Dnia 21 grudnia 2022 r. została ogłoszona ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (Dz. U. poz. 2705), zwana dalej „ustawą”, która określa m.in zasady i warunki wykonywania zawodu ratownika medycznego. Obecnie zasady te są uregulowane w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowe Ratownictwo Medyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1720, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o PRM”.
Na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 11 ust. 11 ustawy o PRM zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2019 r w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego (Dz. U. z 2022 r. poz. 863), zwane dalej „rozporządzeniem z 2019 r.”, które określa szczegółowy zakres:
1) medycznych czynności ratunkowych, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza;
2) świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza.
Rozporządzenie to straci moc dnia 22 czerwca 2023 r. i zachodzi potrzeba wydania nowego rozporządzenia.
Jakie zmiany w wykazie czynności wykonywanych przez ratownika medycznego?
Zakres czynności do samodzielnego wykonania przez ratownika medycznego został rozszerzony o cewnikowanie pęcherza moczowego.
Katalog leków dopuszczonych do samodzielnego podawania przez ratownika medycznego został rozszerzony o następujące preparaty:
– Methoxyflurane – lek przeciwbólowy w formie wziewnej, stosowany w ratownictwie do leczenia silnego bólu głównie urazowego, możliwy do samodzielnego dozowania przez pacjenta,
– Tranexamic acid – lek o działaniu przeciwkrwotocznym.
W projekcie, w stosunku do rozporządzenia z 2019 r., zrezygnowano z dookreślenia, jaki drogami mogą być podawane produkty lecznicze (leki) przez ratownika medycznego, gdyż wynika to z Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz aktualnej wiedzy medycznej.
MEDYCZNE CZYNNOŚCI RATUNKOWE, KTÓRE MOGĄ BYĆ UDZIELANE SAMODZIELNIE PRZEZ RATOWNIKA MEDYCZNEGO
1. Ocena stanu pacjenta.
2. Układanie pacjenta w pozycji właściwej dla stanu pacjenta lub odniesionych obrażeń.
3. Podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowooddechowej
zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
4. Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.
5. Przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych z
zastosowaniem w szczególności:
1) rurki ustno-gardłowej;
2) rurki nosowo-gardłowej;
3) przyrządów nadgłośniowych;
4) konikopunkcji.
6. Odsysanie dróg oddechowych.
7. Podjęcie tlenoterapii czynnej lub wspomagania oddechu lub sztucznej wentylacji płuc
metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi, z użyciem tlenu lub powietrza, w tym z
użyciem respiratora.
8. Wykonanie intubacji dotchawiczej i prowadzenie wentylacji nieinwazyjnej w nagłym
zatrzymaniu krążenia.
9. Wykonanie defibrylacji manualnej na podstawie EKG lub zapisu kardiomonitora.
10. Wykonanie defibrylacji zautomatyzowanej.
11. Wykonanie przezskórnej elektrostymulacji serca w bradyarytmiach w przypadku
pacjentów niestabilnych hemodynamicznie.
12. Wykonanie kardiowersji w tachyarytmiach w przypadku pacjentów niestabilnych
hemodynamicznie.
13. Wykonanie i ocena zapisu EKG.
14. Monitorowanie czynności układu oddechowego.
15. Monitorowanie czynności układu krążenia metodami nieinwazyjnymi.
16. Wykonanie kaniulacji żył obwodowych oraz żyły szyjnej zewnętrznej.
17. Wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu.
18. Odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.
19. Oznaczanie parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu.
20. Opatrywanie ran.
21. Tamowanie krwawień zewnętrznych.
22. Unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń.
23. Unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego.
24. Przyjęcie porodu.
25. Wykonanie segregacji medycznej pierwotnej i wtórnej.
26. Przygotowanie pacjenta do transportu i opieka medyczna podczas transportu.
27. Wykonanie pomiaru temperatury głębokiej.
28. Podawanie koncentratów czynników krzepnięcia oraz desmopresyny w stanach nagłego
zagrożenia zdrowotnego, z zasobów własnych chorego.
29. Pobieranie materiału z górnych dróg oddechowych od pacjenta oraz wykonywanie testu
antygenowego na obecność wirusa SARS-CoV-2 w okresie ogłoszenia stanu epidemii lub
stanu zagrożenia epidemicznego wywołanych tym wirusem.
30. Cewnikowanie pęcherza moczowego.
Jakie leki może podać ratownik medyczny?
