Zasady ogólne postępowania administracyjnego zostały uregulowane w Dziale I Rozdziale 2 KPA. Mają szczególne znaczenie dla kształtowania standardów dobrego postępowania administracyjnego - stanowią wytyczne dla organów administracji, które są nimi związane. Potwierdza to również orzecznictwo m.in. w wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 października 2016 r. (VI SA/Wa 679/16). Zasady ogólne tworzą zamknięty katalog przepisów, jednocześnie brak im ustawowego nazewnictwa.
Zasady te mają powszechne zastosowanie w ramach postępowania jurysdykcyjnego. Należy zaznaczyć, że są one obowiązującymi normami prawnymi, a nie postulatami czy zaleceniami. Oznacza to, że naruszenie zasady jest równoznaczne z naruszeniem przepisu prawa. Zasady ogólne postępowania administracyjnego podlegają konkretyzacji w dalszych przepisach k.p.a.
Zasada ugodowego załatwiania spraw
Do czasu wejścia w życie nowych przepisów, art.13 k.p.a. wyznaczał zasadę ugodowego załatwiania spraw. Zgodnie z nim sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).
Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.
Ugoda zawarta pomiędzy stronami musi zostać zatwierdzona przez organ. Zatwierdzenie tej ugody sprawia, że wywiera ona takie same skutki prawne jak wydana przez organ decyzja administracyjna.
Zobacz również: Prawo administracyjne
Zasada polubownego rozstrzygania kwestii spornych
Od 1 czerwca artykuł 13 k.p.a. otrzymał nowe brzmienie. Na skutek tego zasada ugodowego załatwiania spraw została zmieniona na zasadę polubownego rozstrzygania kwestii spornych.
Zgodnie z nowym brzmieniem, organy administracji publicznej w sprawach, których charakter na to pozwala, mają dążyć do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach. Ma to się odbywać w szczególności poprzez podejmowanie czynności:
- skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach;
- niezbędnych do przeprowadzenia mediacji.
Nowelizacja wprowadziła więc obok ugody administracyjnej nowy środek służący do polubownego rozstrzygania sporów, czyli mediację.
Ponadto obowiązkiem organów jest podjęcie wszystkich uzasadnionych na danym etapie postępowania czynności umożliwiających przeprowadzenie mediacji lub zawarcie ugody. Organ jest zobligowany także do udzielenia stronom wyjaśnień o możliwościach i korzyściach polubownego załatwienia sprawy.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996, 1579 i 2138)
Ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017 poz. 935)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 października 2016 r. (VI SA/Wa 679/16).