Przypomnę, że odpowiedź na postawione wyżej pytanie brzmi: WSZYSCY. I to totalnie wszyscy: od top kierownictwa po szeregowego pracownika, współpracownika, po każdego interesariusza, odpowiadają za bycie Compliance (przestrzeganie przepisów, norm i obowiązków). Oczywiście każdy odpowiada w innym zakresie. Ale to na każdym ciąży obowiązek dbania by organizacja (spółka, inny podmiot zbiorowy, jednostka samorządu terytorialnego itd.) działała zgodnie z prawe, zasadami etyki i zobowiązaniami.
Następnie w artykule Compliance – rola i odpowiedzialność wspólnika, akcjonariusza w spółkach kapitałowych opisałem rolę i odpowiedzialność wspólników lub akcjonariuszy za system Compliance. Przypomnę, że wspólnicy/akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, nie prowadzą spraw spółki, a ich możliwości i uprawnienia nadzorcze są ograniczone. Posiadają oni jednak instrumenty prawne i faktyczne by „wymusić” w spółkach kapitałowych wdrożenie i utrzymanie systemów Compliance. I za brak lub pozorność systemów Compliance mogą zapłacić m.in. utratą lub uszczerbkiem na reputacji oraz spadkiem wartości posiadanych udziałów/akcji.
W niniejszym zaś artykule chciałbym napisać krótko o roli i odpowiedzialności członków Rady Nadzorczej.
Polecamy: Komplet błyskawic Prawo pracy i ZUS 2020
Najkrócej ujmując temat, Rada Nadzorcza zobowiązana jest do stałego nadzoru nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, w tym Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu Compliance i dokonuje jego oceny. Często też Rady Nadzorcze powołują, odwołują lub zawieszają członków Zarządu, udzielają tzw. zgód korporacyjnych itp.
Dodatkowo już dziś np. w Bankach, Rada Nadzorcza:
- sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz ocenia (co najmniej raz w roku) adekwatność i skuteczność tego systemu,
- zatwierdza Regulamin funkcjonowania komórki do spraw zgodności,
- wyraża zgodę na powołanie i odwołanie osoby kierującej komórką do spraw zgodności po uprzednim wysłuchaniu tej osoby,
- otrzymuje raporty (nie rzadziej niż raz do roku) w sprawie zarządzania ryzykiem braku zgodności,
- uczestniczy w przyjmowaniu zgłoszeń od sygnalistów dotyczących członka zarządu oraz uczestniczy w działaniach następczych dotyczących członka zarządu.
Ponadto osoba kierująca komórką do spraw zgodności powinna:
- mieć zapewniony bezpośredni kontakt z radą nadzorczą,
- uczestniczyć w posiedzeniach rady nadzorczej, w przypadku gdy przedmiotem posiedzenia są zagadnienia związane z zapewnianiem zgodności lub zarządzaniem ryzykiem.
Jak pisałem w artykule Czy członkom Zarządów lub Rad Nadzorczych spółek kapitałowych będzie grozić odpowiedzialność karna za brak skutecznych systemów Compliance? członkom Rady Nadzorczej, podmiotów które nie wdrożą i nie będą utrzymywać skutecznego systemy Compliance będzie grozić za to odpowiedzialność karna. Przy spełnieniu pewnych warunków już nawet dziś grozi odpowiedzialność karna.
Ponadto oczywiście Rada Nadzorcza może ponieść odpowiedzialność cywilną i dyscyplinarną.
Przypomnę na zakończenie, że powołanie osoby odpowiedzialnej za system Compliance nie zwalnia Radę Nadzorczą z odpowiedzialności. Wdrożenie i utrzymanie systemy Compliance to obowiązek Zarządu. Nadzór to obowiązek Rady Nadzorczej.