Przedmiotowa ustawa ma na celu wprowadzenie zmian mających uporządkować zagadnienia związane z organizacją i prowadzeniem zbiórek publicznych.
W myśl uzasadnienia do projektu celem ustawy jest „ułatwienie obywatelom ofiarności przez zmianę roli państwa w tym obszarze, tak aby tworzyło ono ramy organizacyjne do przejrzystego przeprowadzania zbiórek publicznych w przestrzeni publicznej". Ustawa ma również zapewnić darczyńcom „powszechny, bieżący i łatwy wgląd w zbiórki publiczne prowadzone na terenie kraju - co jest istotnym dodatkowym mechanizmem popularyzującym dobroczynność, ale i wspierającym kontrolę prawidłowości przeprowadzanych zbiórek".
Zgodnie z art. 1 opiniowanej ustawy, zbiórką publiczną będzie wszelkie zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz na cele religijne.
Oznacza to, iż obecnie zakresem ustawy o zbiórkach publicznych nie będą objęte sytuacje przekazywania pieniędzy za pośrednictwem SMS-ów czy poprzez wpłaty na konto bankowe, w tym również za pośrednictwem Internetu.
Podobnie jak obecnie zbiórką publiczną w rozumieniu ustawy nie będzie zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze:
1) na cele religijne, na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz na utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli odbywa się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony;
2) w drodze loterii pieniężnych i fantowych;
3) wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzającym zbiórkę;
4) wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, odbywające się na podstawie pozwolenia władz szkolnych;
5) w ramach zbiórek koleżeńskich odbywających się w lokalach urzędów publicznych na podstawie pozwolenia kierownika urzędu lub w innych zakładach pracy.
Na gruncie nowej ustawy organizatorem zbiórki będą mogły być: organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy (np. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne) a także komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki - przez co najmniej 3 osoby fizyczne w trybie określonym w art. 4 uchwalonej ustawy. Istotne jest przy tym, iż w akcie założycielskim komitetu społecznego powołanego w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej musi być zawarte oświadczenie założycieli komitetu o niekaralności w zakresie przestępstw wskazanych w ustawie (przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi oraz przestępstwa skarbowe).
Zbiórka publiczna będzie mogła być prowadzona po jej zgłoszeniu (przy użyciu formularza elektronicznego albo w postaci papierowej; ustawa określa, jakie dane będą musiały być zawarte w zgłoszeniu oraz jakie dokumenty będą musiały być załączone do zgłoszenia; wzór zgłoszenia zbiórki publicznej zostanie określony w rozporządzeniu) i zamieszczeniu informacji o zgłoszeniu na ogólnopolskim elektronicznym portalu zbiórek publicznych (w ustawie określono, jakie dane zamieszczane będą na portalu zbiórek publicznych). Portal ten prowadził będzie minister właściwy do spraw administracji publicznej. Na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów warunkiem przeprowadzenia zbiórki publicznej jest uzyskanie uprzedniego pozwolenia właściwego organu. Obecnie uchwalona ustawa wprowadza zasadę zamieszczania jedynie informacji o zgłoszeniu zbiórki publicznej na portalu zbiórek publicznych, po zweryfikowaniu poprawności wypełnienia pól obowiązkowych zgłoszenia. W ustawie sformułowano przy tym zasady aktualizacji zgłoszeń oraz uzupełniania braków w zgłoszeniach. W zgłoszeniu zbiórki organizator zbiórki musi zamieścić dane organizatora zbiórki, cel zbiórki oraz przewidywane koszty niezbędne do zorganizowania i przeprowadzenia zbiórki, które zostaną pokryte z zebranych ofiar.
Minister właściwy do spraw administracji publicznej będzie miał przy tym prawo odmowy, w drodze decyzji administracyjnej, zamieszczenia informacji o zgłoszeniu zbiórki publicznej na portalu zbiórek publicznych w przypadkach określonych w art. 15 ust. 1 ustawy (m.in. w przypadku gdy wskazany w zgłoszeniu cel zbiórki będzie niezgodny z prawem lub będzie wykraczał poza sferę zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, albo nie jest celem religijnym, a w przypadku komitetu społecznego – jest niezgodny z celem do jakiego komitet został powołany).
Organizator zbiórki będzie obowiązany sporządzić i doręczyć ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej sprawozdania z przeprowadzonej (przeprowadzanej) zbiórki publicznej oraz ze sposobu rozdysponowania zebranych ofiar. Sprawozdania zamieszczane będą na portalu zbiórek publicznych.
Informacja o zgłoszeniu zbiórki publicznej wraz ze sprawozdaniami będzie dostępna na portalu zbiórek publicznych przez okres 10 lat, licząc od dnia upływu terminu przesłania ostatniego sprawozdania.
Organizator zbiórki będzie mógł prowadzić w tym samym czasie więcej niż jedną zbiórkę publiczną.
Następstwem uchwalenia omawianej ustawy jest uchylenie ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych oraz nowelizacja ustaw: z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń, z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sil Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustaw regulujących stosunek Państwa do kościołów.
Do postępowań wszczętych przed dniem wejścia w życie nowych regulacji będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe. Ponadto pozwolenia na przeprowadzenie zbiórek publicznych wydane przed dniem wejścia w życie nowych regulacji zachowują ważność przez okres niezbędny do realizacji celu zbiórki i przedstawienia jej wyników.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Źródło: prezydent.pl
Zobacz również: Organizacja zbiórki publicznej