Pierwszy, najwyższy poziom świadczenia wspierającego, równy dwukrotności renty socjalnej, ma zostać uruchomiony od 2024 r., drugi poziom – równy rencie socjalnej od 2025 r., trzeci zaś, wynoszący 50 proc. renty socjalnej – od 2026 r.
Według szacunków MRiPS koszt tego wsparcia wyniesie 3,5 mld zł. Projekt zakłada również możliwość dorabiania przez opiekunów do świadczenia pielęgnacyjnego.
Świadczenie wspierające - dla kogo?
Zgodnie z opublikowanym pod koniec marca projektem ustawy, świadczenie wspierające będzie kierowane bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnościami. Kwota świadczenia będzie powiązana z wysokością renty socjalnej, której aktualna wysokość w 2023 r. po waloryzacji wynosi 1588,44 zł miesięcznie brutto.
Propozycja MRiPS zakłada, że świadczenie wspierające przysługiwać będzie w wysokości od 50 proc. do 200 proc. renty socjalnej – w zależności od poziomu potrzeby wsparcia. Decyzje ustalające poziom potrzeby wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób niepełnosprawnych.
Jak poinformował PAP pod koniec marca wiceminister rodziny Paweł Wdówik, do świadczenia wspierającego uprawnionych będzie około pół miliona osób z niepełnosprawnością, a koszt tego wsparcia wyniesie 3,5 mld zł. Wyjaśniał, że rozwiązanie to różnicuje poziom wsparcia zależnie od tego, jak niezależna jest osoba z niepełnosprawnością.
Świadczenie wspierające a ICF
"Nowa miara, zgodna z kryteriami, które WHO ogłosiło już w 2001 r., czyli tak zwanej międzynarodowej klasyfikacji funkcjonowania ICF, opiera się nie na orzeczeniu medycznym – z jaką jednostką chorobową mamy do czynienia, ale na tym, co człowiek może, a czego nie może zrobić" – wskazał Wdówik.
Osobom niepełnosprawnym do ukończenia trzeciego roku życia poziom potrzeby wsparcia będzie wyrażony w wartościach punktowych w skali od 1 do 3. Z kolei osobom niepełnosprawnym powyżej trzech lat poziom potrzeby wsparcia będzie wyrażony w wartościach punktowych w skali od 70 do 100.
Świadczenie wspierające przysługiwać będzie w wysokości dwukrotności renty socjalnej, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie 3 punktów – w przypadku dzieci poniżej trzech lat i od 90 do 100 punktów – w przypadku dzieci i osób powyżej trzech lat.
Świadczenie w wysokości renty socjalnej będzie przysługiwać, jeżeli ustalono potrzebę wsparcia na poziomie 2 punktów w przypadku dzieci poniżej trzech lat i od 80 do 89 punktów – w przypadku dzieci i osób powyżej trzech lat.
Z kolei świadczenie w wysokości 50 proc. renty socjalnej może zostać udzielone, jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie 1 punktu w przypadku dzieci poniżej trzech lat i od 70 do 79 punktów w skali potrzeby wsparcia – w przypadku dzieci i osób powyżej tego wieku.
Przy ustalaniu potrzeby wsparcia pod uwagę będzie brana m.in. zdolność danej osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem oraz rodzaj wymaganego wsparcia.
"Będzie pytanie, czy dana osoba umie samodzielnie zrobić zakupy, odliczyć pieniądze, porozumieć się z osobą nieznajomą. Odpowiedzi na te pytania sumują się ostatecznie na wynik końcowy. Chcemy, żeby ta punktacja była jak najbardziej zobiektywizowana" – tłumaczył wiceminister Wdówik.
Świadczenie wspierające a renta socjalna
Pierwszy, najwyższy poziom świadczenia wspierającego, równy dwukrotności renty socjalnej, ma zostać uruchomiony od 2024 r., drugi poziom – równy rencie socjalnej od 2025 r., trzeci zaś, wynoszący 50 proc. renty socjalnej – od 2026 r.
Regulacja przewiduje również, że świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na osiągany przez osobę z niepełnosprawnościami dochód (brak kryterium dochodowego), wsparcie to będzie też nieopodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwać, jeżeli opiekun osoby niepełnosprawnej będzie miał ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub do zasiłku dla opiekuna, chyba że wypłata tych świadczeń opiekuńczych została wstrzymana.
Ponadto projekt przewiduje umożliwienie podejmowania aktywności zawodowej przez opiekunów osób niepełnosprawnych uprawnionych do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna.
W regulacji zaznaczono, że wysokość osiągniętych przez opiekuna dochodów z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w danym roku kalendarzowym nie będzie mogła przekroczyć poziomu sześciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.