21 maja 2010 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych). Weszła ona w życie 20 lipca 2010 r.
Nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych wprowadziła wiele zmian w obowiązujących przepisach, jednakże większość z nich ma jedynie na celu ich doprecyzowanie oraz usunięcie wątpliwości, które pojawiały się podczas dotychczasowego stosowania. Na niektóre z wprowadzonych zmian warto jednak zwrócić uwagę, gdyż są one istotne dla praktyki funkcjonowania administracji.
Przeniesienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Jedną z najszerzej komentowanych nowości jest przywrócenie możliwości przeniesienia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Regulacja obowiązująca do 20 lipca 2010 r. nie przewidywała bowiem procedury zmiany adresata decyzji środowiskowej w przypadku zmiany inwestora.
Było to jednak możliwe do 15 listopada 2008 r., tj. do czasu wejścia w życie ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej: ustawa o ocenach środowiskowych). Taką procedurę przewidywał obowiązujący przed 15 listopada 2008 r. art. 56b ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
Brak możliwości przeniesienia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach był dotkliwie odczuwany przez zamierzających zrealizować określoną inwestycję.
Brak przenoszalności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach był krytykowany m.in. z tego względu, że inne decyzje wydawane w procesie inwestycyjnym mogły być przenoszone (np. decyzja o pozwoleniu na budowę).
Zgodnie z wprowadzonym do ustawy o ocenach środowiskowych nowym art. 72a organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ma obowiązek, za zgodą strony, na której rzecz decyzja została wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on warunki zawarte w tej decyzji. Dla uniknięcia wątpliwości ustawodawca sprecyzował, że w postępowaniu o przeniesienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stronami są podmioty, między którymi ma być dokonane przeniesienie decyzji.
Czytaj także: Wygaśnięcie pozwolenia na budowę>>
Nowe decyzje
Nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych uzupełnia także zawarty w art. 72 ust. 1 katalog decyzji administracyjnych, przed których uzyskaniem niezbędne jest wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku planowanej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Katalog ten został uzupełniony m.in. o decyzję o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, wydawaną na podstawie przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (dalej: Prawo budowlane).
Dodano również do wspomnianego katalogu decyzję o zezwoleniu na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wydawaną na podstawie ustawy z 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych.
Wreszcie ustawodawca zdecydował się na dodanie do katalogu jeszcze jednego aktu – decyzji o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej. Dodanie tej decyzji nastąpiło jednakże na podstawie innych przepisów – uchwalonej również niedawno ustawy z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Ponieważ podstawą tej zmiany jest inny akt prawny niż nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych, uzupełnienie katalogu o decyzję o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej nastąpiło już 17 lipca 2010 r.
Oceny środowiskowe a Prawo budowlane
Nowością jest również sprecyzowanie, że wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie Prawa budowlanego. Regulacja ta została dodana, aby zapewnić spójność ze zmianami, jakie nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych wprowadziła do Prawa budowlanego.
Zgodnie bowiem z dotychczasowym brzmieniem art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego w przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000, które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony, zawsze należało uzyskać decyzję o pozwoleniu na budowę – nie wystarczało dokonanie zgłoszenia. Obowiązek ten został wprowadzony wraz z wejściem w życie ustawy o ocenach środowiskowych w celu usunięcia istniejącej w polskim prawie niezgodności ze wspólnotowym rozumieniem pojęcia zezwolenia na inwestycję.
Nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych przewiduje drobną modyfikację tej zasady. Wejście w życie zmiany art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego oznacza bowiem, że pozwolenia na budowę potrzebować będą przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz dla których należy przeprowadzić ocenę oddziaływania na obszar Natura 2000. W rezultacie opisana zasada została nieco zliberalizowana.
W odniesieniu bowiem do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko decyduje organ wydający taką decyzję. Tak więc dla tych właśnie przedsięwzięć decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest konieczna, ale ocena oddziaływania na środowisko – już nie zawsze. Takich przedsięwzięć dotyczy wprowadzona nowelizacją ustawy o ocenach środowiskowych zmiana w Prawie budowlanym. Wyłącza ona bezwzględny wymóg uzyskania pozwolenia na budowę w przypadku przedsięwzięć, co do których nie stwierdzono obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Takie przedsięwzięcia będą jednak nadal wymagały uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a decyzja ta będzie uzyskiwana przed dokonaniem zgłoszenia. Stąd konieczne było dodanie do ustawy o ocenach środowiskowych nowego art. 72 ust. 1a, zgodnie z którym wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części na podstawie Prawa budowlanego.
