Do 30 kwietnia 2010 r. samorządowcy powinni złożyć ostatnie już w tej kadencji coroczne oświadczenia majątkowe (pozostanie jeszcze oświadczenie majątkowe składane na 2 miesiące przed końcem kadencji). Oświadczenie dotyczy majątku odrębnego osób, które zobowiązane są do złożenia oświadczenia majątkowego, oraz majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową. Brak informacji o przynależności majątkowej stanowi nadal jeden z najczęściej popełnianych przez samorządowców błędów.
Oświadczenie majątkowe przechowuje się przez 6 lat.
Co nowego
Największą zmianą w zakresie oświadczeń majątkowych w odniesieniu do poprzedniego roku jest unormowanie sytuacji prawnej sekretarza województwa, co nastąpiło w ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych). Jednak do czasu upływu obecnej kadencji samorządu do sekretarza województwa mają zastosowanie przepisy ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym) w zakresie dotyczącym składania przez sekretarza gminy oświadczeń o działalności gospodarczej, o umowach cywilnoprawnych oraz oświadczeń o stanie majątkowym (art. 56 ustawy o pracownikach samorządowych).
Kto składa
Do złożenia oświadczeń majątkowych w obecnej kadencji zobowiązane są następujące osoby:
1) radny – odpowiednio: przewodniczącemu rady gminy, powiatu lub sejmiku województwa;
2) wójt, przewodniczący rady gminy, starosta, przewodniczący rady powiatu, marszałek województwa, przewodniczący sejmiku województwa – wojewodzie;
3) zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta – wójtowi;
4) wicestarosta, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty – staroście;
5) wicemarszałek województwa, członek zarządu województwa, sekretarz województwa, skarbnik województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa – marszałkowi województwa.
Oświadczenie najlepiej złożyć osobiście (w sekretariacie właściwego organu, za poświadczeniem wpływu) lub pocztą (listem poleconym).
Czytaj także: Jak w tym roku prawidłowo wypełnić oświadczenie majątkowe>>
Co w oświadczeniu
Oświadczenie majątkowe weryfikowane jest z informacjami zawartymi w deklaracjach PIT, dlatego oba dokumenty muszą być w tym zakresie zgodne.
Oświadczenie majątkowe powinno zawierać informacje o:
1. Zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dane dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych.
W przypadku zasobów pieniężnych należy pamiętać, że w tej kategorii obok gotówki mieszczą się m.in. także środki zgromadzone w funduszach inwestycyjnych oraz na lokatach bankowych.
W informacjach o działalności gospodarczej w oświadczeniu majątkowym wymagane jest podanie odrębnie wysokości przychodu i dochodu. Dotyczy to także samorządowców prowadzących gospodarstwa rolne.
2. Dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu.
W rubryce dotyczącej dochodów należy ujawnić wszystkie dochody wykazane w PIT, z jednoczesnym wskazaniem źródeł tych dochodów. Kwoty dochodów powinny się zgadzać z kwotami wykazanymi w rocznej deklaracji PIT (w rubryce „dochód”).
3. Mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 tys. zł.
4. Zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 tys. zł, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone.
Stan majątkowy określany jest na 31 grudnia 2009 r., nie wykazuje się zatem zmian majątkowych zaistniałych już w 2010 r.
Kto sprawdza
Analizy danych zawartych w oświadczeniu majątkowym dokonują osoby, którym złożono oświadczenie. Osoby te przekazują jeden egzemplarz do analizy urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie.
Urząd skarbowy, analizując dane, uwzględnia również zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym małżonka osoby składającej oświadczenie.
Podmioty dokonujące analizy oświadczeń są uprawnione do porównania ich treści oraz treści załączonej kopii zeznania podatkowego z treścią uprzednio złożonych oświadczeń i zeznań. Analizy dokonuje się według kryteriów staranności, rzetelności i zupełności (kompletności).
