Od przyszłego roku rozpocznie się likwidacja użytkowania wieczystego. Na początek z mocy ustawy zostanie przekształcone we własność użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi i wielolokalowymi, w których co najmniej połowa lokali to lokale mieszkalne. Ograniczona zostanie możliwość ustanawiania nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Równocześnie rząd przygotowuje rozwiązania, które umożliwią docelowe zastąpienie prawa użytkowania wieczystego, ale to wymaga uzgodnień z Komisją Europejską.
Bonifikaty od opłaty przekształceniowej
W projekcie zaproponowano przekształcenie z mocy ustawy, z dniem 1 stycznia 2019 r. praw użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi w prawo współwłasności na rzecz właścicieli domów i lokali położonych na takich gruntach. Osoby, które staną się z mocy prawa właścicielami gruntów będą zobowiązane do uiszczania należności za nabycie prawa własności w formie opłat rocznych, przez okres 20 lat. Wysokość opłaty będzie odpowiadała wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, obowiązującej w dniu przekształcenia (1 stycznia 2019 r.). Umożliwiono samorządom waloryzowanie opłat rocznych przy zastosowaniu wskaźników ogłaszanych przez Prezesa GUS. Dotychczasowi właściciele (Skarb Państwa oraz samorządy, w tym gminy) będą mogli udzielać bonifikat od opłat rocznych. Będzie możliwość wniesienia wszystkich 20 opłat przekształceniowych jednorazowo "z góry". W takim przypadku samorządy też będą mogły udzielać bonifikat, a w odniesieniu do gruntów państwowych ustawa przewiduje bonifikatę w wysokości 60 proc., w przypadku gdy płatność jednorazowa zostanie wniesiona w pierwszym roku od przekształcenia. W kolejnych 5 latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 punktów procentowych z każdym rokiem.
Zobacz: Zarządzanie nieruchomościami
"Promujemy formę jednorazowego wniesienia opłaty przekształceniowej. Liczymy, że samorządy postąpią podobnie"– mówi Jerzy Kwieciński minister inwestycji i rozwoju.
Podstawę ujawnienia prawa własności w księgach wieczystych oraz w ewidencji gruntów i budynków będzie stanowiło zaświadczenie wydawane przez organy reprezentujące dotychczasowych właścicieli gruntów - Skarb Państwa oraz gminy. Wpisy będę wolne od opłat sądowych.
"To ważny dzień dla użytkowników wieczystych gruntów mieszkaniowych. Niespodziewane i ogromne podwyżki opłat za użytkowanie wieczyste odchodzą dziś do historii" - mówił wiceminister Artur Soboń.
Projekt ustawy jest odpowiedzią na problemy z przekształcaniem praw użytkowania wieczystego na mocy obowiązującej ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Ustawa ta, w niektórych sytuacjach, nie zapewnia właścicielom lokali w budynkach wielolokalowych faktycznej możliwości przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności.
Źródłem problemów przy przekształceniu praw na gruntach zabudowanych budynkami wielolokalowymi jest konieczność uzyskania zgody na przekształcenie wyrażonej przez wszystkich właścicieli lokali, którym przysługują udziały w prawie użytkowania wieczystego gruntu. Wprawdzie ustawa o przekształceniu umożliwia wystąpienie z żądaniem przekształcenia przez współużytkowników wieczystych, których suma udziałów wynosi co najmniej połowę, jednak w sytuacji, jeżeli chociaż jeden współużytkownik wieczysty zgłosi sprzeciw wobec złożonego wniosku o przekształcenie, postępowanie jest zawieszane. Zatem brak zgody jednego współużytkownika wieczystego blokuje nabycie prawa własności gruntu przez pozostałych mieszkańców budynku.
W takim przypadku konieczne jest skierowanie sprawy przekształcenia na drogę sądową. To z kolei powoduje przedłużanie procesów przekształceń gruntów zabudowanych budynkami wielolokalowymi, co przekłada się na niezadowolenie właścicieli lokali i dodatkowe obciążanie organów administracji publicznej i sądów sprawami z tego zakresu. Ponadto postępowania sądowe nie stanowią jakiejkolwiek gwarancji, że przekształcenie dojdzie do skutku.
Przekształcenie z mocy ustawy
Projektowana ustawa przesądzi o nabyciu prawa własności do gruntów przez właścicieli lokali położonych w budynkach wielolokalowych, w których co najmniej połowa lokali to lokale mieszkalne oraz właścicieli domów jednorodzinnych realizując tym samym postulaty i oczekiwania mieszkańców, kierowane w licznych wnioskach i petycjach do organów administracji oraz parlamentu.