„Ranking dobrych praktyk” to publikacja prezentująca innowacyjne, efektywne oraz przyjazne środowisku i człowiekowi rozwiązania energetyczne realizowane w gminach. Mogą one stanowić przykład działań skutecznych, ale także inspirację do podejmowania podobnych aktywności przez inne gminy. 10 najlepszych projektów zostało wytypowanych przez grono ekspertów konkursu „Gmina przyszłości 2011”, organizowanego przez Forum Rozwoju Efektywnej Energii. Publikację można pobrać ze strony www.kibicujklimatowi.pl/konkurs
„Zależało nam, aby wyróżnić gminy, które realizują projekty odważne i w pewnym sensie pionierskie. Wyznaczają kierunki zmian i dają przykład, że na polskiej wsi możliwe jest zastosowanie najnowocześniejszych technologii i korzystanie z energii przyjaznej dla środowiska” – mówi Sylwester Śmigiel, Przewodniczący Forum FREE. „Dobre praktyki opisane w Rankingu pokazują, że mimo barier w zakresie finansowania efektywnych energetycznie rozwiązań, samorządowcy skutecznie poszukują i zdobywają środki na inwestycje. Kluczem do sukcesu jest zaangażowanie, pomysłowość i konsekwencja w dążeniu do osiągnięcia założonego celu. Jestem przekonany, że opublikowane inicjatywy będą inspiracją do wprowadzania innowacji na terenie kolejnych gmin, a naśladowanie tych przedsięwzięć przełoży się na rozwój Polski lokalnej” – dodaje Sylwester Śmigiel.
Do konkursu gminy zgłaszały projekty w jednej z dwóch kategorii – „Innowacje dla klimatu” oraz „Promotor innowacji”. W pierwszej kategorii najwyżej oceniono gminę Stoszowice, w której budowana jest pierwsza w Polsce szkoła pasywna oraz Wierzchosławice, gdzie zrealizowano projekt farmy fotowoltaicznej o mocy 1MW. Zwycięzcą wśród promotorów innowacji została Bielsko-Biała, za kampanię promocyjno-edukacyjną ENGAGE.
Jak twierdzi Wójt Gminy Stoszowice, Marek Janikowski: „Pomysł na tak innowacyjną inwestycję jest odpowiedzią na realne potrzeby nie tylko w naszej gminie, ale w skali całego kraju. Mam nadzieję, że to przedsięwzięcie zapoczątkuje falę rozwoju publicznej zabudowy energooszczędnej i pasywnej w Polsce. Mam nadzieję, że budowa naszej nowej szkoły będzie dowodem na to, że nawet małe gminy, dysponujące niewielkim budżetem mogą realizować swoje plany i idee w każdej dziedzinie, przyczyniając się tym samym do rozwoju naszego kraju”.
Jak wynika z doświadczeń Wierzchosławic, zastosowanie efektywnych energetycznie rozwiązań, obok korzyści dla klimatu i mieszkańców, przynosi także zyski dla gminy. „Budowa gminnej farmy fotowoltaicznej pokazuje, że inwestowanie w tego rodzaju rozwiązania oparte o odnawialne źródła energii przynoszą dochód. Szacujemy zyski na poziomie 450-650 tys. zł rocznie” – potwierdza Wójt Gminy Wierzchosławice, Wiesław Rajski.
Jednak rozwój energetyczny polskiej wsi zależy nie tylko od aktywności samorządowców, ale także od zaangażowania społeczności lokalnej. Władze Bielska-Białej, zwycięzcy w kategorii „Promotor innowacji”, dostrzegają konieczność budowania wiedzy społecznej w tym zakresie oraz korzyści wynikające z działań prowadzonych wśród świadomego społeczeństwa. „Społeczność zintegrowana wokół wspólnej idei ochrony klimatu skorzysta nie tylko z czystszego środowiska i zdrowszego sposobu życia, ale odniesie także korzyści finansowe dzięki oszczędzaniu energii i innych mediów” – mówi Prezydent Bielska-Białej, Jacek Krywult.
Zwycięskie projekty nie kończą jednak listy godnych naśladowania przedsięwzięć. W czołówce Rankingu dobrych praktyk doceniono i zaprezentowano także projekty realizowane w gminach:
- Bielsko-Biała – „Zastosowanie odnawialnych źródeł energii w Oczyszczalni Ścieków w Komorowicach”,
- Płock – „Inteligentne Miasto”,
- Grybów – „Montaż 100 instalacji kolektorów słonecznych na budynkach mieszkalnych”,
- Piaseczno – „Kompleksowe uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej Piaseczna”,
- Kisielice – „Ekologiczny system ciepłowniczy”,
- Polkowice – „Organizacja I, II i III Forum Ekoenergetycznego”,
- Rabka-Zdrój – „Promocja Kompleksowego Programu Gospodarki Odpadami Komunalnymi”.
Wszystkie projekty wyróżnia innowacyjność i oryginalność proponowanych działań. Ich realizacja przynosi wymierne korzyści dla gminy i jej mieszkańców. Ponadto laureaci umiejętnie wykorzystują dostępne środki unijne, krajowe i gminne oraz wdrażają nowatorskie sposoby finansowania inwestycji.
Pełen opis nagrodzonych projektów znajduje się w „Rankingu dobrych praktyk” dostępnym na stronie www.kibicujklimatowi.pl/konkurs
Forum Rozwoju Efektywnej Energii FREE (www.forumfree.pl) jest częścią inicjatywy o zasięgu paneuropejskim. Jej celem jest zwiększanie dostępu do nowoczesnych i przyjaznych źródeł energii na terenach wiejskich. FREE działa dla poprawy komfortu i jakości życia ludności wiejskiej oraz energetycznej modernizacji terenów pozamiejskich, tak aby stały się nowoczesne, bezpieczne i nieskażone. W ramach projektu podejmowane są działania w zakresie budowania szerokiej koalicji społecznej oraz pobudzenia dyskusji wokół potrzeb energetycznych społeczności lokalnych. Forum FREE zwraca uwagę na ograniczony dostęp do zrównoważonych i niskoemisyjnych źródeł energii na terenach niezurbanizowanych. Mimo dużego potencjału energetycznego obszary te nie są uwzględniane w polityce energetycznej kraju. Brak odpowiednich dotacji czy zachęt podatkowych skierowanych do mieszkańców terenów pozamiejskich, może prowadzić do pogłębienia występującego w Polsce zjawiska ubóstwa energetycznego wsi. Wykorzystanie znanych od lat paliw niskoemisyjnych, takich jak gaz płynny w połączeniu z najnowszymi technologiami, np. w postaci solarnych systemów hybrydowych, gazowych pomp ciepła czy urządzeń do mikrokogeneracji (skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej) może być doskonałą odpowiedzią na energetyczne potrzeby mieszkańców wsi dzisiaj i w przyszłości.
Konkurs „Gmina przyszłości” (www.kibicujklimatowi.pl) to inicjatywa, której celem jest wyłonienie polskich gmin podejmujących aktywne działania na rzecz ochrony klimatu poprzez wdrażanie innowacyjnych i przyjaznych środowisku rozwiązań energetycznych oraz edukację na ten temat. Konkurs ma za zadanie zachęcać i aktywizować przedstawicieli gmin i lokalnych liderów do inicjowania proekologicznych działań w ich regionie. Ponadto ma zwrócić uwagę na ważną rolę polskich gmin w realizacji polityki energetycznej polski i Unii Europejskiej. Strategicznym partnerem konkursu od 2011 r. zostało Forum Rozwoju Efektywnej Energii FREE.