E-learning to nauczanie na odległość z wykorzystaniem Internetu, pozwala na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności uczęszczania na wykłady. Dzięki temu można oszczędzić czas i uczyć się w najdogodniejszym dla siebie momencie. Ta metoda staje się coraz atrakcyjniejszą formą kształcenia urzędników właśnie ze względu na dużą elastyczność.
Ta forma nauki może być również łączona z tradycyjnymi kursami, jednak coraz więcej szkół wyższych i firm szkoleniowych oferuje kursy prowadzone wyłącznie przez Internet, a słuchacze nie są zobowiązani do uczęszczania na zajęcia. Jeśli jednak szkolenie ma formę mieszaną, czyli część wykładów odbywa się w trybie stacjonarnym, a część przez Internet, firmy i uczelnie oferują uczestnikom wsparcie on-line, np. w formie informacji i rejestracji w sieci, e-doradztwa, sprzedaży podręczników przez Internet, stron samorządów czy gazet studenckich on-line.
Uwarunkowania techniczne
Platformy e-learningowe mogą znajdować się nie tylko bezpośrednio na stronach urzędów, ale także utrzymywane są na zewnętrznych serwerach i udostępniane klientom na zasadzie dzierżawy w tzw. modelu ASP (Aplication Service Providing). Polega to na zakupie określonego zestawu usług szkoleniowych, a nie licencji czy też praw majątkowych do programu komputerowego.
Wymagania techniczne związane z korzystaniem z platformy e-learningowej to system operacyjny Microsoft Windows lub Linux, dowolna przeglądarka internetowa obsługująca język JavaScript, włączona obsługa cookies i JavaScript. Ponieważ szkolenia są wzbogacone o prezentacje, konieczna jest obsługa formatu Macromedia Flash.
Praktyka w urzędach
Praktyka wskazuje, że w wielu urzędach prowadzone są szkolenia on-line finansowane przez pracodawców. Dotyczą różnej tematyki – począwszy od szkoleń z tzw. umiejętności miękkich, np. obsługi komputera, kończąc na kursach językowych czy szkoleniach tematycznych. Często są prowadzone na platformach stworzonych na użytek własny urzędu. W pozostałych przypadkach do organizacji kursów e-learningowych wynajmowane są firmy zewnętrzne, finansowane przez urzędy.
W Regionalnym Portalu Internetowym Wrota Małopolski dostępna jest platforma e-learning, dzięki której można ukończyć kursy z m.in. z:
• pierwszej pomocy przedmedycznej,
• ABC samorządu,
• umiejętności komputerowych,
• obrony cywilnej,
• zarządzania kryzysowego,
• przygotowania projektów i wypełnienia aplikacji o środki unijne.
Żeby skorzystać ze szkolenia, należy zarejestrować się w Portalu. Rejestracja polega na wypełnieniu formularza ze swoimi danymi i wyborze kursu, w którym użytkownik chce wziąć udział. Od momentu otrzymania klucza od prowadzącego dostęp do kursu będzie aktywny, każdorazowo po zalogowaniu i podaniu nazwy użytkownika i hasła. Niektóre kursy dostępne są również dla użytkowników zalogowanych jako goście.
Kursy w Portalu Wrota Małopolski zawierają dużo zdjęć, są interaktywne, ale jednocześnie możliwy jest wybór dodatkowych materiałów tekstowych.
Podczas nauki istnieje możliwość weryfikacji zdobywanej wiedzy. Od czasu do czasu w trakcie uczestnictwa w kursie pojawiają się pytania lub zadania do wykonania. Można je wykonywać wielokrotnie, aż do uzyskania prawidłowego wyniku. Wyniki ćwiczeń nie są odnotowywane w systemie.
Wszystkie kursy zawierają też okienko pomocy, gdzie można dowiedzieć się, jak krok po kroku zaplanować ścieżkę szkoleniową, jak poruszać się w strukturze szkolenia, jak korzystać z map rozdziału oraz z materiałów dodatkowych.
Również Portal Wrota Podlasia z myślą o swoich pracownikach uruchomił platformę e-learningową. Jej podstawowym elementem jest vortal tematyczny „e-learning” oraz pakiet narzędzi i rozwiązań wspierających proces zdalnego nauczania, który, przy współpracy z systemem „e-biznes”, ma przyczynić się do rozwoju usług edukacyjnych. Platforma ma umożliwić opracowanie korporacyjnych oraz branżowych programów szkolenia i dokształcania pracowników, zwłaszcza wśród pracowników urzędów w mniejszych miejscowościach o utrudnionym dostępie do klasycznych ośrodków edukacji. Jest to problem szczególnie istotny w województwie podlaskim z powodu najniższej w kraju gęstości zaludnienia i wynikających stąd znacznych obszarów wykluczenia.
Z kolei Urząd Miasta Poznania, dbając o nieustanne podnoszenie jakości usług świadczonych na rzecz mieszkańców, stworzył Samorządową Platformę Edukacyjną. Jej celem jest możliwość doskonalenia umiejętności przez pracowników administracji lokalnej. Dzięki platformie możliwe jest udostępnianie kursów przez Internet w formie e-learning oraz ocena ich efektywości. Obecnie, oprócz szkoleń z języka angielskiego, dostępne są takie kursy, jak np. komunikacja z klientem zawierający 3 moduły:
1) pierwsze wrażenie,
2) efektywna komunikacja werbalna i niewerbalna,
3) komunikacja z trudnym klientem.
