W ostatnich latach na całym świecie kolei szybko się rozwija. I jest to rozwój tzw. Dużych prędkości. W wielu krajach rozbudowa systemu kolei dużej prędkości stanowi „drogowskaz ku rozwojowi”. Stanowi ona czynnik poprawy koniunktury z uwagi na dużą wartość zamówień publicznych, ale i ze względu na zwiększenie atrakcyjności regionów, do których dociera. Pamiętajmy, iż nowe linie powstają nie tylko w Europie i Japonii, ale także w Stanach Zjednoczonych, Korei Południowej, Chinach, Tajwanie i w Iranie.
Szybkie połączenia kolejowe w Polsce
Unia Europejska pomaga w modernizacji infrastruktury kolejowej w państwach członkowskich. System szybkich połączeń kolejowych ułatwia jej bowiem osiągnąć kluczowe cele, jakimi są stworzenie wspólnego rynku oraz wzmocnienie ekonomicznej i społecznej spójności.
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., jako spółka odpowiedzialna za rozwój linii kolejowych w Polsce, zgłosiło do Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko" projekt pod nazwą "Przygotowanie budowy linii dużych prędkości" łączącej Wrocław, Poznań, Łódź i Warszawę (tzw. linia "Y").
Zgłoszone zadanie zostało zaakceptowane przez Rząd i zostało ujęte na liście projektów podstawowych w osi priorytetowej VII Transport przyjazny środowisku w INDYKATYWNYM WYKAZIE INDYWIDUALNYCH PROJEKTÓW DUŻYCH DLA PROGRAMU OPERACYJNEGO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO W RAMACH NARODOWYCH STRATEGICZNYCH RAM ODNIESIENIA 2007-2013.
Czytaj także: 210,3 mln zł na inwestycje w linie kolejowe w 2011 r.>>
Hiszpania
Madryt – Walencja w 90 min.
Jeszcze parę tygodni temu trzeba było poświęcić pół dnia, żeby dojechać z Madrytu do Walencji w Hiszpanii. Teraz podróż stała się możliwa w 1 godz. 35 min dzięki szybkiemu pociągowi AVE i nowej linii zbudowanej przy pomocy Unii Europejskiej.
Nowa linia została oddana do użytku w grudniu 2010 roku w obecności króla Hiszpanii Juana Carlosa i premiera José Luisa Zapatero. Projekt ten przyczynił się do stworzenia dużej ilości stanowisk pracy i przyniósł w efekcie pobudzenie gospodarki hiszpańskiej w tak trudnym okresie, jakim jest okres globalnego kryzysu.
Całkowite wydatki UE na inwestycje w linie szybkiej kolei w regionach Madryt – Kastylia La Mancha – Gmina Walencja – Region Murcja:
Okres 2000-2006 747.3 mln euro
Fundusz spójności 574.6 mln euro
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) 124.5 mln euro
Transeuropejska Sieć Transportowa (TEN-T) 48.2 mln euro
Okres 2007-2013 1 202 mln euro
Fundusz spójności 726 mln euro
EFRR 476 mln euro
Wraz z otwarciem trasy dla pociągów dużej prędkości na linii Madryt-Walencja, Hiszpania, jak się ocenia, stała się europejskim potentatem w zakresie długości szybkich linii kolejowych w Europie, wyprzedzając dominującą dotychczas pod tym względem Francję.
Linia kolejowa o długości 438 km, łącząca Madryt z Walencją zwiększyła długość hiszpańskiej sieci szybkich kolei do 2056 km. Francuska sieć liczy 1896 km.
Co trzeba przyznać, mimo ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego Hiszpania chce rozwijać swoje super szybkie połączenia kolejowe. Rząd hiszpański chce, aby mieszkańcy przeważającej ilości regionów mogli w mniej niż 4 godziny dotrzeć do Madrytu.
Hiszpania ze swoim planem budowy sieci szybkich kolei długości 5525 km pozostaje na drugim miejscu na świecie po Chinach. Warto podkreślić, iż Chińczycy są „prymusem” w zakresie budowy kolei dużych prędkości. Chińczycy planują w najbliższych latach mieć sieć długości ponad 13 tys. km. Dla uchwycenia skali zamierzeń – np. Francja planuje otworzyć prawie 3000 km, natomiast Niemcy ponad 2000 km.
