Paradoks: Polacy żądają od gmin niekorzystnych decyzji o dodatku węglowym. Bez decyzji nie mogą się odwołać

Infor.pl ostrzegał przed interpretacją prawa stosowaną przez gminy

Infor.pl w dwóch poniższych artykułach informował o trwającym od początku listopada 2022 r. sporze o dodatek węglowy:

Gminy naruszają przepisy o kilku dodatkach węglowych na jeden adres? Spory będą rozstrzygać sądy.

Gminy nie przeprowadzają wywiadów środowiskowych [kilka dodatków węglowych na jeden adres]

W skrócie: Gminy nie chcą przeprowadzać wywiadów środowiskowych w domach zamieszkałych przez kilka rodzin i żądają nieznanych ustawie o dodatku węglowym dokumentów, potwierdzających prawne wydzielenie lokali pod jednym adresem.

Przygotowaliśmy też przykładowy wzór wniosku o odwołanie. Jest dostępny tutaj:

Wzór odwołania – dodatek węglowy

Informowaliśmy jednocześnie, że istnieje wysokie ryzyko prawne, że gminy tak zinterpretują przepisy ustawy o dodatku węglowym, że nie będą wydawały decyzji odmownych. Bez niej oczywiście nie można się odwołać.

Był wywiad środowiskowy, nie ma decyzji

Okazało się, że "informację o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania" otrzymują także osoby, u których przeprowadzono wywiad środowiskowy. O czym poinformowali nas czytelnicy:

„Po zmianie ustawy, złożyłem wniosek o dodatek węglowy po 3 listopada. Mieszkam w domu jednorodzinnym, rodzice mieszkają na parterze. Złożyli osobny wniosek i dostali pieniądze (…). Ze strychu zrobiłem osobne mieszkanie, osobną łazienkę, kuchnia i podliczniki. Mieszkam tam z narzeczoną i dzieckiem, wniosek który złożyliśmy był tylko na nas 3. Na początku grudnia dostaję telefon z gminy - pani pyta, czy mam wyodrębnione administracyjnie mieszkanie. Mówię, że nie, a ona, że w takim razie wniosek zostanie bez rozpatrzenia. Po chwili przeczytałem w Internecie, że nic takiego nie trzeba mieć - oddzwaniam i mówię, że proszę o decyzję na piśmie, żebym mógł się odwołać. Na to Pani - „Dobrze w takim razie jutro zostanie przeprowadzony u pana wywiad środowiskowy”. Przyjechały dwie panie, sprawdziły, czy jest osobna łazienka, kuchnia i podlicznik, ale nadal upierały się, że muszę mieć jakiś papierek na administracyjny podział budynku. Dziś dostałem odpowiedz z gminy którą dołączam w poniższym załączniku.”

Brak uzasadnienia i informacji o wywiadzie środowiskowym

Pismo nie zawiera:

1. uzasadnienia oraz
2. informacji o żądaniu przez MOPS dokumentów o podziale budynku oraz przeprowadzonym wywiadzie środowiskowym.

Z dokumentu wynika, że gmina nie zrobiła nic w sprawie czytelnika. Pozostawiła jego wniosek bez rozpoznania. A to przecież nieprawda.

Był telefon z gminy, a dwie pracownice MOPS obejrzały przerobiony na mieszkanie strych, widziały w nim kuchnię i łazienkę osobne od tych z parteru domu.

Są tam nawet podliczniki, wskazujące na rozdzielenie kosztów mediów ponoszonych oddzielnie przez rodziców i parę z dzieckiem.

Całość tego, co ustaliły urzędniczki wskazuje na osobne zamieszkiwanie pod jednym adresem dwóch rodzin - para mieszkająca bez ślubu na strychu jest rodziną spełniając kryteria gospodarstwa domowego. Mamy tu osoby fizyczne spokrewnione lub niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).

Przypomnijmy, że osobne zamieszkiwanie, to podstawowa przesłanka wypłaty dwóch dodatków węglowych na jeden adres.

O tym wszystkim, co zrobili i ustalili w tej sprawie urzędnicy MOPS, nie ma jednak nawet wzmianki w powyższym piśmie.

Podsumowanie

Z pisma przekazanego przez czytelnika wynika, że MOPS przystąpił do rozpoznawania wniosku. I nie zmieni tego wysłanie pisma zatytułowanego "informacja o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania".

Po wizycie w domu czytelnika dwóch pracownic MOPS, wniosek jest już na etapie „rozpatrywania”. I zgodnie z wykładnią celowościową i systemową ustawy o dodatku węglowym oraz art. 2, art. 8 i art. 45 Konstytucji RP obywatel ma prawo do:

1. otrzymania decyzji administracyjnej,
2. złożenia odwołania do SKO, a w przypadku przegrania przed SKO do
3. skargi do WSA.

MOPS po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, nie miał prawa wysłać informacji o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania. Powinien wydać decyzję administracyjną. I potwierdzają to poniższe wyjaśnienia Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Skarga na bezczynność

Co powinien zrobić czytelnik? Nie ma już możliwości wniesienia odwołania do SKO. Pozostaje mu wnieść do sądu skargę na bezczynność gminy. Celem tej skargi jest m.in. nakazanie przez sąd wydania przez gminę decyzji administracyjnej. Oczywiście, jeżeli sąd stanie po jego stronie.

Przed wniesienie skargi do sądu należy skierować ponaglenie do SKO. I jest możliwe, że SKO zobowiąże gminę do wydania decyzji administracyjnej.

Przykład ponaglenia

Infor.pl przygotował przykład takiego ponaglenia. Osoby zainteresowane muszą złożyć ponaglenie dostosowane do ich indywidualnej sytuacji. Ponaglenie wnosi się za pośrednictwem gminy.

SKO może zobowiązać gminę do wydania decyzji administracyjnej.

Sporne przepisy ustawy o dodatku węglowym

Art. 2 ust. 3b. W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku węglowego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mających ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.

Art. 2 ust. 3c. W przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe i w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie stosuje się ust. 3a i 3b do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła.

Art. 2 ust. 3d. W przypadku, o którym mowa w ust. 3c, gospodarstwu domowemu, które zajmuje lokal, dla którego nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przyznaje dodatek węglowy w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową.

Problem polega na tym, że gminy po zastosowaniu art. 2 ust. 3d ustawy (np. po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego), "zapominają" o fragmencie tego przepisu mówiącego o decyzji administracyjnej i wracają do art. 2 ust. 3b. W efekcie wysyłają do wnioskodawców "informację o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia". Pomimo tego, że ten wniosek rozpatrzyły. Bo czym innym niż rozpatrzeniem wniosku jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego?