Wywiad środowiskowy jest podstawowym narzędziem służącym ustaleniu aktualnej sytuacji życiowej wnioskującego o przyznanie świadczenia, przy czym jednocześnie jest to środek dowodowy, z którego organ administracyjny prowadzący postępowanie nie może zrezygnować, zastępując go innym dowodem (wyrok SA w Gliwicach z dnia 10 stycznia 2013 r. IV SA/Gl 375/12). Na podstawie art. 107 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (Dz.U.2013.182) rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej. Rola wywiadu środowiskowego jest niezwykle ważna w systemie pomocy społecznej. Jest on sposobem pozyskania informacji przez pracownika socjalnego, który może domagać się od osoby lub rodziny starającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym.
Zobacz również: Zadania pomocy społecznej realizowane przez gminę
Przeprowadzanie wywiadu środowiskowego
Na podstawie § 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (z dnia 8 czerwca 2012 r. Dz.U.2012.712), wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny albo w miejscu ich pobytu, w dniach roboczych, w godzinach pracy ośrodka pomocy społecznej lub powiatowego centrum pomocy rodzinie albo w innym terminie uzgodnionym z osobą lub rodziną, za zgodą kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej. Istotne jest, że wywiad służy jako dowód, który może zostać wykorzystany również w innym postępowaniu, a informacje uzyskane w trakcie jego przeprowadzania są udostępniane organowi właściwemu do przyznawania świadczeń rodzinnych. Wskazany wywiad przeprowadza się w terminie 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia. Jednakże w sprawach niecierpiących zwłoki wywiad należy przeprowadzić niezwłocznie w terminie 2 dni roboczych od dnia powzięcia informacji o konieczności przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Pracownik socjalny przeprowadzając wywiad dokonuje analizy i oceny sytuacji dotyczącej danej osoby oraz jej rodziny formułując odpowiednie spostrzeżenia i wnioski, stanowiące podstawę do przyznania pomocy. Wszystkie informacje zamieszcza się na odpowiednim kwestionariuszu.
Zmiany dotyczące wywiadu środowiskowego
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z dnia 22 lutego 2013 r., która weszła w życie 11 maja 2013 r. wprowadziła istotną zmianę dotyczącą wywiadu środowiskowego. Do art. 107 tej ustawy dodano regulację, zgodnie z którą wywiad środowiskowy jest obowiązkowy. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej lub na jego aktualizację przez osoby lub rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Pracownik socjalny może ponadto domagać się od osób, wśród których przeprowadzany jest wywiad o złożenie odpowiedniego oświadczenia o stanie majątkowym oraz o dochodach. Odmowa złożenia takiego oświadczenia stanowi również podstawę do odmowy przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Nowelizacja ustawy wprowadza również zmiany w dokumentach, na podstawie których ustalana jest sytuacja majątkowa oraz dochody osoby bądź rodziny starającej się o świadczenie. Wobec tego ważnym dokumentem będzie również:
- decyzja właściwego organu w sprawie emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej,
- dowód otrzymania powyższych świadczeń,
- dowód opłacenia składki na ubezpieczenia rolnicze,
- dowód opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Zadaj pytanie na forum: Samorząd - Pomoc Społeczna