Przedsięwzięciom na rzecz zrównoważonego rozwoju powinna przyświecać prosta idea. Im więcej wiem i jestem bardziej świadomy, tym bardziej zaangażuję się w działania, które rozumiem. Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju to zagadnienie rozwijanie w pracach naukowych oraz w codziennej praktyce biznesu, organizacji społecznych czy szkolnictwa. Rozumienie złożoności procesów społecznych i gospodarczych, ich wzajemnych związków i konsekwencji decyzji podejmowanych na różnych poziomach przez organizacje należące do różnych sektorów jest podstawą dobrego planowania i wdrażania adekwatnych rozwiązań w obszarze zrównoważonego rozwoju. Stąd liczne projekty i akcje adresowane do różnych grup odbiorców, których zadaniem jest edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Z badań przeprowadzonych przez zespół z Wydziału Zarządzania UŁ na osobach studiujących wynika, że wspieranie działań o charakterze informacyjnym oraz dobór odpowiednich narzędzi edukacyjnych są kluczowe dla poznania istoty celów zrównoważonego rozwoju (z ang. Sustainable Development Goals, SDGs). W badaniu wzięły udział 103 osoby w wieku 20-29 lat, w tym 58,3% kobiet i 41,7% mężczyzn, reprezentujące nauki ekonomiczne.
Tylko 3,9% respondentów oceniło swoją wiedzę na temat zrównoważonego rozwoju jako dobrą, a 14,6% jako niewystarczającą. Pokazuje to, że nadal istnieje potrzeba wdrażania na poziomie akademickim, w tym na kierunkach o profilach biznesowych tematów powiązanych z celami zrównoważonego rozwoju. Jest to tym bardziej zasadne, że część obecnie studiujących będzie w przyszłości odpowiedzialna za wdrażanie projektów społecznych i środowiskowych w przedsiębiorstwach.
Podejmowanie decyzji z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju nie jest domeną większości badanych. Niewiele ponad 28% respondentów zawsze bierze pod uwagę kwestie zrównoważonego rozwoju, kiedy głosuje w wyborach, podejmuje decyzje finansowe oraz kupuje towary i usługi czy w kwestiach diety. Z drugiej strony takie kwestie jak podejmowanie decyzji edukacyjnych (50%), wybór pracodawcy (44%), wybór dostawcy energii (40%) czy spędzanie czasu wolnego (34%) nie są dla badanych łączone ze zrównoważonym rozwojem. Oznacza to, że w tych działaniach badane osoby nigdy lub rzadko brały pod uwagę analizowane zagadnienie.
Studentki i studenci posiadają zróżnicowany stopień znajomości SDGs. Najbardziej znane cele to: Cel 13 - Działania na rzecz klimatu, Cel 3 - Dobre zdrowie i dobre samopoczucie i Cel 4 – Dobra jakość edukacji. Najmniej rozpoznawalne to: Cel 17 - Partnerstwa na rzecz celów, Cel 10 - Mniej nierówności i Cel 1 – Koniec z ubóstwem. Odnosząc się do celów, w kontekście życia osobistego dla ponad 50% biorących udział w badaniu ważne były: dobre zdrowie i jakość życia (Cel 3), Czysta woda i warunki sanitarne (Cel 6), Dobra jakość edukacji (Cel 4) oraz Cel 2 (Zero głodu).
Co ciekawe, ponad 52% osób uważa, że organizacje rządowe są odpowiedzialne za wdrażanie zrównoważonego rozwoju w Polsce, dla 20% odpowiedzialnym sektorem jest biznes, dla 13% szkoły wyższe, dla 11% sektor społeczny a tylko dla 4% jednostki. Układ odpowiedzi sugeruje, że jako jednostki nie widzimy relacji między naszymi decyzjami, a tym jaki kształt przybiera realizacja zrównoważonego rozwoju i chętniej przenosimy odpowiedzialność na instytucje zewnętrzne oczekując wytyczenia działań odgórnie.
W badaniach pojawił się również wątek formy edukacji i narzędzi. Badania prowadzone były przed wybuchem pandemii - w czasie, kiedy osoby studiujące korzystały głównie z tradycyjnej formy zajęć, czyli osobistej obecności, co przekłada się na wyniki, bo prawie połowa badanych (47%) preferowała bezpośredni kontakt. Chcąc zachęcić do zgłębiania wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju warto sięgnąć po takie sposoby jak: studia przypadków, warsztaty, międzynarodowa wymiana doświadczeń, projekty, spotkania z praktykami czy staże. Wspomniane sposoby nauczania wspierają rozwój kompetencji przyszłości, takich jak krytyczne myślenie, analiza i współpraca.
Już teraz wśród możliwych scenariuszy po pandemii pojawia się odbudowywanie globalnej społeczności w oparciu o sprawiedliwość społeczną i wrażliwość środowiskową. Jak wynika z przeprowadzonych badań edukacja to niezbędny element przekuwania wiedzy w działanie.
O projekcie:
“Stepping-up and promoting Education & Innovation toward Sustainable Development Goals (SDGs) through Educational Laboratory for Accelerating civic Skills and sustainable Businesses – EduLab4Future” to międzynarodowy projekt dofinansowany ze środków UE w ramach akcji KA203 – Strategic Partnership for Higher Education realizowany od 1.10.2019. Więcej o projekcie znaleźć można na stronie: http://edulab4future.eu/
dr Agata Rudnicka
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego