Nowe przepisy określają instytucje prawne związane z ochroną przed powodzią. Wyraźnie zaznaczono, że jest to zadanie zarówno organów administracji rządowej, jak i samorządowej. Użytkownicy wód mają współpracować na rzecz ochrony przed powodzią z samorządami. Ochrona ta ma być prowadzona z uwzględnieniem map zagrożenia i ryzyka powodziowego, a także planów zarządzania ryzykiem powodziowym.
Ocena ryzyka powodziowego
Konieczność dokonywania oceny ryzyka powodziowego wynika z zaleceń dyrektywy unijnej. Wymaga ona długoterminowego procesu planowania, który odbywać się będzie w trzech etapach. Państwa członkowskie zobligowane są do sporządzenia :
1. Wstępnej oceny ryzyka powodziowego do grudnia 2011 roku,
2. Map zagrożenia i map ryzyka powodziowego do grudnia 2013 roku,
3. Planów zarządzania ryzykiem powodziowym do grudnia 2015 roku
Do grudnia 2011 roku państwa członkowskie dokonują wstępnej oceny ryzyka powodziowego w obszarach dorzeczy oraz związanych z nimi obszarach wybrzeża. Na tej podstawie określone zostaną obszary, na których stwierdza się istnienie dużego ryzyka powodziowego lub gdzie jego wystąpienie jest prawdopodobne.
Czytaj także: Nowa procedura realizacji inwestycji przeciwpowodziowych>>
Wstępna ocena ryzyka powodziowego musi zawierać :
- mapy obszaru dorzecza w odpowiedniej skali, zawierające granice dorzeczy, zlewni i obszarów wybrzeża, ukazujące topografię i zagospodarowanie przestrzenne,
- opis powodzi, które wystąpiły w przeszłości i miały znaczące negatywne skutki oraz powodzi o mniejszej skali jeżeli prawdopodobieństwo wystąpienia podobnych zjawisk w przyszłości jest nadal duże, a ich przewidywane negatywne skutki mogą być znaczące,
- ocenę potencjalnych, negatywnych konsekwencji przyszłych powodzi dla zdrowia ludzkiego, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej, z jak największym uwzględnieniem kwestii, takich jak topografia, położenie cieków wodnych, skuteczność istniejącej, wybudowanej przez człowieka infrastruktury przeciwpowodziowej, położenie obszarów zamieszkałych, obszarów działalności gospodarczej oraz prognozę długofalowego rozwoju wydarzeń, w tym wpływu zmian klimatu na występowanie powodzi.
Wstępną ocenę ryzyka powodziowego przeprowadza się w oparciu o dostępne lub łatwe do uzyskania informacje. Natomiast do grudnia 2013 roku, państwa członkowskie sporządzają mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, dla obszarów, na których stwierdza się istotnie dużego ryzyka powodziowego, wyznaczonych na podstawie oceny ryzyka powodziowego.
Polecamy: Nowe Prawo wodne z uzasadnieniem rządowym (książka)
Do grudnia 2015 roku na podstawie tych map sporządzone zostaną plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Plany te, skoordynowane na poziomie obszaru dorzeczy, muszą obejmować wszystkie aspekty zarządzania ryzykiem powodziowym, w szczególności działania ukierunkowane na zapobieganie, ochronę i właściwe przygotowanie, w tym prognozowanie powodzi i systemy wczesnego ostrzegania, z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych obszarów dorzecza.
Zgodnie z wymogami unijnymi, dla obszarów, gdzie występuje lub może wystąpić istotne ryzyko powodzi, ustalone zostaną odpowiednie cele zarządzania ryzykiem powodziowym, kładąc nacisk na ograniczenie potencjalnych, negatywnych konsekwencji powodzi przy wykorzystaniu w możliwych przypadkach nietechnicznych środków ochrony przeciwpowodziowej. W dłuższej perspektywie czasowej zakłada się, iż ocena ryzyka powodziowego będzie modyfikowana i dostosowywana do zmieniających się warunków w obszarach dorzeczy, również tych związanych ze zmianą klimatu, czy częstotliwością występowania powodzi. Przeglądy i aktualizacje dokumentów planistycznych mają następować w cyklu 6-letnim.
Wstępną ocenę ryzyka powodziowego przygotowuje Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Projekt takiego dokumentu zostaje przedstawiony właściwym marszałkom województw do zaopiniowania. Mają oni 45 dni od jego otrzymania na przedstawienie swojej opinii co do wstępnej oceny ryzyka powodziowego.
Brak odpowiedzi w wyznaczonym czasie ma być uznawany za zgodę na projekt w takim kształcie, jak został przedstawiony. Marszałkowie zostają poinformowani o sposobie rozpatrzenia ich opinii w ciągu 45 dni od daty ich otrzymania przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
Mapy zagrożenia oraz ryzyka powodziowego także sporządza Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i przekazuje je dyrektorom regionalnym zarządów gospodarki wodnej. Oni następnie przekazują powyższe mapy marszałkom, starostom oraz wójtom, (burmistrzom, prezydentom miast).
Ustawodawca przewidział, że od dnia przekazania map zagrożenia i ryzyka powodziowego jednostkom administracji samorządu terytorialnego wszystkie decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, a także decyzje o warunkach zabudowy na obszarach wskazanych na mapach zagrożenia powodziowego, muszą uwzględniać potencjalne zagrożenie przewidziane na tych obszarach. Muszą one być także uwzględnione w planie zagospodarowania przestrzennego, w których zmiany powinny zostać wprowadzone w ciągu 18 miesięcy od dnia przekazania map. Koszty wprowadzenia zmian w poszczególnych planach i decyzjach mają być ponoszone przez gminy i województwa.
Czytaj także: Nowe prawo ureguluje usuwanie skutków powodzi>>
Ochrona przed suszą
Również ochronę przed suszą ustawodawca powierzył organom administracji rządowej i samorządowej. Przygotowuje się specjalne plany przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy oraz plany obejmujące regiony wodne, w których przedstawia się analizę możliwości powiększenia dyspozycyjnych zasobów wodnych, propozycje budowy urządzeń wodnych oraz możliwości w zakresie zmian w korzystaniu z zasobów wodnych.
Plany przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy przygotowuje także Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z Ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej i Ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi. Natomiast plany w regionach wodnych są opracowywane przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej.
Plany są podawane do publicznej wiadomości, a zainteresowani (w tym jednostki samorządów terytorialnych) mogą w ciągu 6 miesięcy składać odpowiednio do Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej albo dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej uwagi do ustaleń zawartych w tych dokumentach.
Nowe przepisy przewidują, że w sytuacji gdy dochodzi do wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, w celu ograniczenia skutków suszy, Dyrektor Regionalnego Zarządu gospodarki wodnej może wydać akt prawa miejscowego, wprowadzający czasowe ograniczenia w korzystaniu z wody.
Paweł Wiśniewski
samorzad.infor.pl