W przypadku podejrzenia, że osoba składająca oświadczenie majątkowe podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy oświadczenia występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej z wnioskiem o kontrolę jej oświadczenia majątkowego. Podmiot dokonujący analizy oświadczeń majątkowych w terminie do 30 października każdego roku przedstawia radzie gminy, powiatu lub sejmikowi województwa informację o:
1) osobach, które nie złożyły oświadczenia majątkowego lub złożyły je po terminie,
2) nieprawidłowościach stwierdzonych w analizowanych oświadczeniach majątkowych wraz z ich opisem i wskazaniem osób, które złożyły nieprawidłowe oświadczenia,
3) działaniach podjętych w związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w analizowanych oświadczeniach majątkowych.
Informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości wskazanych w oświadczeniu.
Konsekwencje podania nieprawdy
Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu majątkowym jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 233 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny). Natomiast konsekwencją niezłożenia oświadczenia jest:
1) radnych – utrata diety do czasu złożenia oświadczenia,
2) wójta, jego zastępcy, członka zarządu powiatu, członka zarządu województwa, sekretarza gminy i powiatu, skarbnika gminy, powiatu i województwa, kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego samorządową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta, starosty i marszałka województwa – utrata ich wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie, do dnia złożenia tego oświadczenia.
Utrata diety lub wynagrodzenia jest definitywna, co oznacza, że dana osoba nie może otrzymać wynagrodzenia za okres zwłoki, a jeżeli je otrzymała, to ma obowiązek je zwrócić jako nienależne, nawet jeśli złoży zaległe oświadczenie. Jeżeli skarbnik gminy nie złoży w terminie oświadczenia majątkowego, rada gminy odwołuje go, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia. Natomiast, gdy sekretarz gminy, zastępca wójta, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta nie złożą w terminie oświadczenia majątkowego, właściwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia.
Ograniczenia dla radnych
Radni nie mogą:
● prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem odpowiednio: mienia komunalnego gminy, powiatu lub województwa, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności;
● posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych, powiatowych i wojewódzkich samorządowych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby.
Jeżeli radni nie przestrzegają tych zasad, to wygasa im mandat (stwierdzenie wygaśnięcia następuje na mocy uchwały rady gminy, powiatu oraz województwa lub zarządzenia zastępczego wojewody na podstawie art. 190 ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw).
Z kolei przepisy ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne zakazują wójtom, burmistrzom, prezydentom miast, w okresie zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji:
● bycia członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego;
● zatrudnienia lub wykonywania innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;
● bycia członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych;
● posiadania w jakichkolwiek spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego – w każdej z tych spółek;
● bycia członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą;
● prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzania taką działalnością lub bycia przedstawicielami czy pełnomocnikami w prowadzeniu takiej działalności (nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego).
Naruszenie tych zakazów w przypadku wójta, burmistrza i prezydenta miasta powoduje wygaśnięcie ich mandatu.
Gdy zakazy ustawowe przekracza członek zarządu województwa lub powiatu, skarbnik województwa, powiatu lub gminy albo sekretarz powiatu lub gminy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) odwołuje tę osobę z pełnionej funkcji najpóźniej po upływie miesiąca od dnia, w którym przewodniczący organu stanowiącego uzyskał informację o przyczynie odwołania.
Jeżeli członek zarządu województwa lub powiatu przed dniem wyboru pełnił funkcję, prowadził działalność gospodarczą albo posiadał akcje lub udziały w spółkach prawa handlowego w wysokości powyżej 10% kapitału zakładowego, obowiązany jest w ciągu 3 miesięcy od dnia wyboru zrzec się funkcji, zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej albo zbyć udziały lub akcje. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku organ stanowiący JST odwołuje ją najpóźniej w ciągu miesiąca od upływu 3-miesięcznego terminu.
Czytaj także: Jak publikować oświadczenia majątkowe w internecie>>
Podstawy prawne:
● Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458)
● Ustawa z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (j.t Dz.U. z 2003 r. nr 159, poz. 1547; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 213, poz. 1652)
● Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 92, poz. 753)
● Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458)
● Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 216, poz. 1584; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458)
● Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 157, poz. 1241)