Szybka kolej w Hiszpański nazywa się AVE. AVE po hiszpańsku oznacza „ptak”, ale jest także skrótem od Alta Velocidad Espanola.
Przykład z Francji
We Francji z pojęciem kolei szybkich prędkości mamy do czynienia od roku 1981.
Wówczas rozpoczęła się handlowa eksploatacja pierwszej linii dużych prędkości we Francji Paryż – Południowy-Wschód (Paris-Sud-Est). Tą nowo uruchomioną trasą pojechały pierwsze pociągi TGV (Train Grande Vitesse) w relacji Paryż – Lyon.
Dzień 27 września 1981 r. to „kamień milowy” w rozwoju sieci kolei dużych prędkości we Francji. Linia Paryż – Lyon była także pierwszą linią kolejową w Europie, na której w normalnej eksploatacji pociągi przekraczały prędkość 200 km/h.
Budowa sieci kolei dużych prędkości zmieniła system transportowy Francji w sposób diametralny. Przewozy między dużymi aglomeracjami stały się domeną kolei. Pociąg TGV stał się swego „marką” oraz symbolem cywilizacji przełomu XX i XXI w.
Francuskie linie dużych prędkości stanowią zarazem centralną cześć transeuropejskiej sieci kolei dużych prędkości. Już w chwili obecnej linie te mają połączenia z Belgią oraz Wielką Brytanią. W budowie są połączenia z Niemcami i Hiszpanią.
Ważny tutaj jest także efekt synergii wynikającej z umiejętnego połączenia budowy nowych odcinków linii, modernizacji odcinków istniejących oraz z wprowadzenia nowoczesnego taboru TGV.
Czytaj także: Nowe zasady nabywania dworców kolejowych przez samorządy>>
A jak jest w Italii?
Przekroczenie prędkości 200 km/h przez pierwsze pociągi kolei włoskich związane jest z dwoma inwestycjami:
i. budową linii Direttissima z Rzymu do Florencji
ii. wprowadzeniem do eksploatacji pociągów Pendolino z przechylnymi pudłami.
Konstrukcję wspomnianej linii rozpoczęto w początkach lat 70. Budowa trwała bardzo długo, a kolejne odcinki oddawane były krok po kroku do ruchu między 1976 a 1992 r. Linia skróciła z 316 do 260 km odległość między Rzymem a Florencją, z czego 246 km to nowa linia.
Od 1988 r. rozkładowe pociągi, zestawione z elektrycznych zespołów trakcyjnych, jeżdżą na nowej linii z prędkością do 250 km/h. W fazie wstępnej były to składy ETR450 Pendolino, obecnie linię obsługują zespoły ETR460 (także z wychylnymi nadwoziami) oraz ETR500 pierwszej i drugiej generacji. Oprócz tych pociągów linię obsługują konwencjonalne pociągi intercity i dalekobieżne pociągi pospieszne.
Pociągi jeżdżą z zawrotną prędkością, póki co nieosiągalną dla kolei w Polsce, tzn. do 250 km/h. Następne linie dużych prędkości mają umożliwiać jazdę z prędkością co najmniej 300 km/h, konieczne więc było zastosowanie innego systemu elektryfikacji.
Szwajcaria
Ze względu na ukształtowanie terenu i relatywnie niewielkie odległości występujące w Szwajcarii, linie dużych prędkości jak do tej pory tam nie powstały. Na niektórych budowanych i modernizowanych odcinkach linii przewidywane jest zwiększenie prędkości do 200 km/h. Pamiętajmy jednak, iż trwa tam budowa nowych przejść kolejowych przez Alpy w kierunku Włoch. Inwestycje te obejmują budowę nowych tuneli Lötschberg – Simplon i Gothard.
Tunel Lötschberg – Simplon otwarto w 2007 r., a pociągi pasażerskie będą mogły rozwijać tam prędkość do 200 km/h.
Budowa tunelu Gothard jest zaplanowana do 2015 r. Liczący 57 km tunel będzie najdłuższym na świecie tunelem kolejowym.
Czy doczekamy się w Polsce pociągów mknących z prędkościami wyższymi niż 250 km/h? Byłby to prawdziwy skok cywilizacyjny nie tylko dla kolei w Polsce ale dla i całego systemu transportowego w naszym kraju. Aby jednak stało się to realne trzeba przeznaczyć na inwestycje realny pieniądz, a nie ten tylko ten na „papierze”.
Wojciech Bugajski
samorzad.infor.pl