Historia i Teraźniejszość zamiast WOS
Najgorętszą zmianą, jaka zajdzie w szkole od 1 września 2022 roku jest wprowadzenie nowego przedmiotu – Historia i Teraźniejszość. HiT będzie przedmiotem obowiązkowym da uczniów szkół ponadpodstawowych wszystkich typów i zastąpi dotychczasowy przedmiot „Wiedza o Społeczeństwie”. Będą uczyli się go uczniowie dopiero rozpoczynający naukę w tych szkołach
Co to są „Godziny czarnkowe”
Godziny „czarnkowe”,to jedna godzina w tygodniu, którą każdy nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze godzin będzie musiał przeznaczyć na konsultacje. W przypadku nauczycieli zatrudnionych na niepełny etat będzie to jedna godzina na dwa tygodnie.
W czasie dostępności w szkole, odpowiednio do potrzeb, nauczyciel będzie prowadził konsultacje dla uczniów lub wychowanków lub ich rodziców.
Awans zawodowy - zmiany
Od 1 września zmieniają się stopnie awansu zawodowego nauczycieli. Nowelizacja Karty Nauczyciela zlikwidowała stopnie nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Po czterech latach pracy w szkole nauczyciel będzie mógł zdać egzamin na nauczyciela mianowanego. Nauczyciele kontraktowi będą traktowani jak nauczyciele początkujący.
Początkujący nauczyciel ma obowiązek przygotowania się do pracy w szkole i podnoszenia swoich kwalifikacji – wynika z rozporządzenia. Dyrektor szkoły musi zapewnić mu do tego warunki, łącznie z przydzieleniem mu mentora wybranego spośród nauczycieli z awansem zawodowym.
W ostatnim roku okresu przygotowawczego dyrektor szkoły powoła komisję, która oceni zajęcia prowadzone przez nauczyciela. Oceniane będą zwłaszcza umiejętności w zakresie elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na zajęciach, kultura osobista oraz komunikacja werbalna i pozawerbalna między uczniem a nauczycielem, metodyka zajęć i indywidualizacja nauczania.
Nauczyciel, który chce uzyskać awans zawodowy na nauczyciela dyplomowanego musi spełnić wymóg przepracowania w szkole okresu 5 lat i 9 miesięcy oraz odbyć rozmowę kwalifikacyjną przed komisją, która oceni ocenę dorobek zawodowego nauczyciela i sprawdzi spełnienie przez nauczyciela wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowanych działań na rzecz oświaty oraz ich efektów. Wymagania te są zapisane w rozporządzeniu.
Specjaliści w szkołach i przedszkolach od 1 września 2022 r.
Karta Nauczyciela wprowadza obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów w jednostkach publicznych i niepublicznych:
- przedszkolach innych niż specjalne, w tym w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych,
- szkołach podstawowych i ponadpodstawowych,
- zespołach powyższych jednostek,
- szkołach artystycznych realizujących treści z zakresu kształcenia ogólnego.
Szkoły i przedszkola będą musiały zatrudniać takich specjalistów jak:
- pedagogów,
- psychologów,
- logopedów,
- terapeutów pedagogicznych
- pedagogów specjalnych.
Obowiązkiem pedagoga specjalnego będzie wsparcie dla nauczycieli innych niż tzw. wspomagających, a także realizacja zajęć specjalistycznych bezpośrednio z uczniami oraz udzielanie porad i konsultacji rodzicom uczniów.
Nauka strzelania
W związku z wojną w Ukrainie minister edukacji zdecydował się na wprowadzenie zmian w edukacji dla bezpieczeństwa (EDB). Do tej pory uczniowie mieli godzinę tego przedmiotu w podstawówce, najczęściej w klasie ósmej i godzinę w szkołach średnich. W ramach zajęć uczyli się głównie udzielania pierwszej pomocy i tego, jak zachowywać się przy ewakuacji albo gdy dojdzie do wypadku czy pożaru. OD nowego roku szkolnego 2022/2023 EDB zostanie uzupełnione o edukację obronną, czyli m.in. naukę strzelania.
