Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami i niektórych ustaw. Najważniejsze zmiany jakie wprowadza nowelizacja to:
- przyśpieszenie i usprawnienie przekształcania prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości,
- poszerzenie podmiotowe i przedmiotowe uprawnionych do przekształceń,
- złagodzenie wzrostu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w przypadkach drastycznych zwyżek,
- dostosowanie przepisów do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 26 stycznia 2010 r. (sygn. akt K 9/08).
Nowelizacja zmienia wszystkim dwa akty prawne:
- ustawę o gospodarce nieruchomościami,
- ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
Czytaj także: Opłata za użytkowanie wieczyste w przypadku zmiany użytkownika>>
Zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami
W celu złagodzenia skutków finansowych aktualizacji opłaty rocznej dla użytkowników wieczystych, nowelizacja zmieniła mechanizm dokonywania płatności wynikającej z aktualizacji opłaty, przewidziany ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej będzie zasadniczo podlegać aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata i pod warunkiem, że wartość nieruchomości ulegnie zmianie.
Jeśli po aktualizacji wysokość opłaty rocznej będzie co najmniej dwukrotnie wyższa od dotychczasowej opłaty rocznej, użytkownik wieczysty wniesie opłatę roczną wynoszącą dwukrotność dotychczasowej opłaty rocznej. Nadwyżka - czyli kwota pozostająca po odliczeniu dwukrotności opłaty rocznej - zostanie rozłożona na dwie równe części, uiszczane wraz z opłatą roczną w następnych dwóch latach. Opłata roczna w trzecim roku od aktualizacji będzie równa kwocie wynikającej z tej aktualizacji.
Nowe przepisy wprowadzają uprawnienie dla użytkownika wieczystego do skierowania sprawy do kolegium w sytuacji gdy zmiana wartości nieruchomości uzasadniałaby aktualizację opłaty lecz organ tej aktualizacji nie dokona. Użytkownik może wówczas zażądać od organu dokonania aktualizacji opłaty i jeśli organ odmówi aktualizacji lub nie rozpatrzy żądania w terminie 30 dni, użytkownik może skierować sprawę do kolegium.
Zmiany w ustawie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
Nowela znosi termin, do którego mogły być składane wnioski o przekształcenie, czyniąc roszczenie o przekształcenie bezterminowym. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości można było wystąpić jedynie do dnia 31 grudnia 2012 r.
Ustawa rozszerza katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności oraz zmienia zakres przedmiotowy ustawy poprzez zniesienie ograniczenia, co do rodzaju nieruchomości, które mogą być przedmiotem roszczenia o przekształcenie.
Osoby fizyczne i prawne będące w dniu 13 października 2005 r. użytkownikami wieczystymi nieruchomości, a także ich następcy prawni, będą mogli wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. Do tej pory opisane wskazane uprawnienie przysługiwało tylko osobom fizycznym będącym w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę oraz nieruchomości rolnych.
Opisane powyżej uprawnienie nie będzie przysługiwało w odniesieniu do niektórych nieruchomości wymienionych we wprowadzonym do art. 1 ust. 1b, tj.
- nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste Polskiemu Związkowi Działkowców,
- nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste państwowym i samorządowym osobom prawnym, a także spółkom handlowym, w odniesieniu do których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego jest podmiotem dominującym nieruchomości,
- nieruchomości, wobec których toczy się postępowanie administracyjne, mające na celu nabycie nieruchomości lub jej części pod inwestycję celu publicznego.
Zgodnie z nowelizacją, z żądaniem przekształcenia będą mogli wystąpić w przypadku współużytkowania wieczystego także współużytkownicy, których suma udziałów wynosi co najmniej połowę.
W wykonaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 stycznia 2010 r. (sygn. akt K 9/08) nowela znosi regułę, zgodnie z którą osobie fizycznej, której dochód miesięczny nie przekracza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, właściwy organ udzielał, na jej wniosek, 90 proc. bonifikaty od opłaty, jeżeli nieruchomość była zabudowana na cele mieszkaniowe albo przeznaczona pod tego rodzaju zabudowę. W opinii Trybunału Konstytucyjnego mechanizm ten stanowił niedozwoloną ingerencję w prawo własności a obowiązkowe udzielenie bonifikaty przy przekształceniu użytkowania wieczystego we własność powoduje zmniejszenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. W związku z tym przepis regulujący wyżej opisaną zasadę obligatoryjnego przyznawania 90 proc. bonifikat został uchylony.
Czytaj także: Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności>>
W nowelizacji przesądzono także, iż w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, dotyczących aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego stosować się będzie przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu nadanym nowelizacją.
Ponadto w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, prowadzonych na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości stosować się będzie przepisy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości w brzmieniu nadanym nowelizacją.
Co zaś dotyczy przypadków, w których zaistnieje konieczność wydania zarządzeń lub podjęcia uchwał uwzględniających znowelizowane przepisy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, organ zawiesi postępowanie do czasu wydania zarządzeń lub podjęcia uchwał.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Michał Kaczmarek
samorzad.infor.pl