W przypadku gdy charakter sprawy wymaga np. przeprowadzenia szczególnie skomplikowanego postępowania wyjaśniającego i zbierania dowodów, rada miasta nie naruszyła przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), zobowiązując komisję rewizyjną do przedstawienia stanowiska w sprawie skargi mieszkańca w terminie 5 miesięcy. Przy czym wnoszący skargę musi zostać zawiadomiony o przedłużeniu terminu do jej załatwienia i przyczynach tej zwłoki. W przeciwnym razie należy przyjąć, że rada miasta naruszyła maksymalny termin instrukcyjny do załatwienia skargi.
UZASADNIENIE
Stosownie do art. 227 k.p.a., podmiotowi niezadowolonemu przysługuje prawo wniesienia skargi, zwłaszcza na zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. Tzw. skargę powszechną dotyczącą zadań lub działalności wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych rozpatruje rada gminy (miasta). Załatwienie skargi powinno być poprzedzone rozpatrzeniem wszystkich okoliczności sprawy. W związku z tym rada gminy może zlecić komisji rekwizycyjnej zbadanie skargi.
Przepis art. 237 k.p.a. wymaga, aby skargi były załatwiane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca. Posługując się pojęciem „bez zbędnej zwłoki”, ustawodawca zakazał nieuzasadnionego przetrzymywania spraw bez nadawania im biegu oraz zobligował organ właściwy do rozpatrzenia skargi do prowadzenia postępowania bez niepotrzebnych zahamowań i przewlekłości w postępowaniu. Maksymalny jednomiesięczny termin załatwienia skargi ma charakter instrukcyjny dla organu ją rozpatrującego (w tym przypadku rady miasta). Zatem uchybienie temu terminowi nie pozbawia tego organu prawa do załatwienia skargi. Może jednak spowodować stan określany jako „milczenie administracji” i sprzeczne jest z ogólną zasadą szybkości postępowania.
Należy jednak zauważyć, iż rozpoznając skargę, organ zobligowany jest przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w celu sprawdzenia zgodności skargi ze stanem faktycznym. Postępowanie to ma na celu dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy i może wymagać zebrania dowodów, a także zwrócenia się do innych organów o przekazanie niezbędnych materiałów i wyjaśnień.
W przypadku gdy mamy do czynienia z zawiłościami w ustalaniu stanu faktycznego, koniecznością dokonywania licznych czynności postępowania dowodowego, gromadzenia rozproszonych danych będących w posiadaniu różnych organów, może okazać się, że termin miesięczny jest zbyt krótki.
Warto przy tym pamiętać, że zasada ogólna szybkości postępowania oraz obowiązek niezwłocznego załatwienia skargi nie mogą prowadzić do naruszenia przepisów prawa, w tym zasady prawdy obiektywnej.
Przepis art. 237 par. 4 k.p.a. przewiduje, iż w razie niezałatwienia skargi w terminie jednego miesiąca stosuje się przepisy art. 36-38 k.p.a. Zatem organ, który nie załatwił skargi w terminie (np. właśnie w związku z przedłużającym się postępowaniem wyjaśniającym), obowiązany jest zawiadomić o tym wnoszącego skargę, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia skargi. Obowiązek ten ciąży bowiem na organie bez względu na przyczynę zwłoki również wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu. Wprawdzie nowy termin załatwienia skargi może zostać wyznaczony dowolnie (ustawodawca nie zastrzega, iż termin ten może zostać przedłużony przykładowo na okres do jednego miesiąca), jednak organ powinien się tu kierować się dyrektywą płynącą z zasady szybkości postępowania.
Reasumując, w szczególnych przypadkach możliwe jest przedłużenie jednomiesięcznego terminu do załatwienia skargi. Jednak postępowanie takie powinno być traktowane jako wyjątek związany z koniecznością ustalenia skomplikowanego stanu faktycznego, nie zaś reguła i należy przyjąć, iż niedopuszczalne jest wyznaczanie terminów zbyt długich, nieuzasadnionych zawiłością sprawy. Wskazany w pytaniu termin (pięć miesięcy) na zbadanie skargi przez komisję rewizyjną jest dość długi. Tym bardziej że zbadanie skargi nie jest równoznaczne z jej załatwieniem, gdyż to nastąpi dopiero po zapoznaniu się przez radę miasta z wynikami badania przeprowadzonego przez komisję rewizyjną i podjęciu stosownej uchwały. Nie można mówić jednak o istotnym naruszeniu przepisów k.p.a. przy ustalaniu takiego terminu na zbadanie skargi przez komisję rewizyjną w przypadku, gdy związane to jest z koniecznością przeprowadzenia skomplikowanego postępowania wyjaśniającego.
Na koniec podkreślić wypada, iż zgodnie z art. 37 w związku z art. 237 par 4 k.p.a., na niezałatwienie skargi w maksymalnym terminie (jednego miesiąca) lub ustalonym przez organ w zawiadomieniu, wnoszącemu skargę przysługuje zażalenie do organu wyższego stopnia, który z kolei uznając zażalenie za uzasadnione wyznacza dodatkowy termin załatwienia skargi oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia skargi w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania skarg w przyszłości. Ponadto ze względu za zawarte w art. 237 par. 4 k.p.a. odesłanie do art. 38 k.p.a. pracownik organu administracji publicznej (w tym przypadku rady miasta), który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił skargi w terminie lub nie dopełnił obowiązku zawiadomienia o niezałatwieniu skargi w terminie, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.
AGNIESZKA NARÓG
PODSTAWA PRAWNA:
l Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.)