Wprowadzenie tych zmian jest bardzo istotne dla organów administracji, gdyż po 20 lipca 2010 r. wydanie wymienionych decyzji bez uprzedniego uzyskania w wymaganych przypadkach decyzji środowiskowej będzie skutkować wadliwością podjętych przez organy rozstrzygnięć.
Czytaj także: Warto szybko budować>>
Decyzja środowiskowa nie przy każdej zmianie decyzji „budowlanej”
Kolejną istotną modyfikacją przepisów jest ograniczenie liczby sytuacji, w których zmiana decyzji „budowlanych” (takich jak decyzja o pozwoleniu na budowę lub decyzja o warunkach zabudowy) oznacza konieczność uzyskania decyzji środowiskowej.
Dotychczas, w myśl ogólnej zasady sformułowanej w ustawie o ocenach środowiskowych, nie tylko uzyskanie decyzji „budowlanych”, lecz także zmiana takich decyzji z reguły wymagała uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wyjątki od tej zasady były nieliczne.
Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o ocenach środowiskowych uzyskanie decyzji środowiskowej nie jest konieczne na przykład w razie zmiany pozwolenia na budowę, która polega na odstąpieniu od zatwierdzonego projektu budowlanego dotyczącym charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego:
● kubatury,
● powierzchni zabudowy,
● wysokości,
● długości,
● szerokości,
● liczby kondygnacji czy
● zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne.
Ważność decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się do wniosku o wydanie decyzji „budowlanych”. Dotychczasowe przepisy przewidywały, że należy to uczynić w terminie czterech lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna. Wydłużenie terminu o dwa lata było możliwe w sytuacji, gdy realizacja planowanego przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz nie zmieniły się warunki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Problemem było jednakże ustalenie, kto i w ramach jakiej procedury powinien decydować o wydłużeniu terminu „ważności” decyzji środowiskowej. Aby usunąć tę niepewność, nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych sprecyzowała, że złożenie wniosku o wydanie określonej decyzji inwestycyjnej (np. decyzji o pozwoleniu na budowę) może nastąpić w terminie sześciu lat od dnia, w którym decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach stała się ostateczna, o ile strona, która złożyła wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, lub podmiot, na który została przeniesiona ta decyzja, otrzymali przed upływem terminu czterech lat od organu, który wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, stanowisko, że realizacja planowanego przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz nie zmieniły się warunki określone w tej decyzji. Zajęcie stanowiska przez organ następuje w drodze postanowienia.
Zawartość wniosku
Zgodnie z dotychczasową regulacją do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należało dołączyć m.in. wypis z ewidencji gruntów, obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, oraz obejmujący obszar, na który przedsięwzięcie będzie oddziaływać.
Nowelizacja ustawy o ocenach środowiskowych wprowadziła modyfikację tego obowiązku w przypadku, gdy liczba stron w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przekracza 20. W takiej sytuacji dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których stwierdzono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, wypis z rejestru gruntów przedkłada się wraz z raportem o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Jeśli liczba stron w postępowaniu przekracza 20, dla przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których nie stwierdzono obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, wypis z rejestru przedkłada się w terminie 14 dni od dnia, w którym postanowienie stało się ostateczne. Późniejsze powstanie obowiązku złożenia takich dokumentów do urzędu powinno ułatwić działania inwestorów, gdyż w wielu przypadkach nie będzie już potrzeby składania aktualnej dokumentacji z ewidencji gruntów.
Podstawy prawne
• Ustawa z 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 119, poz. 804)
• Ustawa z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. nr 106, poz. 675)
• Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 119, poz. 804)
• Ustawa z 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz.U. nr 138, poz. 865; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 119, poz. 804)
• Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 119, poz. 804)
• Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 119, poz. 804)