Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. 907 z późń. zm.) w skrócie podstawą do wykluczenia wykonawcy z postępowania jest wykonywanie przez niego bezpośrednio czynności związanych z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwanie się przez niego w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, chyba że udział tego wykonawcy w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji.
Wynika z powyższego, iż aby doszło do wykluczenia wykonawcy muszą zostać łącznie spełnione dwie przesłanki, tj. wykonawca bezpośrednio lub pośrednio uczestniczył w przygotowaniu postępowania przetargowego oraz udział ten utrudnia uczciwą konkurencję. Spełnienie pierwszej z tych przesłanek nie nastręcza większych problemów. Zamawiający zazwyczaj nie ma problemów z ustaleniem udziału wykonawcy w przygotowaniu postępowania. Spełnienie tej przesłanki ma charakter wyłącznie dowodowy. Musi przedstawić określone dowody, z których wynikałby udział wykonawcy w przygotowaniu postępowania. W praktyce powstają większe problemy z ustaleniem zaistnienia drugiej przesłanki, tj. czy czynności wykonawcy mogą utrudnić uczciwą konkurencję.
Zobacz również: Uzasadnienie odrzucenia oferty wykonawcy
Krajowa Izba Odwoławcza przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych w wyroku z dnia 22 grudnia 2014 r., sygn. akt: KIO 2587/14 (LEX nr 1647086) stwierdziła, iż: „samo uczestniczenie wykonawcy w czynnościach związanych z przygotowaniem postępowania nie stanowi wystarczającej przesłanki wykluczenia takiego wykonawcy z postępowania. Konieczne jest stwierdzenie, że jego udział w postępowaniu powoduje utrudnienie uczciwej konkurencji. Przy czym oceny w tym zakresie należy dokonywać z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy. W szczególności należy zbadać, czy wiedza zdobyta w związku z przygotowaniem postępowania dała przewagę wykonawcy nad pozostałymi uczestnikami postępowania, przez co miał on możliwość przygotowania oferty na lepszych warunkach albo posiadał informacje dodatkowe o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia. Dla ustalenia wystąpienia naruszenia konkurencji istotne znaczenie ma również zakres informacji pozyskanych przez wykonawcę, a także stopień trudności przygotowania oferty.”
Wynika z powyższego, iż zamawiający winien kierować się szeregiem okoliczności przy ustalaniu, czy udział wykonawcy w przygotowaniu postępowania przetargowego może utrudnić konkurencję. Zamawiający winien wziąć pod uwagę, czy udział wykonawcy w przygotowaniu postępowaniu przetargowego:
- daje mu faktyczną możliwość przygotowania oferty na lepszych warunkach,
- umożliwia mu uzyskanie informacji dodatkowych o okolicznościach związanych z realizacją zamówienia,
- umożliwia mu uzyskanie informacji, które mogłyby pomóc mu w sporządzeniu oferty oraz musi wziąć pod uwagę stropień trudności w przygotowania oferty.
Jak wynika z powyższego, zamawiający musi wziąć pod uwagę szereg okoliczności, które mają charakter ocenny. Zatem skuteczność wykluczenia wykonawcy uzależniona jest od wnikliwego przeanalizowania konkretnego stanu faktycznego oraz dobrej argumentacji zamawiającego uzasadniającej to wykluczenia. Niestety w praktyce uzasadnienie tego wykluczenia, nie spełniają tych wymogów. Zamawiający zazwyczaj ogranicza się do wnikliwego uzasadnienia spełnienia pierwszej z przesłanek, tj. że wykonawca bezpośrednio lub pośrednio wykonywał czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania, gdyż jest to łatwiejsze. Natomiast w przypadku spełnienia drugiej z przesłanek, zamawiający ogranicza się jedynie do stwierdzenia, iż udział wykonawcy może mieć wpływ na zachowanie uczciwej konkurencji. Nie przedstawiając na tą okoliczność żadnej argumentacji. Stwierdzić należy, iż takie uzasadnienie w/w wykluczenia, w przypadku złożenia przez wykonawcę od niego odwołania, rzadko jest skuteczne. Zatem zamawiający winien więcej miejsca poświęcić w swoim uzasadnieniu, na uzasadnienie spełnienia drugiej z w/w przesłanek, gdyż od tego zazwyczaj zależy skuteczność takiego wykluczenia.
Polecamy serwis: Zamówienia publiczne