W ramach projektu współfinansowanego z funduszy Unii Europejskiej trwają obecnie prace ekspertów nad wypracowaniem nowej formuły egzaminu maturalnego, w tym nowej formuły matury z języka polskiego zarówno ustnej, jak i pisemnej. Wyniki prac ekspertów, m.in. nauczycieli akademickich i nauczycieli zatrudnionych w szkołach ponadgimnazjalnych, dotyczących nowej matury zostaną przedstawione CKE we wrześniu br. Następnie - po opracowaniu ich przez CKE - zostaną przesłane do MEN.
"Prawo nas zobowiązuje do tego, żeby do końca sierpnia 2013 r. opublikować decyzję na temat nowej formuły egzaminu maturalnego, który odbędzie się dwa lata później w 2015 r. Tyle mówi prawo, natomiast my chcemy tę decyzję opublikować w 2012 r." - powiedział w piątek Sawicki. Zapowiedział też, że w październiku lub listopadzie tego roku zostaną zaprezentowane prace ekspertów dotyczące nowej matury.
Wśród najważniejszych zmian, które nastąpią w nowej maturze z języka polskiego, będzie odejście od prezentacji wybranego przez ucznia tematu. Matura w tej formie obowiązuje od 2005 r. i miała być sposobem na docenienie indywidualizmu ucznia. Nie sprawdziła się, ponieważ część uczniów kupowała gotowe prezentacje np. w internecie, a następnie mechanicznie je przyswajała.
"Odejście od prezentacji na ustnym egzaminie z języka polskiego było powszechnym żądaniem nauczycieli (...), którzy na bieżąco informowali nas jak bardzo rozpowszechniony był proceder kupowania przez internet gotowych prezentacji i uczenie się ich na pamięć. To często skutkowało tym, że zdający nie potrafił po prezentacji podjąć rozmowy na jej temat, czyli tego, co przed chwilą wygłosił" - wyjaśniał wiceszef CKE.
Poinformował, że jedną z propozycji zmian w nowej maturze z języka polskiego - o czym doniosła piątkowa "Gazeta Wyborcza" i "Rzeczpospolita" - będzie spontaniczna odpowiedź na wylosowane pytanie zamiast gotowej prezentacji, którą uczeń przygotowuje w domu, a następnie wygłasza przed komisją. "Taka pilotażowa matura, w której uczniowie odpowiadali na wylosowane pytania, została przeprowadzona w tym roku w grupie 500 uczniów. Wyniki tego pilotażu zostaną włączone do raportu, który poznamy we wrześniu" - powiedział Sawicki.
Podkreślił, że nowa matura z języka polskiego będzie wymagała innego sposobu nauczania w szkołach. "Będzie wymagała większej samodzielności uczniów, lepszego przedstawiania i uargumentowania własnego stanowiska przy analizie i interpretacji tekstu" - dodał Sawicki.
Informacja o zmianach w egzaminie maturalnym będzie musiała nastąpić najpóźniej dwa lata przed nową maturą. Nową formułę egzaminu z języka polskiego będzie musiało zatwierdzić Ministerstwo Edukacji Narodowej, które przygotowuje ją na 2015 r.
W rozmowie z PAP prof. Sławomir Jacek Żurek, szef Katedry Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (w latach 2008-2009 prof. Żurek kierował w MEN zespołem odpowiedzialnym za przygotowanie nowej podstawy programowej z języka polskiego) powiedział, że kierunek prac, który przyjęła Centralna Komisja Egzaminacyjna, w tym odejście od prezentacji maturalnej na egzaminie z języka polskiego jest bardzo dobrym posunięciem. W jego ocenie, nowa matura z języka polskiego powinna podlegać zewnętrznej kontroli. Powinna być także sprawdzianem umiejętności wypowiadania się.
"To bardzo ważne, ponieważ sposób mówienia świadczy o sposobie myślenia człowieka. Wszyscy myślimy w języku, a sprawne myślenie jest konieczne na wszystkich kierunkach studiów. Warto także uzewnętrznić egzamin ustny tak, by ocena z języka polskiego była brana pod uwagę przy rekrutacji na różne kierunki studiów, także techniczne. Tę potrzebę dostrzegają nawet rektorzy politechnik, którzy uważają, że jest coraz gorzej nie tylko z wysławianiem się, ale właśnie z myśleniem u studentów" - podkreślił ekspert.
Prof. Żurek uważa także, że matura z języka polskiego powinna w większym stopniu być sprawdzaniem czytelnictwa literatury. "W tym sensie, żeby uczeń po otrzymaniu jakiegoś tekstu z kanonu lektur potrafił go rozpoznać. Dobrze byłoby też, gdyby na maturze udało się w większym stopniu sprawdzać umiejętności z zakresu nauki o języku. Z tą wiedzą u uczniów jest bardzo słabo ze względu na przeładowanie materiału treściami historycznoliterackimi. Znam przypadek, w którym uczeń otrzymywał świadectwo maturalne, ale nie wiedział, co to jest czasownik" - powiedział ekspert.
O pracach nad zmianami w formule egzaminu maturalnego mówi się od dłuższego czasu. Zmiany te miałyby wejść na egzaminie maturalnym, który zostanie przeprowadzony w roku szkolnym 2014/2015. Wiosną 2015 r. maturę będzie bowiem zdawał pierwszy rocznik abiturientów, którzy uczyli się w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej zgodnie z nową podstawą programową nauczania.