W szkole podstawowej program EDB będzie podzielony na cztery moduły: bezpieczeństwo państwa, działania w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń, podstawy pierwszej pomocy i kształtowanie postaw obronnych. To ten ostatni moduł jest nowością w podstawie programowej. W ramach tego modułu uczniowie poznają podstawy orientowania się w terenie, używania map, dowiedzą się o cyberbezpieczeństwie i przejdą teoretyczne przygotowanie do szkolenia strzeleckiego.
W szkołach średnich program EDB będzie składał się z takich samych modułów, ale edukacja obronna obejmie także szkolenie strzeleckie, w ramach którego uczeń ma poznać zasady składania broni i nauczyć się strzelać z broni: kulowej, pneumatycznej, repliki broni strzeleckiej (ASG), strzelnic wirtualnych albo laserowych.
Zmiany wejdą w życie od początku roku szkolnego 2022/2023 z wyjątkiem szkolenia strzeleckiego. Będzie tu obowiązywał dwuletni okres przejściowy.
Matura pisemna 2023 r.
Matura w 2023 roku będzie pierwszym egzaminem, do którego przystąpią absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej. Egzamin będzie przebiegał na nowych zasadach.
Matura 2023 będzie składała się z części ustnej i pisemnej.
Część ustna będzie składała się z egzaminu z języka polskiego i obcego nowożytnego. Aby zdać obie części należy zdobyć 30 proc. punktów.
W części pisemnej maturzyści na maturze w 2023 r. przystąpią do czterech egzaminów:
- z języka polskiego na poziomie podstawowym (próg 30 proc.)
- z matematyki na poziomie podstawowym (próg 30 proc.)
- z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym (próg 30 proc.)
- z wybranego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym (bez progu).
Matura 2023 r. z egzaminów dodatkowych
Dodatkowo, absolwent będzie mógł przystąpić do egzaminów dodatkowych:
1) Od 1 do 5 kolejnych przedmiotów dodatkowych na poziomie rozszerzonym albo – w przypadku języków obcych – rozszerzonym albo dwujęzycznym.
2) Osoby posiadające dyplom zawodowy lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe mogą nie przystępować do egzaminu z 1 przedmiotu na PR.
3) Absolwenci szkół/oddziałów dwujęzycznych obowiązkowo przystępują do egzaminu z języka obcego na poziomie dwujęzycznym (jako przedmiotu dodatkowego).
Matura ustna 2023 r.
Egzamin ustny od 2023 zyska zupełnie nową formułę. Będzie trwał 30 minut. Uczeń będzie miał 15 minut na przygotowanie do odpowiedzi i 15 minut na odpowiedź i rozmowę z zespołem przedmiotowym. Do zdobycia będzie miał 30 punktów
Zdający losuje zestaw składający się z dwóch zadań:
1) zadanie 1. (z puli zadań jawnych) zawiera zagadnienie sprawdzające znajomość treści i problematyki lektury obowiązkowej
2) zadanie 2. dotyczy zagadnienia związanego z literaturą lub innymi dziełami sztuki albo językiem; zdający omawia je na podstawie dołączonego do polecenia materiału w postaci tekstu literackiego lub nieliterackiego albo tekstu ikonicznego
Zadania jawne są publikowane na stronie CKE:
1) na egzamin w 2023 r. – już są dostępne, dostosowane do wymagań egzaminacyjnych (aneks z 25 lutego br.)
2) na egzamin w 2024 r. – będą ogłoszone do 1 września 2022 r
Posiłek dla każdego ucznia w szkole podstawowej
Od 1 września 2022 r. szkoły podstawowe mają ustawowy obowiązek zapewnienia gorącego posiłku uczniom i stworzenia im możliwości jego spożycia w czasie pobytu w szkole. Korzystanie z tego posiłku będzie dobrowolne i odpłatne.
Do tej pory szkoła mogła, ale nie miała obowiązku zorganizować stołówki.
W zakresie zasad ustalania odpłatności i zasad jej wnoszenia przepisy prawa nie zmieniły się.
Oznacza to, że należy stosować następujące zasady:
- wysokość opłat za posiłki w szkole ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym
- do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki.