Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r.
Zgodnie z nowelizacją nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz niektórych innych ustaw przyjęcie do domu pomocy społecznej osoby bez jej zgody, a za zgodą jej przedstawiciela ustawowego, wymagać będzie orzeczenia sądu opiekuńczego o skierowaniu do takiego domu. Nowe przepisy mają dostosować polskie prawo do wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Konstytucyjnego.
Nowela przewiduje też obowiązek okresowego badania stanu zdrowia psychicznego osoby przebywającej w domu pomocy społecznej, jeśli chodzi o uzasadnienie jej pobytu w takiej placówce. Badania przeprowadzane byłyby co najmniej raz na sześć miesięcy.
W regulacji uwzględniono także możliwość wystąpienia - w tym również przez osobę ubezwłasnowolnioną - o zmianę orzeczenia o przyjęciu do domu pomocy społecznej. Ponadto osoba, która nie wyrazi zgody na dalszy pobyt w domu pomocy społecznej będzie mogła wystąpić z wnioskiem o zniesienie obowiązku przebywania w nim.
Zobacz: RODO 2018
Aby zapewnić lepszą ochronę prawną osobie kierowanej bez jej zgody do szpitala psychiatrycznego (albo domu pomocy społecznej lub przebywającej w danej placówce), wprowadzono obowiązek ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Sąd będzie miał również obowiązek ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu, jeżeli jego udział uzna za potrzebny, a osoba, której postępowanie dotyczy, nie będzie zdolna do złożenia odpowiedniego wniosku.
Nowelizacja przewiduje również, że osoba, która musi poddać się leczeniu odwykowemu będzie mogła złożyć wniosek o zmianę przez sąd postanowienia, jeśli chodzi o rodzaj zakładu leczenia odwykowego.
Nowela zakłada konieczność monitorowania pomieszczeń, w których przetrzymywane są osoby, wobec których stosuje się środek przymusu bezpośredniego w postaci izolacji.
Regulacja wprowadza zmiany wynikające z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącego przepadku przedmiotów i narzędzi niebędących własnością sprawcy. Sąd będzie mógł orzec przepadek rzeczy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona - nie zachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach - przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do popełnienia wykroczenia. (PAP)
autor: Grzegorz Dyjak
edytor: Anna Małecka