Badaniom okresowym podlegają wszyscy pracownicy, ale ich częstotliwość i zakres zależy od charakteru wykonywanej pracy. Im więcej czynników szkodliwych lub uciążliwych, na które narażony jest pracownik, tym badania przeprowadzane są częściej. W przypadku pracy bez określonego czynnika narażenia (tak jak ma to miejsce przy pracach biurowych) częstotliwość badań okresowych została określona raz na 5 lat. O innym terminie badania okresowego zdecydować może lekarz lub pracodawca.
Częstsze badania okresowe pracownika, który nie zmienia stanowiska lub charakteru pracy na bardziej uciążliwą, zleca lekarz przeprowadzający badanie. Może on nie tylko poszerzyć zakres przeprowadzanych badań, ale również wyznaczyć krótszy termin następnego badania (np. za 3, a nie 5 lat). Nie oznacza to jednak przypisania danemu pracownikowi innego terminu badań okresowych na stałe. Termin następnego badania okresowego jest każdorazowo określany przez lekarza – w zależności od stanu zdrowia pracownika oraz warunków pracy na zajmowanym przez niego stanowisku. Powinien on zatem zostać wskazany w zaświadczeniu lekarskim wydanym po przeprowadzonym badaniu okresowym.
Badania okresowe pracownik przeprowadza na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.
Czytaj także: Bezpieczeństwo i higiena pracy w urzędzie - służba i szkolenia BHP>>
Badanie okresowe powinno zawierać:
● określenie rodzaju badania, jakie ma być wykonane (np. badanie okresowe)
● określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony
● informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia wykonanych na tych stanowiskach
● termin takiego badania.
Obowiązujące przepisy nie uprawniają pracodawcy wprost do skierowania pracownika na badania lekarskie bez zgody tego pracownika, jeżeli nie zbiega się to z terminem kolejnego badania okresowego.
Pracodawca może skierować pracownika na wcześniejsze badania okresowe jedynie w przypadku:
● zmiany charakteru pracy pracownika (stanowisko, obowiązki)
● uznania za konieczne przeprowadzenie takich badań wcześniej niż zaplanowano (np. ze względu na stan jego zdrowia).
W takich sytuacjach pracownik powinien zastosować się do polecenia pracodawcy i zrobić zlecone mu badania. Skierowanie na badania wydawane jest w formie polecenia służbowego pracodawcy, a pracownik zobowiązany jest je wykonywać. Pamiętajmy również, że badania przeprowadzane są w czasie pracy i na koszt pracodawcy – nie stanowią więc dla pracownika dodatkowych obciążeń.
ZAPAMIĘTAJ!
Istotne jest, aby przedterminowe skierowanie pracownika na badania okresowe było przez pracodawcę wyczerpująco uzasadnione.
Podstawą wcześniejszego skierowania może być np. kontuzja pracownika, pogarszający się stan jego zdrowia czy wiek. Pracodawca ma obowiązek dbać o bezpieczne warunki pracy swoich podwładnych – powinien zatem móc sprawdzić stan ich zdrowia, gdy ma co do niego uzasadnione wątpliwości.
Po przeprowadzeniu badania lekarz wydaje orzeczenie w formie zaświadczenia, stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy, lub istnienie takich przeciwwskazań. Zaświadczenie otrzymuje pracownik i pracodawca. Strona, która nie godzi się z treścią wydanego zaświadczenia, może w ciągu 7 dni od dnia jego wydania – za pośrednictwem lekarza, który wydał to zaświadczenie – wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania. Ponowne orzeczenie lekarskie jest ostateczne.
Czytaj także: Świadectwo pracy i wstępne badania lekarskie - nowe przepisy>>
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 144, poz. 855)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 240, poz. 1611)