Biuro RPO: W sprawach o kilka dodatków węglowych na jeden adres powinny być wydawane decyzje administracyjne

Do redakcji Infor.pl wpływają informacje od czytelników o tym, że gminy nie wydają decyzji administracyjnych dotyczących dodatku węglowego. Chodzi o złożenie drugiego wniosku spod jednego adresu, co ostatecznie od 3 listopada 2022 r. jest dopuszczalne.

Zamiast decyzji gminy wysyłają drugiej rodzinie „informację o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania”. Wnioskodawcy chcą otrzymać decyzję. Nawet negatywną. Jest to dla nich ważne bo od takiej informacji nie można wnieść odwołania do SKO.

Przykład "Informacji o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia"

Historia Czytelnika:

„Po zmianie ustawy, złożyłem wniosek o dodatek węglowy po 3 listopada. Mieszkam w domu jednorodzinnym, rodzice mieszkają na parterze. Złożyli osobny wniosek i dostali pieniądze (…). Ze strychu zrobiłem osobne mieszkanie, osobną łazienkę, kuchnia i podliczniki. Mieszkam tam z narzeczoną i dzieckiem, wniosek który złożyliśmy był tylko na nas 3. Na początku grudnia dostaję telefon z gminy - pani pyta, czy mam wyodrębnione administracyjnie mieszkanie. Mówię, że nie, a ona, że w takim razie wniosek zostanie bez rozpatrzenia. Po chwili przeczytałem w Internecie, że nic takiego nie trzeba mieć - oddzwaniam i mówię, że proszę o decyzję na piśmie, żebym mógł się odwołać. Na to Pani - „Dobrze w takim razie jutro zostanie przeprowadzony u pana wywiad środowiskowy”. Przyjechały dwie panie, sprawdziły, czy jest osobna łazienka, kuchnia i podlicznik, ale nadal upierały się, że muszę mieć jakiś papierek na administracyjny podział budynku. Dziś dostałem odpowiedz z gminy którą dołączam w poniższym załączniku.”

RPO: Powinna być wydana decyzja administracyjna

Zwróciliśmy się z opisem problemu do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. W odpowiedzi radca prawny i zastępca Dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Łukasz Kosiedowski potwierdził, że w przypadku rozpoznawania wniosku o dodatek węglowy przez gminy na podstawie art. 2 ust. 3c i 3d ustawy o dodatku węglowym, powinna zostać wydana decyzja administracja. Dotyczy to zarówno przyznania przez gminę dodatku węglowego, jak wydania w tej sprawie decyzji odmownej.

Co zrobić? Najprościej złożyć ponaglenie

Zapytaliśmy się też mec. Łukasza Kosiedowskiego, jakie możliwości prawne ma wnioskodawca, który chce otrzymać decyzję administracyjną. W odpowiedzi czytamy:

„(…)– przyjmując, że sprawa przyznania dodatku węglowego rozstrzygana w warunkach art. 2 ust. 3c i 3d ustawy podlega jurysdykcyjnemu postępowaniu administracyjnemu (załatwieniu w drodze decyzji administracyjnej) – w pierwszej kolejności należy złożyć ponaglenie do właściwego SKO na podstawie art. 37 K.p.a. Bez wykorzystania tego środka, ewentualna skarga na bezczynność do sądu administracyjnego podlegałaby najprawdopodobniej odrzuceniu (art. 58 par. 1 pkt 6 p.p.s.a. w zw. art. 52 par. 1 in princ. i art. 53 par. 2b p.p.s.a. – np. postanowienie WSA w Białymstoku z 14 września 2022 r., I SAB/Bk 8/22).”

Łukasz Kosiedowski nie spodziewa się, żeby SKO miały wątpliwości, co do konieczności rozstrzygnięcia sprawy decyzją administracyjną. Wskazuje, że ponaglenie to prosty środek, szybki i tani – nie płaci się żadnej opłaty od ponaglenia, a samo pismo składa się za pośrednictwem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, który wysłał „informację o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania”.

