Jednakże, jeśli w gminie taka uchwała nie zostanie podjęta, system będzie funkcjonował według innych zasad. Inna będzie też rola gminy w takim podsystemie gospodarowania odpadami komunalnymi.
Poniżej omówione zostaną oddzielnie zadania gminy w dwóch podsystemach gospodarowania odpadami komunalnymi odbieranymi z:
1)nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (wariant podstawowy),
2)nieruchomości niezamieszkanych (w przypadku nieprzejęcia odbioru przez gminę).
Zadania gmin w wariancie podstawowymWójt ma obowiązek zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie odpadów. Dotyczy to również odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkanych, jeśli rada gminy w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowiła o ich odbiorze.
Aby zorganizować odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz wyznaczyć punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, rada gminy liczącej ponad 10 tys. mieszkańców może podjąć uchwałę, stanowiącą akt prawa miejscowego, o podziale obszaru gminy na sektory, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, gęstość zaludnienia na danym terenie oraz obszar możliwy do obsługi przez jednego przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.
W przypadku gdy gmina jest podzielona na sektory, przetargi organizuje się dla każdego z wyznaczonych sektorów.
Organizując przetarg, wójt określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia przede wszystkim:
1)wymogi
dotyczące przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych,
odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych
przeznaczonych do składowania do regionalnych instalacji do
przetwarzania odpadów,
2)rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości,
3)standard sanitarny wykonywania usług oraz ochrony środowiska,
4)obowiązek prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem,
5)szczegółowe wymagania stawiane przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.
Istotną zmianą w systemie jest wyłączenie z systemu odbioru odpadów zakładów będących gminnymi jednostkami organizacyjnymi.
Zgodnie z uzasadnieniem do nowelizacji z 1 lipca 2011 r., wybór przedsiębiorcy odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w każdym przypadku będzie odbywać się na zasadach przetargu, w związku z tym będą miały zastosowanie w zakresie nieuregulowanym w ustawie o czystości i porządku w gminach przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp).
Przyjęcie tego rozwiązania wiąże się jednak z koniecznością przekształcenia gminnej jednostki organizacyjnej w spółkę prawa handlowego, tak aby jednostka ta mogła wziąć udział w przetargu na odbieranie odpadów komunalnych.Brak możliwości udziału w przetargu gminnej jednostki organizacyjnej wynika z rozwiązań systemowych, gdyż w takim przypadku zakład budżetowy gminy działa w ramach osobowości prawnej gminy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2009 r., sygn. akt II UK 416/08), a tym samym nie dochodzi do powstania zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym, albowiem tego rodzaju zdarzenie prawne, jakim jest wykonywanie zadania użyteczności publicznej za pośrednictwem zakładu budżetowego gminy, następuje w ramach jednej osobowości prawnej. W związku z tym gmina nie może udzielać zamówienia publicznego na podstawie umowy własnemu zakładowi budżetowemu. Przyjęcie takiego rozwiązania zmuszałoby gminy do fizycznej likwidacji własnego zakładu budżetowego lub przekształcenia go w gminną spółkę handlową.
Przy przyjęciu tego rozwiązania należy również odstąpić od innej zasady wynikającej z Pzp, wskazującej, że gmina wykonując zadania własne z zakresu gospodarki komunalnej za pośrednictwem spółki prawa handlowego utworzonej przez tą gminę, nie stosuje przepisów Pzp. Oznacza to, że po wprowadzeniu w gminach nowego systemu spółki gminne, chcąc odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, dla których gmina organizuje odbiór, muszą ubiegać się o zamówienie publiczne w trybie Pzp.Wójt zawiera z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wybranym w drodze przetargu, umowę na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
W przypadku rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości wójt ma obowiązek niezwłocznie zorganizować przetarg. Aby zapewnić odbieranie odpadów komunalnych z terenu gminy, do czasu rozstrzygnięcia przetargu, gmina zapewnia te usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki zgodnie z Pzp.
Do przetargów na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów, w zakresie nieuregulowanym w nowelizacji z 1 lipca 2011 r., stosuje się Pzp. Gmina finansuje zlecane zadania, związane z odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości.
W przypadku nieruchomości zamieszkanych opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:
1)liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość albo
2)ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo
3)powierzchni lokalu mieszkalnego oraz stawki opłaty.
W przypadku nieruchomości zamieszkanych rada gminy może uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego.
W przypadku nieruchomości niezamieszkanych opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi w nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość zamieszkaną, a w części niezamieszkaną, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych dla poszczególnych części nieruchomości. Rada gminy może też podjąć uchwałę stanowiącą akt prawa miejscowego, na mocy której ustali sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tych nieruchomości zgodnie z zasadami określonymi w nowelizacji z 1 lipca 2011 r. dla nieruchomości zamieszkanych albo niezamieszkanych.
Rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod uwagę:
- liczbę mieszkańców zamieszkujących gminę,
- ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych,
- koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi,
- przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że w niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo.
Rada gminy określi niższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny.Rada gminy określa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe.
Rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, określa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji.
Rada gminy w uchwale może określić wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości, co do danych zawartych w deklaracji wójt określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających w nieruchomościach o podobnym charakterze.
W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: Ordynacja podatkowa), z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi.
Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy.
Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:
- zbierania, odbioru, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
- tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
- obsługi administracyjnej tego systemu.
Rada gminy określa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności za: - ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości,
- częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości
- sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
Rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokość cen za te usługi.
Zadania gmin w zakresie odbioru odpadów z nieruchomości niezamieszkanych (w przypadku gdy gmina nie przejmie odbioru).
Rada gminy może podjąć uchwałę o przejęciu obowiązków w zakresie odbioru odpadów komunalnych również z nieruchomości niezamieszkanych. Jeżeli gmina nie przejmie tych obowiązków, to spoczywa na niej obowiązek prowadzenia ewidencji umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, by kontrolować wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców.
Rada gminy może określić, w drodze uchwały, w zależności od lokalnych warunków, inne sposoby udokumentowania wykonania obowiązków pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych.
Należy podkreślić, że zgodnie z nowelizacją z 1 lipca 2011 r. właściciele nieruchomości, którzy nie mają obowiązku ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy mogą zawierać umowy korzystania z usług wykonywanych przez gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej.
Rada gminy określa, w drodze uchwały, górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbierania odpadów komunalnych. Rada gminy, określając stawki opłat, stosuje niższe stawki, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny. Rada gminy, określając stawki opłat, może je zróżnicować w zależności od gęstości zaludnienia na danym obszarze oraz odległości od miejsca unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Gmina ma obowiązek zorganizować odbieranie odpadów komunalnych w przypadku właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów.
Wójt wydaje z urzędu decyzję, w której ustala:
- obowiązek uiszczania opłat za odbieranie odpadów komunalnych,
- wysokość opłat wyliczonych z zastosowaniem określonych stawek,
- terminy uiszczania opłat,
- sposób i terminy udostępniania pojemników, by można było je opróżnić.
Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja jest wydana na 1 rok. Decyzja jest przedłużana w drodze decyzji wydawanej z urzędu, na kolejny okres, jeżeli właściciel nieruchomości nie przedstawi, na co najmniej trzy miesiące przed upływem daty obowiązywania decyzji, umowy, w której termin rozpoczęcia wykonywania usługi nie jest późniejszy niż data utraty mocy obowiązującej decyzji.
Pobrane opłaty są dochodami budżetów gmin. Do opłat stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
ZOBACZ - PRZECZYTAJ: Gospodarowanie odpadami komunalnymi