Zgodnie z założeniami budżetowymi na rok 2011 nauczyciele od 1 września 2011 r. otrzymali podwyżki wynagrodzeń.
Kwota bazowa dla nauczycieli w roku 2011 jest rozbita na dwa okresy:
- od 1 stycznia do 31 sierpnia wynosiła 2.446,82 zł,
- od 1 września 2011 r. – 2.618,10 zł (art. 13 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r., Dz.U. Nr 29, poz. 150).
Realizacją powyższego jest m.in. rozporządzenie MEN z dnia 18 lipca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. Nr 161, poz. 967). Rozporządzenie to podwyższa stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli z dniem 1 września 2011 r.
Czytaj także: Wynagrodzenia nauczycieli od września 2011>>
Przykładowe porównanie stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli z tytułem zawodowym magistra i przygotowaniem pedagogicznym wskazuje następujące kwoty podwyżek:
1. Stażysta – 143 zł,
2. Kontraktowy – 147 zł
3. Mianowany – 167 zł
4. Dyplomowany – 196 zł.
Należy zaznaczyć, że wzrost ten dotyczy wynagrodzenia zasadniczego, a to oznacza, że wzrastają wszystkie te elementy wynagrodzenia, które są pochodną wynagrodzenia zasadniczego, a więc m.in. dodatek stażowy.
Powstaje jednak zasadnicze pytanie, czy wzrost wynagrodzeń zasadniczych wystarcza do zapewnienia nauczycielom poziomu średnich wynagrodzeń gwarantowanych przepisami Karty Nauczyciela (art. 30 ust. 3). Zgodnie z tym przepisem, średnie wynagrodzenie nauczycieli odnosi się procentowo do kwoty bazowej określanej dla nauczycieli w ustawie budżetowej i wynosi:
• 100 proc. kwoty bazowej – dla nauczyciela stażysty, czyli od 1 września 2011 r. 2.618,10 zł,
• 111 proc. kwoty bazowej – dla nauczyciela kontraktowego, czyli od 1 września 2011 r. 2.906,09 zł,
• 144 proc. kwoty bazowej – dla nauczyciela mianowanego, czyli od 1 września 2011 r. 3.770,06 zł,
• 184 proc. kwoty bazowej – dla nauczyciela dyplomowanego, czyli od 1 września 2011 r. 4.817,30 zł.
Czytaj także: Jednorazowy dodatek uzupełniający a trzynastka>>
Wynagrodzenie nauczycieli, zgodnie z art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, składa się z następujących składników:
• Wynagrodzenie zasadnicze,
• Dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,
• Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa,
• Nagrody i inne świadczenia ze stosunku pracy ( z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatków socjalnych określonych w art. 54 Karty Nauczyciela, tj. dodatku mieszkaniowego i wiejskiego).
Średnie wynagrodzenie nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego zagwarantowane ustawowo to wynagrodzenie w całości – ze wszystkimi elementami. Większość elementów wynagrodzenia nauczycieli nie jest uregulowana odgórnie (w ustawie lub rozporządzeniu), ale została pozostawiona do regulacji organów prowadzących szkoły będących jednostkami samorządu terytorialnego, które ustalają to w drodze regulaminów wynagradzania nauczycieli - wydawanych w formie uchwał samorządowych podlegających nadzorowi prawnemu wojewodów.
Nowelizacja Karty Nauczyciela z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz.U. z 2009 r., Nr 1, poz. 1) wprowadziła zmiany mające na celu zapewnienie nauczycielom osiągnięcia średnich wynagrodzeń a w razie ich nieosiągnięcia – obowiązek wypłacenia dodatków wyrównawczych.
Zgodnie z art. 30a Karty Nauczyciela, w terminie do dnia 20 stycznia każdego roku organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
W przypadku nieosiągnięcia wysokości średnich wynagrodzeń, organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3, ustalonych w danym roku.
Powstaje zatem pytanie, czy wzrost kwoty bazowej dla nauczycieli od 1 września 2011 r. wywoła konsekwencje w postaci osiągnięcia przez nauczycieli średnich wynagrodzeń, czy też mimo wszystko wynagrodzenia te nie zostaną osiągnięte i powstanie obowiązek wypłacenia dodatków wyrównawczych.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 6, poz. 35), w przypadku gdy w danym roku obowiązuje więcej niż jedna kwota bazowa, o której mowa w art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela, średnioroczną strukturę zatrudnienia nauczycieli ustala się odrębnie dla okresów obowiązywania poszczególnych kwot.
Wynika z powyższego, że w roku 2011 średnie wynagrodzenie nauczycieli będzie analizowane odrębnie dla okresu styczeń – sierpień i oddzielnie od września do grudnia.
Regulaminy wynagradzania nauczycieli opracowane przez organy prowadzące nie muszą już być corocznie uchwalane. Jeżeli jednak analiza wydatków na wynagrodzenia nauczycieli wykaże, że na danym obszarze nauczyciele nie osiągnęli średnich wynagrodzeń, oznaczać to będzie, że dodatki do wynagrodzeń nauczycielskich ustalone w tych regulaminach są zbyt niskie. W takich sytuacjach organy prowadzące powinny wprowadzić zmiany do regulaminów podwyższające dodatki do wynagrodzeń nauczycieli (motywacyjne, funkcyjne, za warunki pracy) w taki sposób, aby zapewnić nauczycielom gwarantowane ustawowo średnie wynagrodzenia.
Czytaj także: Dodatek uzupełniający dla nauczycieli wliczany do wynagrodzenia za urlop>>
Porównując wynagrodzenie zasadnicze obowiązujące od 1 września 2011 r. w poszczególnych stopniach awansu zawodowego ze średnim gwarantowanym wynagrodzeniem, można łatwo zauważyć, że samo wynagrodzenie zasadnicze i jego wzrost nie zapewni gwarancji osiągnięcia przez nauczycieli średnich wynagrodzeń:
Stopień awansu Wynagrodzenie zasadnicze Średnie wymagane wynagrodzenie Różnica
Stażysta 2182 2618.10 436.10
Kontraktowy 2246 2906,09 660,09
Mianowany 2550 3770,06 1220,06
Dyplomowany 2995 4817,3 1822,3
Różnice wynikające z ostatniej kolumny stanowią właśnie kwoty pochodnych wynagrodzenia zasadniczego, które powinny uzupełnić wynagrodzenie nauczycieli w poszczególnych stopniach awansu zawodowego. W głównej mierze mają to zagwarantować organy prowadzące szkoły w regulaminach wynagradzania nauczycieli, poprzez odpowiednią wysokość dodatków do wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. 2006 r., Nr 97, poz. 674 ze zm.),
- rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. Nr 22, poz. 181 ze zm.),
- rozporządzenie MEN z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 6, poz. 35),
- ustawa budżetowej na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r., (Dz.U. Nr 29, poz. 150).
Dariusz Dwojewski
samorzad.infor.pl