Reumatologia. Program pilotażowy kompleksowej opieki dla pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów oraz zmiana wyceny procedur w reumatologii zrewolucjonizują leczenie chorych reumatologicznych – oceniają eksperci. Obie zmiany zaczną obowiązywać od 1 stycznia.
Poinformował o nich wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski na briefingu prasowym oraz na debacie w Sejmie RP.
Co to jest projekt „KOWZS”?
Jak zapowiedział, pilotaż projektu „Kompleksowa opieka nad chorym z wczesnym zapaleniem stawów – KOWZS”, jak i zmiana wycen, zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.
„Jako Ministerstwo Zdrowia widzimy, że dostęp do leków jest bardzo dobry dla wszystkich pacjentów z chorobami reumatologicznymi - jest wiele programów lekowych. Ale pacjenci mają zbyt późno stawiane diagnozy w zakresie wczesnego zapalenia stawów, w związku z tym został przygotowany przez Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, konsultant krajową w dziedzinie reumatologii prof. Brygidę Kwiatkowską oraz Fundację Eksperci dla Zdrowia projekt pilotażowy dla wczesnego zapalenia stawów, który jest aktualnie procedowany” – tłumaczył Miłkowski.
Dla kogo jest program „KOWZS”?
Projekt ten ma na celu kierowanie pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów na szybką ścieżkę diagnostyczną i objęcie ich opieką kompleksową. „Czas, jaki upływa od wystąpienia pierwszych objawów wczesnego zapalenia stawów do rozpoczęcia właściwego leczenia, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na dalsze perspektywy chorego. Jesteśmy przekonani, że ten projekt po wdrożeniu zmieni losy pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi i objawami wczesnego zapalenia stawów, gdyż pacjenci, u których po raz pierwszy lekarz rozpozna chorobę zapalną, będą traktowani priorytetowo szybką ścieżką realizowaną w ramach kompleksowej opieki specjalistycznej w wysokospecjalistycznych ośrodkach reumatologicznych” – wyjaśniła przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów Violetta Porowska, która prowadziła oba spotkania. W jej ocenie są to bardzo dobre wiadomości dla chorych w przededniu Światowego Dnia Reumatyzmu, który przypada na 12 października.
Konsultant krajowa ds. reumatologii prof. Brygida Kwiatkowska wyjaśniła, że we wczesnym zapaleniu stawów leczenie powinno zostać włączone do 12 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów choroby. To gwarantuje szybką i długą remisję choroby, zmniejsza ryzyko nieodwracalnych uszkodzeń stawów, niepełnosprawności i rozwoju groźnych dla zdrowia powikłań.
Co to są zapalne choroby reumatyczne?
Jak przypomniała, do zapalnych chorób reumatycznych z objawami wczesnego zapalenia stawów zalicza się reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), spondyloartropatie (w tym zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów), zespół Sjoegrena, dnę moczanową, toczeń rumieniowaty układowy.
„Choroby reumatyczne dotyczą osób młodych i cechują się wielochorobowością - czyli osoba 30-40-letnia ma z reguły trzy, cztery czy pięć schorzeń współistniejących. Kompleksowa opieka nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów, będzie miała za zadanie przyspieszenie jego ścieżki, tak żeby pacjent nie ginął w kolejkach gdzieś z innymi pacjentami, którzy nie wymagają tak szybkiej diagnostyki i kompleksowej opieki (...) To są choroby, które wymagają leczenia interdyscyplinarnego, całościowego” – tłumaczyła konsultant krajowa.
Choroba reumatyczna a śmierć
Zaznaczyła, że w chorobach reumatycznych istotną rolę odgrywa proces autoimmunologiczny oraz proces zapalny, który powoduje zajęcie wielu narządów i układów. „W związku z tym pacjenci umierają z powodu powikłań - a nie bezpośrednio z powodu choroby reumatycznej - głównie z powodu powikłań sercowo naczyniowych, przyspieszonej miażdżycy, powikłań onkologicznych” – wymieniała. Dodała, że również ich jakość życia pogarsza się z powodu współistniejącej od 4 do 10 razy częściej depresji. Jest to bardzo ważne, bo większość z tych pacjentów zaczyna chorować w wieku produkcyjnym i z powodu późnej diagnostyki i złych efektów leczenia wielu z nich musi wcześnie zrezygnować z pracy.
Zwróciła uwagę, że badanie sprzed kilku lat wykazało, iż w Warszawie opóźnienia diagnostyczne w zapalnych chorobach stawów i tkanki łącznej były najdłuższe w Europie. W toczniu mogą sięgać nawet dwóch lat.
Które ośrodki prowadzą pilotaż „KOWZS”?
Wiceminister Miłkowski wyjaśnił, że pilotaż będzie prowadzony w ośmiu wyspecjalizowanych ośrodkach współpracujących z ośrodkami mniej specjalistycznymi. Dlatego nie obejmie całej populacji polskiej. Jednak założenie programów pilotażowych jest takie, żeby wszystkie rzeczy, które po analizie się sprawdzą, były wprowadzane do standardu leczenia i świadczeń gwarantowanych, zaznaczył. W jego ocenie najważniejsza jest teraz publikacja rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie pilotażu. „Chcemy, żeby maksymalnie do połowy grudnia rozporządzenie zostało opublikowane” – powiedział.
Prezes Fundacji Eksperci dla Zdrowia Marzena Domańska-Sadynica zwróciła uwagę, że projekt kompleksowej opieki nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów został stworzony w 2018 r. W jej opinii wdrożenie go zwiększy dostępność porad specjalistycznych dla pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi, dotychczas niediagnozowanych i nieleczonych (pierwszorazowych) oraz zmniejszy kolejki do specjalistów. „Jednocześnie znacząco zmniejszy liczbę hospitalizacji z powodu zapalnych chorób reumatologicznych oraz zmniejszy koszty społeczne krótko- i długookresowej niezdolności do pracy” – wymieniała.
„Na wprowadzenie tego projektu czekałam ponad 10 lat. I dzięki przychylności Ministerstwa Zdrowia, głównie ministra Miłkowskiego, w ciągu roku udało nam się przyspieszyć wszystkie rzeczy, które zalegały (...)” – mówiła prof. Kwiatkowska. Dodała, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat jest to dla niej najważniejszy dzień w reumatologii.
Wiceminister Miłkowski zaznaczył, że przyspieszenie diagnostyki w całej populacji chorych reumatologicznie będzie możliwe od 1 stycznia 2023 r. dzięki temu, że poprawiona i uaktualniona została wycena świadczeń zdrowotnych w reumatologii. Doszły też trzy nowe świadczenia zdrowotne dotyczące wczesnej diagnostyki zapalenia stawów.