Jak w tym roku prawidłowo wypełnić oświadczenie majątkowe

Podobnie jak w latach ubiegłych do złożenia oświadczeń majątkowych zobowiązane są następujące osoby:

1) radny - odpowiednio: przewodniczącemu rady gminy, powiatu lub sejmiku województwa,

2) wójt (odpowiednio: burmistrz i prezydent miasta), przewodniczący rady gminy, starosta, przewodniczący rady powiatu, marszałek województwa, przewodniczący sejmiku województwa - wojewodzie,

3) zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta - wójtowi,

4) wicestarosta, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty - staroście,

5) wicemarszałek województwa, członek zarządu województwa, skarbnik województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa - marszałkowi województwa.

Oświadczenie majątkowe będzie weryfikowane z informacjami zawartymi w deklaracjach PIT, dlatego oba dokumenty muszą być w tym zakresie zgodne.

Zakres oświadczenia

Oświadczenie dotyczy majątku odrębnego osób, które zobowiązane są do złożenia oświadczenia majątkowego oraz majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową.

Brak informacji o przynależności majątkowej stanowi jeden z najczęściej popełnianych przez samorządowców błędów.

Oświadczenie majątkowe powinno zawierać informacje o:

 - zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych,

 - dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu,

 - mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 tys. zł,

 - zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 tys. zł, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone (np. wykazując kredyt mieszkaniowy, należy zawsze określać warunki, na jakich został udzielony, tzn. co najmniej wskazywać kredytodawcę, okres spłaty kredytu oraz walutę).

Do oświadczenia powinna być dołączona kopia zeznania podatkowego (PIT) za 2008 r. i jego ewentualna korekta.

Sprawdzanie oświadczeń

Analizy danych zawartych w oświadczeniu majątkowym dokonują osoby, którym złożono oświadczenie. Osoby te przekazują jeden egzemplarz oświadczenia do analizy urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby je składającej.

Oświadczenie majątkowe przechowuje się przez 6 lat.

Dane zawarte w oświadczeniach majątkowych są również badane przez urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie. Analizując je, urząd skarbowy uwzględnia również zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym małżonka osoby składającej oświadczenie.

Podmioty dokonujące analizy oświadczeń są uprawnione do porównania ich treści oraz treści załączonej kopii zeznania podatkowego z treścią uprzednio złożonych oświadczeń i zeznań.

W przypadku podejrzenia, że osoba składająca oświadczenie majątkowe podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy oświadczenia występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie z wnioskiem o kontrolę jej oświadczenia majątkowego. Do postępowania w sprawie kontroli oświadczenia majątkowego stosuje się przepisy ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, dotyczące kontroli oświadczeń majątkowych osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Instytucja dokonująca analizy oświadczeń majątkowych w terminie do 30 października każdego roku przedstawia radzie gminy, powiatu lub sejmikowi województwa informację o:

1) osobach, które nie złożyły oświadczenia majątkowego lub złożyły je po terminie,

2) nieprawidłowościach stwierdzonych w analizowanych oświadczeniach majątkowych wraz z ich opisem i wskazaniem osób, które złożyły nieprawidłowe oświadczenia,

3) działaniach podjętych w związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w analizowanych oświadczeniach majątkowych.

Informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości wskazanych w oświadczeniu.

Kopie złożonych oświadczeń majątkowych są przekazywane przez wojewodę oraz przewodniczącego rady gminy, powiatu i sejmiku województwa - odpowiednio: wójtowi, staroście lub marszałkowi województwa.

Konsekwencje błędów w oświadczeniach

Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu majątkowym powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, czyli zagrożenie karą pozbawienia wolności do lat 3. Niezłożenie oświadczenia powoduje dla:

1) radnych - utratę diety do czasu złożenia oświadczenia,

2) wójta, jego zastępcy, członka zarządu powiatu, członka zarządu województwa, sekretarza gminy i powiatu, skarbnika gminy, powiatu i województwa, kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego samorządową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta, starosty i marszałka województwa - utratę ich wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone oświadczenie, do dnia złożenia tego oświadczenia.

Jedyna nowość przy składaniu oświadczeń majątkowych w tym roku dotyczy sytuacji, gdy skarbnik gminy nie złoży w terminie oświadczenia majątkowego, wówczas rada gminy odwołuje go, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia. Natomiast gdy:

 - sekretarz gminy,

 - zastępca wójta,

 - kierownik jednostki organizacyjnej gminy,

 - osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz

 - osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta

nie złożą w terminie oświadczenia majątkowego, właściwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia oświadczenia.

Jeżeli radni nie przestrzegają przepisów, tzn. prowadząc działalność gospodarczą i posiadają pakiet udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego, to zgodnie z art. 190 ustawy z 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, wygasa im mandat radnego (stwierdzenie wygaśnięcia następuje na mocy uchwały rady gminy, powiatu oraz województwa lub zarządzenia zastępczego wojewody).

Z kolei przepisy ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne zakazują wójtom, burmistrzom, prezydentom miast (ich zastępcom, skarbnikom gmin, sekretarzom gmin, kierownikom jednostek organizacyjnych gminy, osobom zarządzającym i członkom organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi oraz innym osobom wydającym decyzje administracyjne w imieniu wójta burmistrza i prezydenta miasta, jak również osobom sprawującym analogiczne funkcje na szczeblach powiatowym i wojewódzkim) - w okresie zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji:

- bycia członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego,

- zatrudnienia lub wykonywania innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność,

- bycia członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych,

- posiadania w jakichkolwiek spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego - w każdej z tych spółek.

- bycia członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą,

- prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzania taką działalnością lub bycia przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności (nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego).

Naruszenie tych zakazów (a informacja o tym również powinna wynikać z treści prawidłowo wypełnionego oświadczenia) w przypadku wójta, burmistrza i prezydenta miasta powoduje wygaśnięcie ich mandatu.

Natomiast gdy zakazy ustawowe przekracza członek zarządu województwa lub powiatu, skarbnik województwa, powiatu lub gminy albo sekretarz powiatu lub gminy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odwołuje tę osobę z pełnionej funkcji najpóźniej po upływie miesiąca od dnia, w którym przewodniczący organu stanowiącego uzyskał informację o przyczynie odwołania.

Jeżeli członek zarządu województwa lub powiatu przed dniem wyboru pełnił funkcję, prowadził działalność gospodarczą albo posiadał akcje lub udziały w spółkach prawa handlowego w wysokości powyżej 10% kapitału zakładowego, obowiązany jest w ciągu 3 miesięcy od dnia wyboru zrzec się funkcji, zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej albo zbyć udziały lub akcje. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odwołuje ją najpóźniej w ciągu miesiąca od upływu 3-miesięcznego terminu.

OGRANICZENIA DLA RADNYCH

Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, wykorzystując odpowiednio: mienie komunalne gminy, powiatu lub województwa, w którym uzyskali mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielami czy pełnomocnikami w prowadzeniu takiej działalności.

Radni nie mogą także posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych, powiatowych i wojewódzkich samorządowych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby.

Tymoteusz Płonka

Podstawy prawne:

Ustawa z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 8, poz. 65; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 18, poz. 97)

Ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 214, poz. 1344)

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 216, poz. 1584; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458)

Ustawa z 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (j.t. Dz.U. z 2003 r. nr 159, poz. 1547; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 180, poz. 1111)