Informacja może być decyzją

Łukasz Kosiedowski zwrócił też uwagę na pewien niuans. W konkretnej sprawie zawiadomienie o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania, może jednak być decyzją. Pomimo nazwy „informacja”, pismo może spełniać warunki uznania go za decyzję. Np. organ pisze wprost, że „po rozpoznaniu wniosku nie stwierdziliśmy podstaw do przyznania dodatku węglowego” i zawiera inne konstytutywne elementy decyzji. Wtedy można przyjąć, że pismo powinno być zakwalifikowane materialnie jako decyzja administracyjna (np. wyrok NSA z 5 kwietnia 2022 r., I OSK 2992/19).

Przykład ponaglenia

Infor.pl przygotował przykład takiego ponaglenia. Osoby zainteresowane muszą złożyć ponaglenie dostosowane do ich indywidualnej sytuacji. Ponaglenie wnosi się za pośrednictwem gminy.

Jest możliwe, że osoby, które złożą ponaglenie wcale nie będą musiały iść do sądu administracyjnego ze skargą na bezczynność gminy. Tak przewiduje Łukasz Kosiedowski. Dlatego, że SKO - uwzględniając ponaglenie - prawdopodobnie zwróci uwagę gminie na konieczność wydania decyzji administracyjnej.

Dla osób, które otrzymały „Informację o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania”, będzie to decyzja odmowna. Ale uzyskają w ten sposób możliwość złożenia odwołania (znowu do SKO). Jeżeli SKO potwierdzi stanowisko gminy o braku prawa do dodatku węglowego, to pozostanie im skarga do WSA. Albo zaakceptowanie faktu, że gmina ma rację odmawiając przyznania dodatku węglowego.

data, miejscowość Dane składającego ponaglenie ……………………………                  Do Samorządowego Kolegium Odwoławczego                                                                             ..... dane adresowe SKO ......                                                                               za pośrednictwem ...... dane wójta, burmistrza prezydenta miasta...... Ponaglenie Na podstawie art. 37 § 1 i § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego wnoszę o stwierdzenie bezczynności wójta/burmistrza/prezydenta miasta, w sprawie mojego wniosku z dnia ……………………….. r. o przyznanie i wypłatę dodatku węglowego.   Uzasadnienie Spełniam kryteria przyznania dodatku węglowego. Potwierdzają to czynności przeprowadzone przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta, który przystąpił do rozpoznania mojego wniosku z dnia …. o przyznanie i wypłatę dodatku węglowego. Dowodem na to jest:   1) żądanie ze strony MOPS/GOPS przedstawienia następujących dokumentów: ………………….. 2) przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w dniu ……    Wójt/burmistrz/prezydent miasta nie wydał decyzji administracyjnej (pozytywnej albo negatywnej), a informację o pozostawieniu mojego wniosku bez rozpoznania. Pomimo przeprowadzenia czynności potwierdzających moje prawo do dodatku węglowego.    podpis załącznik "Informacja o pozostawieniu wniosku o dodatek węglowy bez rozpoznania"

 

 

Sporne przepisy

Problem dotyczy następujących przepisów ustawy o dodatku węglowym:

Art. 2 ust. 3b. W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku węglowego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mających ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.

Art. 2 ust. 3c. W przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe i w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie stosuje się ust. 3a i 3b do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła.

Art. 2 ust. 3d. W przypadku, o którym mowa w ust. 3c, gospodarstwu domowemu, które zajmuje lokal, dla którego nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przyznaje dodatek węglowy w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową.

Gminy rozpoznając wniosek o dodatek węglowy przeprowadzają wywiad środowiskowy na podstawie art. 2 ust. 3c-3d ustawy. Załóżmy, że nie widzą podstaw do przyznania dodatku węglowego. Wtedy zamiast wydać negatywną decyzję administracyjną, „wracają” z art. 2 ust. 3c-3d do art. 2 ust. 3b ustawy. I wysyłają „informację o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania”. Efektem jest rozżalony wnioskodawca, który nie ma możliwości wniesienia odwołania do SKO.