1 Acidum acetylsalicylicum tabletki
2 Adenosinum roztwór do wstrzykiwań
3 Amiodaroni hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań
4 Atropini sulfas roztwór do wstrzykiwań
5 Isosorbidi mononitras tabletki
6 Budesonidum zawiesina do nebulizacji
7 Captoprilum tabletki
8 Clemastinum roztwór do wstrzykiwań
9 Clonazepamum roztwór do wstrzykiwań
10 Clopidogrelum (po teletransmisji EKG i konsultacji z lekarzem oceniającym zapis EKG) tabletki
11 Dexamethasoni phosphas roztwór do wstrzykiwań
12 Diazepamum tabletki, roztwór do wstrzykiwań, wlewka doodbytnicza
13 Drotaverini hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań
14 Epinephrinum roztwór do wstrzykiwań
15 Fentanylum roztwór do wstrzykiwań
16 Flumazenilum roztwór do wstrzykiwań
17 Furosemidum roztwór do wstrzykiwań
18 Glyceroli trinitras tabletki, aerozol do stosowania podjęzykowego
19 Glucagoni hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań
20 Glucosum 5% roztwór do wlewu dożylnego
21 Glucosum 20% roztwór do wstrzykiwań
22 Heparinum natricum roztwór do wstrzykiwań
23 Hydrocortisonum roztwór do wstrzykiwań
24 Hydroxyzinum tabletki, roztwór do wstrzykiwań
25 Ibuprofenum tabletki
26 Ketoprofenum tabletki, roztwór do wstrzykiwań
27 Lidocaini hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań, żel
28 Magnesii sulfas roztwór do wstrzykiwań
29 Mannitolum - 15% roztwór do wlewu dożylnego
30 Metamizolum natricum roztwór do wstrzykiwań
31 Methoxyflurane płyn do sporządzania inhalacji parowej
32 Metoclopramidum roztwór do wstrzykiwań
33 Metoprololi tartras roztwór do wstrzykiwań
34 Midazolamum roztwór do wstrzykiwań
35 Morphini sulfas roztwór do wstrzykiwań
36 Naloxoni hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań
37 Natrii chloridum 0,9% roztwór do wlewu dożylnego
38 Natrii hydrogenocarbonas 8,4% roztwór do wstrzykiwań
39 Papaverini hydrochloridum roztwór do wstrzykiwań
40 Paracetamolum czopki, tabletki, roztwór do wstrzykiwań
41 Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny roztwór do wlewu dożylnego
42 Płyny koloidowe niewymagające pobierania przed iniekcją krwi na grupę oraz próby krzyżowej (skrobia hydroksyetylowana, żelatyna modyfikowana) roztwór do wlewu dożylnego
43 Salbutamolum roztwór do wstrzykiwań, roztwór do nebulizacji
44 Solutio Ringeri/zbilansowany roztwór elektrolitowy roztwór do wlewu dożylnego
45 Thiethylperazinum czopki, roztwór do wstrzykiwań
46 Ticagrelor (po teletransmisji EKG i konsultacji z lekarzem oceniającym zapis EKG) tabletki
47 Tlen medyczny gaz
48 Tranexamic acid roztwór do wstrzykiwań
49 Urapidilum roztwór do wstrzykiwań
MEDYCZNE CZYNNOŚCI RATUNKOWE, KTÓRE MOGĄ BYĆ UDZIELANE PRZEZ RATOWNIKA MEDYCZNEGO NA ZLECENIE LEKARZA
1. Medyczne czynności ratunkowe wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
2. Wykonanie intubacji dotchawiczej z użyciem środków zwiotczających.
3. Zakładanie sondy żołądkowej i płukanie żołądka, po zabezpieczeniu drożności dróg oddechowych.
4. Asystowanie przy innych medycznych czynnościach ratunkowych niewymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
5. Podawanie produktów leczniczych na zlecenie lekarza
ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE INNE NIŻ MEDYCZNE CZYNNOŚCI RATUNKOWE, KTÓRE MOGĄ BYĆ UDZIELANE SAMODZIELNIE PRZEZ RATOWNIKA MEDYCZNEGO
1. Ocena stanu pacjenta.
2. Układanie pacjenta w pozycji właściwej dla stanu pacjenta lub odniesionych obrażeń.
3. Podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowooddechowej
zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
4. Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.
5. Przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych z
zastosowaniem w szczególności:
1) rurki ustno-gardłowej;
2) rurki nosowo-gardłowej;
3) przyrządów nadgłośniowych;
4) konikopunkcji.
6. Odsysanie dróg oddechowych.
7. Podjęcie tlenoterapii czynnej lub wspomagania oddechu lub sztucznej wentylacji płuc
metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi, z użyciem tlenu lub powietrza, w tym z
użyciem respiratora.
8. Wykonanie intubacji dotchawiczej i prowadzenie wentylacji nieinwazyjnej w nagłym
zatrzymaniu krążenia.
9. Wykonanie defibrylacji zautomatyzowanej.
10. Wykonanie defibrylacji manualnej na podstawie EKG lub zapisu kardiomonitora.
11. Monitorowanie czynności układu oddechowego.
12. Monitorowanie czynności układu krążenia metodami nieinwazyjnymi.
13. Wykonanie i ocena zapisu EKG.
14. Wykonanie kaniulacji żył obwodowych oraz żyły szyjnej zewnętrznej.
15. Wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu.
16. Odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.
17. Pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej do badań diagnostycznych.
18. Opatrywanie ran.
19. Tamowanie krwawień zewnętrznych.
20. Unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń.
21. Unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego.
22. Przyjęcie porodu.
23. Wykonanie segregacji medycznej pierwotnej i wtórnej.
24. Cewnikowanie pęcherza moczowego.
25. Wykonanie pomiaru temperatury głębokiej.
26. Oznaczanie parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu.
27. Przygotowanie pacjenta do transportu i opieka medyczna podczas transportu.
28. Podawanie produktów leczniczych wymienionych w tabeli w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Podstawa prawna
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego
Projektowane rozporządzenie określa szczegółowy zakres:
1) medycznych czynności ratunkowych, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza,
2) świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie lekarza w:
a) podmiotach leczniczych,
b) ramach ratownictwa górskiego i ratownictwa narciarskiego,
c) ramach ratownictwa wodnego,
d) ramach ratownictwa górniczego,
e) ramach Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa,
f) na lotniskach,
g) ramach wykonywania transportu sanitarnego i transportu medycznego,
h) izbach wytrzeźwień,
i) ramach służby poszukiwania i ratownictwa lotniczego,
- z wyłączeniem podmiotów leczniczych będących jednostkami budżetowymi i jednostkami wojskowymi, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej.
Etap legislacyjny - projekt