Przemawiając po złożeniu podpisu prezydent zwrócił uwagę, że wyjątkowo podpisał ustawę nie w Pałacu Prezydenckim, a w miejscu, którego będzie dotyczyła. Wyjaśniał, że zależało mu - jako przedstawicielowi Rzeczypospolitej, a więc całej Polski - na sformułowaniu poprzez ten gest politycznego przesłania do mieszkańców Górnego Śląska.
Prezydent mówił, że przez ostatnie lata – od 1989 r. - z regionu płynęły głosy, „że Górny Śląsk jest zaniedbywany, zapominany i eksploatowany, że nie dostaje swojej szansy; że jest likwidowany, że nie jest modernizowany, jak należy, że nie myśli się o Górnym Śląsku w kategoriach tego, że jest to wielki obszar inwestycyjny, który powinien przynosić profity wynikające z tego, że się do niego wkłada, a nie z tego, że się z niego czerpie”.
"Wierzę w to głęboko, że ta sytuacja właśnie w tej chwili ulega radykalnej zmianie" – podkreślił Andrzej Duda. Wyraził przekonanie, że ustawa daje samorządowcom pole do współdziałania i współpracy tak dla regionu, jak i jego lokalnych społeczności, a – w efekcie – dla dalszej budowy potencjału Rzeczypospolitej.
Prezydent wymieniał, że oczekiwana przez samorządy regulacja daje szanse na lepszą komunikację, lepszy rozwój czy strategiczne planowanie w ujęciu całej metropolii. Podkreślił, że nowoczesny rozwój – prócz wymiaru rozwoju cywilizacyjnego – musi być zrównoważony. "Oznacza to, że są miejsca pracy i wypoczynku. Oznacza dbałość o środowisko naturalne, oznacza dbałość o mądry rozwój sieci transportowej, drogowej" - mówił Duda.
„Wierzę, że państwo tu na miejscu (…) będziecie umieli te kwestie zaplanować” - uznał. „Jestem przekonany, że rozwiązania prawne, które dzisiaj wprowadzamy, na to pozwolą i że wyznaczają one tak naprawdę początek nowej drogi dla Górnego Śląska, części Zagłębia, dla tej ziemi" dodał. Wyraził nadzieję, że będzie również "nowa droga rozwoju, atrakcyjności i zakończenia czasu, w którym mówiono, że Rzeczpospolita tylko czerpie". "Chciałbym, żeby Rzeczpospolita teraz także dawała” - zadeklarował.
Zobacz serwis: Rozwój i promocja
Stwierdził również, że szansa regionu polega na dobrym współdziałaniu. "Na współdziałaniu, o którym można mówić z uśmiechem, że ono przełamie może nawet te tradycyjne zagłębiowsko-śląskie podziały" - dodał.
Akcentując specyfikę niezwykle zurbanizowanego regionu oraz wielkość powstającej w nim metropolii Duda przypomniał, że swój akces do niej „zgłosiło już na pewno 38 gmin”, a „generalnie zgłoszenia pochodzą od 40 gmin”. „Wielkość tego organizmu, który powstanie tu już za kilka miesięcy, to będzie pod względem liczby mieszkańców być może ponad 2,3 mln ludzi objętych obszarem metropolii” - podkreślił.
Wezwał przy tym do wspólnego budowania struktur metropolii „dla dobra całego regionu”. W tym kontekście zaapelował również do przedstawicieli rządu, parlamentarzystów, samorządowców oraz - przede wszystkim - do władz województwa o pamięć, że „województwo nie będzie składało się wyłącznie z metropolii”.
„Oprócz metropolii w województwie będą także inne miasta, które pozostaną poza metropolią z przyczyn decyzyjnych czy geograficznych. Natomiast całemu województwu potrzebny jest dobry rozwój, a zatem nie może być sytuacji, że metropolia będzie rozwijała się kosztem innych dużych miast województwa takich, jak Częstochowa (…) czy Bielsko-Biała” - podkreślił.
„Chciałbym, abyśmy ten rozwój zapewniali, żebyśmy wśród szans dawanych wielkiej metropolii górnośląsko-zagłębiowskiej, stwarzali także szanse rozwojowe dla pozostałych miast. (…) To jest obawa wielu ludzi w Polsce, także i polityków, że jeżeli postawimy absolutnie na metropolie, to one zassą do siebie wszystko, nie pozostawiając nic wokół” - powiedział prezydent.
„Metropolia ma działać razem, aby stwarzać dla siebie większe szanse rozwojowe, lepsze warunki dla życia ludzi w metropolii. Ale poza metropoliami również muszą być centra życia społecznego, politycznego, gospodarczego. Są niezwykle potrzebne, choćby po to, aby z metropolią konkurować (…) może nie każde z nich z osobna, ale wszystkie razem - na pewno. One w tym aspekcie zasługują na wsparcie” - wskazał Duda.
Prezydent dziękował w Katowicach rządowi za przygotowanie ustawy oraz posłom i senatorom ze wszystkich stron sceny politycznej za jej poparcie. „To bardzo ważne, że poprzez działanie rządu wsparte działaniem parlamentu, czynione jest dla Górnego Śląska, jako konurbacji, coś rzeczywiście wyjątkowego” - ocenił.
Utworzenie ustawowego związku wykonującego część zadań publicznych samorządy przylegających do siebie miast konurbacji katowickiej postulują od lat. Argumentują, że taki związek powinien ułatwić im m.in. wspólne organizację transportu publicznego czy planowanie przestrzenne. Wskazują, że formuła związków samorządowych tworzonych na gruncie dotychczasowego prawa wobec części zagadnień okazała się tam niewystarczająca.
Przygotowana przez MSWiA ustawa o związku metropolitalnym w woj. śląskim zastąpi dotychczasową, przyjętą przez rząd PO-PSL i podpisaną przez prezydenta ustawę z 2015 r. o charakterze uniwersalnym. Według rządu tamta ustawa zawierała szereg wad i nie została wdrożona.
Prace nad rządowym projektem ustawy Sejm rozpoczął 10 lutego br., przyjmując go 9 marca; tydzień później bez poprawek przyjął go też Senat. Ustawa wejdzie w życie następnego dnia po publikacji.
Zobacz również: Prawo administracyjne
Według ustawy związek metropolitalny ma być zrzeszeniem gmin woj. śląskiego, charakteryzujących się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkują co najmniej 2 mln mieszkańców.
Związek ma wykonywać zadania publiczne w zakresie: kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru związku, planowania, koordynacji, integracji oraz rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w tym transportu drogowego, kolejowego oraz innego transportu szynowego, a także zrównoważonej mobilności miejskiej, metropolitalnych przewozów pasażerskich, współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku oraz promocji związku i jego obszaru. Środki dla związku ma zapewnić m.in. 5-procentowy udział w podatku PIT płaconym przez mieszkańców metropolii. Według obecnych szacunków powinno to być ok. 280 mln zł rocznie.
Podpisanie ustawy metropolitalnej było jednym z punktów wtorkowej wizyty prezydenta na Górnym Śląsku. Po popołudniu prezydent złożył kwiaty m.in. pod tablicą poświęconą górnikom, którzy zginęli w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej, następnie zaplanowane jest jego spotkanie z mieszkańcami tego miasta.
Przyjazdowi prezydenta pod Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach, gdzie odbyła się uroczystość podpisania ustawy metropolitalnej, towarzyszyła ok. 20-osobowa manifestacja. Demonstrujący mieli trąbki i gwizdki, flagi polską oraz z logiem Komitetu Obrony Demokracji. W rękach trzymali egzemplarze Konstytucji RP.(PAP)