W związku z dokonywaniem przez gminy czynności podlegających opodatkowaniu VAT występuje obowiązek zarejestrowania jednostki na potrzeby tego podatku (na mocy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej - ustawa o VAT), np. w zakresie użytkowania wieczystego gruntów.
Interpretacja wyjaśniająca, że to gmina jest podatnikiem VAT, wydana została 2 października 2008 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPP1/443-667/08-2/AI).
Podatnicy VAT
Podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na jej cel i rezultat (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). Natomiast nie uznaje się za podatnika VAT organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Przy czym nie dotyczy to czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT).
Należy pamiętać, że gminy jako samorządowe osoby prawne nie mają własnych struktur organizacyjnych. Nałożone na nie zadania wykonują za pośrednictwem swoich jednostek organizacyjnych, np. urzędów gmin. Przy czym każda czynność zarówno z zakresu prawa cywilnego, jak i prawa administracyjnego jest dokonywana nie przez jednostkę samorządu terytorialnego (gminę), a przez jej jednostkę administracyjną (np. urząd gminy).
Urząd posiada konta do rozliczeń VAT
Warto podkreślić, że przepisy rozporządzenia z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat niepodatkowych, należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego nie przewidują kont do rozliczeń VAT dla jednostek samorządu, czyli np. dla gminy. Konta takie są jednak przewidziane m.in. dla urzędów gmin.
Wynikałoby z tego, że podatnikiem VAT powinien być urząd gminy, a nie gmina. Takie stanowisko zajął m.in. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kępnie (patrz: postanowienie z 31 lipca 2007 r., sygn. ZP/443-04/2007).
Izba wskazuje na gminę
Tymczasem poznańska Izba Skarbowa jest zdania, że podatnikiem dla celów VAT może być tylko gmina. W interpretacji indywidualnej wydanej 2 października 2008 r. w odpowiedzi na zapytanie jednostki samorządu dyrektor Izby wyjaśnił, że gmina i urząd gminy powinny stosować jednakowe oznaczenie NIP, a co za tym idzie - należy wystawić jedną deklarację rozliczeniową dla celów VAT. Zatem wszelkie dokumenty wymagające oznaczenia NIP, sporządzane przez urząd, dotyczące czynności przypisanych prawnie gminom, powinny być sygnowane numerem NIP gminy.
Inne organy niż urzędy gmin lub powiatów oraz urzędy marszałkowskie, tj. gminne jednostki organizacyjne, działające w formie np. zakładów budżetowych, jednostek budżetowych i gospodarstw pomocniczych, powinny dla celów rozliczeń z tytułu VAT rejestrować się jako odrębne podmioty tego podatku i posiadać odrębne oznaczenie NIP.
Podatnikiem jest gmina, nie urząd
W związku z tym podatnikiem VAT w stosunku do całej działalności, tj. gminy i urzędu gminy, jest gmina jako jednostka samorządu terytorialnego posiadająca osobowość prawną. Dlatego dla celów VAT gmina i urząd powinny stosować jednakowe oznaczenie identyfikacji podatkowej, tj. NIP, nadany gminie oraz składać jedno rozliczenie deklaracyjne w podatku od towarów i usług (patrz: interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 października 2008 r., sygn. ILPP1/443-667/08-2/AI).
Wcześniejsze rozstrzygnięcia
URZĄD GMINY, A NIE GMINA JEST PODATNIKIEM PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG
Gminy jako samorządowe osoby prawne nie mają własnych struktur organizacyjnych, zaś nałożone na nie zadania wykonują za pośrednictwem urzędów gminy. Urząd ten nie ma możliwości prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej dotyczącej rozliczeń podatku od towarów i usług dla gminy oraz dla urzędów, obsługujących od strony techniczno-organizacyjnej te osoby prawne. Potwierdzają to przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat niepodatkowych, należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego. Inne niż urzędy gmin, gminne jednostki organizacyjne, działające w formie np. zakładów budżetowych, jednostek budżetowych i gospodarstw pomocniczych, powinny dla celów rozliczeń z tytułu VAT rejestrować się jako odrębne podmioty tego podatku i posiadać odrębne oznaczenie (numeru) NIP.
Uwzględniając powyższe ustalenia faktyczne i prawne, należy uznać, iż to urząd gminy, a nie gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Z uzasadnienia postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego
w Kępnie z 31 lipca 2007 r., sygn. ZP/443-04/2007
Sławomir Liżewski
PODSTAWY PRAWNE:
• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 141, poz. 888)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat niepodatkowych, należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 112, poz. 761)