Kurs ten skierowany jest do pracowników jednostek administracji samorządowej województwa wielkopolskiego. Jego celem jest doskonalenie umiejętności z zakresu profesjonalnej obsługi klientów. Platforma umożliwia również organizowanie szkoleń wewnętrznych dla pracowników urzędu. W planach jest opracowanie kursów, które trzeba odbyć w czasie służby przygotowawczej. – Z platformy można korzystać z dowolnego miejsca, z którego jest dostęp do Internetu. Jeśli jednak nakładamy na pracownika obowiązek ukończenia jakiegoś kursu, przełożony jest zobowiązany umożliwić naukę w czasie pracy – mówi Maria Kuśnierz, Kierownik Oddziału Rozwoju Kadr z Urzędu Miasta Poznania.
Certyfikat ukończenia kursu metodą e-learning jest generowany automatycznie po zaliczeniu testu końcowego i ma unikatowy kod, który może zweryfikować administrator Platformy. – Pracownicy urzędu wolą jednak tradycyjną formę poświadczenia ukończenia kursu i często przychodzą dodatkowo po podpis – podkreśla Maria Kuśmierz.
Na kursy dostępne metodą e-learningową zgłaszają się urzędnicy zrzeszeni w Wielkopolskim Ośrodku Kształcenia i Studiów Samorządowych, a także pracownicy Państwowego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Szkolenia e-learningowe organizowane są również w Urzędzie Miasta Szczecin. Są one prowadzone w trybie ciągłym. Jak mówi Tomasz Kłek ze szczecińskiego magistratu, tematyka szkoleń jest zgodna z programem Przejrzysta Polska. Przez Internet można edukować się w zakresie m.in. kodeksu etycznego pracowników, przyjętego przez urząd w 2005 r. Inna tematyka szkoleń to mobbing, korupcja jako negatywne zjawisko oraz molestowanie. – Szkolenie kończy się egzaminem, po zdaniu którego pracownik otrzymuje certyfikat honorowany przez nasz urząd – podsumowuje Tomasz Kłek.
W Urzędzie Miasta Rybnika szkolenie e-learningowe dotyczyło ochrony ludności, obrony cywilnej i zarządzania kryzysowego. Szkolenie składało się z 10 wykładów zakończonych egzaminem testowym, przeprowadzonym w wyznaczonych placówkach. Szkolenia uwieńczone były otrzymaniem zaświadczenia, którego kopia zawsze dołączana jest do akt osobowych pracownika. – Mimo że szkolenia prowadzone są metodą e-learning, pracownicy dokształcają się w miejscu pracy, w czasie godzin pracy – mówi Krzysztof Jaroch, p.o. Naczelnika Wydziału Promocji i Informacji Urzędu Miasta Rybnika – Rzecznik Prasowy. Organizatorzy szkoleń w Rybniku uważają e-learning za przyszłościową formę kształcenia urzędników, mają jednak świadomość, że przeprowadzenie tego typu szkoleń jest związane z zapewnieniem odpowiedniego sprzętu oraz warunków. Dlatego każda oferta jest rozpatrywana przez osobę odpowiedzialną za daną komórkę organizacyjną w urzędzie pod względem programu oraz przydatności szkolenia.
– Jeśli oferta szkolenia zostanie oceniona pozytywnie, wyznaczana jest osoba, która zostaje zobowiązana do odbycia takiego kursu. Dzieje się tak w przypadku każdej oferty szkoleniowej, również takiej przeprowadzanej metodą e-learning – podkreśla Krzysztof Jaroch.
ZALETY E-LEARNINGU
• brak barier czasowych, możliwość nauki o dowolnej porze dnia i nocy
• częsty kontakt z wykładowcą
• integracja przez fora dyskusyjne, czaty i zadania grupowe
• samodzielne zarządzanie czasem i wiedzą
• oszczędności na dojazdach i noclegach.
SŁOWNICZEK
E-learning jest to technika szkolenia wykorzystująca wszelkie dostępne media elektroniczne, w tym Internet, intranet, extranet, przekazy satelitarne, taśmy audio/wideo, telewizję interaktywną oraz CD-ROM. E-learning jest najczęściej kojarzony z nauczaniem, w którym stroną przekazującą wiedzę i egzaminującą jest komputer i któremu brak fizycznego kontaktu z nauczycielem.
Małgorzata Rajan
KOMENTARZ
E-learning to nowość wśród urzędników
inż. WŁADYSŁAW PAZDAN,
Wójt Gminy Limanowa
– E-learning w naszym urzędzie to nowość. Najczęściej korzystamy ze szkoleń organizowanych przez firmy zewnętrzne, co wiąże się z wyjazdami pracowników poza siedzibę urzędu. Jednak poza taką formą szkoleń pracownicy doskonalą swoją wiedzę zarówno w pracy, jak i w domu, korzystając z różnych portali internetowych. Do tej pory nasza jednostka nie korzystała z takiej formy szkolenia, choć ostatnio wpłynęły 2 oferty uwzględniające właśnie taką formułę. Moim zdaniem szkolenia w formule e-learningowej są bardzo dobrym sposobem na dokształcanie pracowników samorządowych, zwłaszcza gdy są kilkudniowe. To dogodna forma, dzięki której oszczędza się czas i pieniądze, choćby ze względu na koszt delegacji, noclegów czy nieobecność pracownika w pracy. Ponadto pracownik ma możliwość wyboru najkorzystniejszej dla siebie pory szkolenia. Uważam też, że uczestnicy szkoleń doskonalący wiedzę w takiej formule powinni otrzymać zaświadczenie bądź certyfikat. Natomiast szkolenia kwalifikacyjne lub rozłożone w czasie przed wydaniem poświadczenia o jego ukończeniu powinny być jednak poprzedzone egzaminem.
Notowała Małgorzata Rajan