Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2015 r. o sygn. II OSK 991/15, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną właściciela nieruchomości od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [dalej: SKO] w przedmiocie przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej.
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym
Wójt Gminy wydał decyzję, w której zobowiązał właścicieli określonych działek do przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej we wskazanym w decyzji terminie. Organ I instancji wskazał w decyzji, że niezastosowanie się do nałożonego obowiązku spowoduje skierowanie sprawy do Sądu Rejonowego, celem ukarania. W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił także, iż nieruchomość będąca własnością skarżących nie posiada przydomowej oczyszczalni ścieków, a istniejąca przydomowa przepompownia nie spełnia wymaganych warunków ochrony środowiska. Organ wskazał ponadto, że zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to na właścicielach nieruchomości ciąży obowiązek przyłączenia posiadanych nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, celem zapewnienia utrzymania czystości i porządku.
Zobacz również: Zarządzanie nieruchomościami
Nie zgadzając się z rozstrzygnięciem Wójta, skarżący złożyli odwołanie od decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. W rezultacie rozpoznania sprawy, organ odwoławczy uchylił decyzję organu I instancji oraz zobowiązał skarżących do przyłączenia nieruchomości, będącej ich własnością, do istniejącej sieci kanalizacyjnej. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia, powołując się na przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, SKO wskazało, że z obowiązku podłączenia do sieci kanalizacyjnej zwalnia jedynie posiadanie przydomowej oczyszczalni ścieków, której skarżący nie posiadają. W ocenie tego organu niezasadne są argumenty stron, odnoszące się do problemowości i kosztowności dokonania przyłączenia, a także okoliczność niezamieszkiwania przez strony ww. nieruchomości. Mimo uznania zasadności nałożenia przez organ I instancji obowiązku podłączenia nieruchomości do sieci, organ odwoławczy uchylił zaskarżoną decyzję, uzasadniając to niewynikającymi z podstawy wydania decyzji postanowieniami, które zostały w niej zawarte, a dotyczącymi m.in. wskazania terminu spełnienia obowiązku, czy zagrożenia skierowania sprawy do Sądu Rejonowego celem ukarania.
Na decyzję SKO, skarżący wnieśli skargę do WSA w Gdańsku, zarzucając organowi naruszenie przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. W rezultacie rozpoznania sprawy WSA skargę oddalił, wskazując w uzasadnieniu wyroku na ziszczenie się w podanym stanie faktycznym oraz prawnym przesłanek wydania przez organ nakazu podłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Przesłankami tymi jest istnienie sieci, możliwość podłączenia do niej nieruchomości, nieistnienie na nieruchomości przydomowej oczyszczalni ścieków, a także niezrealizowanie przez właścicieli nieruchomości przyłączenia, mimo takiego obowiązku. WSA wskazał ponadto, że decyzja nakładająca obowiązek dokonania przyłączenia nie ma charakteru uznaniowego, a ww. obowiązek spoczywający na właścicielu nieruchomości, ma charakter powszechny. Zdaniem Sądu, od obowiązku przyłączenia nieruchomości do sieci uchylić się można wyłącznie w przypadku, gdy nieruchomość wyposażona jest w przydomową oczyszczalnię ścieków.
Od powyższego wyroku, skarżący wnieśli skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze zarzucili Sądowi I instancji naruszenie przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, poprzez niezgodne ze stanem rzeczywistym ustalenie stanu faktycznego sprawy, tj. wskazanie na istnienie sieci kanalizacyjnej i wydanie rozstrzygnięcia bez dokonania wymaganych ustaleń. Zarzutami skargi kasacyjnej było także naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez zastosowanie ich błędnej wykładni, skutkujące uznaniem o istnieniu obowiązku skarżących kasacyjnie dokonania przyłączenia do sieci kanalizacyjnej.
Zobacz również: Gospodarka przestrzenna
W rezultacie rozpoznania skargi kasacyjnej, NSA nie uznał prezentowanych podstaw kasacyjnych za usprawiedliwione. Uzasadniając zajęte stanowisko, NSA zgodził się z ustaleniami dokonanymi przez organy oraz Sąd I instancji. W konsekwencji zbadania przedstawionej sprawy, NSA za prawidłowe uznał ustalenie o istnieniu sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy oraz nie stwierdził zakwestionowania przez skarżących tego faktu wskazując, iż skarżący w żaden sposób nie podważyli zrealizowania inwestycji budowy sieci kanalizacyjnej, zgodnie z obowiązującym prawem. NSA podzielił także stanowisko zajęte przez Sąd I instancji, że obowiązkiem właściciela nieruchomości jest jej przyłączenie do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Zdaniem Sądu, wybór między wyposażeniem nieruchomości w bezodpływowy zbiornik nieczystości ciekłych lub przydomową oczyszczalnię ścieków, przysługuje właścicielowi tejże nieruchomości wyłącznie w wypadku braku sieci kanalizacyjnej oraz w sytuacji, kiedy jej budowa nie znajduje uzasadnienia. Jedynym przypadkiem możliwości zwolnienia się z obowiązku dokonania przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest istnienie na nieruchomości przydomowej oczyszczalni ścieków, spełniającej określone wymogi technologiczne. W rozpoznawanej sprawie taki przypadek nie zachodził.
W konsekwencji zbadania przedstawionej sprawy, NSA nie znalazł usprawiedliwionych podstaw dla skargi kasacyjnej, wskazując, że brak wyposażenia nieruchomości w przydomową oczyszczalnię ścieków oraz istnienie sieci kanalizacyjnej uzasadniało nałożenie na skarżących obowiązku dokonania przyłączenia nieruchomości do sieci, a argumenty skarżących dotyczące problemowości i kosztowności dokonania przyłączenia oraz okoliczność niezamieszkiwania przez strony ww. nieruchomości pozostaje bez wpływu na realizację ustawowego obowiązku.
Joanna Kostrzewska
radca prawny, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego
Magdalena Homska
asystent, interesuje się prawem administracyjnym
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl