zakresie przepisów przejściowych ustawa przewiduje, iż do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie uchwalonej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Ponadto ustawa stanowi, iż podmioty uprawnione do wykonywania praw z akcji należących do Skarbu Państwa lub państwowe osoby prawne, w zakresie wykonywania praw z akcji w spółce, są obowiązane podjąć działania mające na celu określenie, w drodze uchwały walnego zgromadzenia lub w statucie tej spółki, regulacji wprowadzonych zmianami ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, w terminie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie uchwalonej ustawy.
Ustawa przewiduje również, iż w zakresie spełniania wymogów do pełnienia funkcji członków organów nadzorczych wskazanych w ustawie podmiotów, przez osoby powołane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, które w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy pełnią te funkcje, stosuje się przepisy dotychczasowe – do czasu wygaśnięcia ich mandatów.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem zmian dotyczących zasad bycia członkiem organu nadzorczego oraz pełnomocnikiem w podmiotach z udziałem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowych i komunalnych osób prawnych, które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Ponadto przepisy dotyczące uchylenia art. 4 w ustawie z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi i przeniesienia tej materii do właściwych ustaw, a także przepisy wprowadzające nowe ograniczenia do art. 4 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, również wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.
Źródło: https://www.prezydent.pl