Pełnomocnictwo jest jednostronnym oświadczeniem osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy w zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo nie zobowiązuje do działania, daje tylko możność podjęcia działań w imieniu mocodawcy. Kwestia ewentualnego obowiązku działania może być rozstrzygnięta w innym stosunku prawnym - w umowie czy poleceniu służbowym.
• Kto może być pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem może być osoba prawna lub fizyczna, która ma chociażby ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że pełnom
ocnikiem może być już osoba, która ukończyła 13 lat. Młodsze osoby nie mogą być pełnomocnikami, gdyż nie mają zdolności do czynności prawnych. Powyższa reguła nie ma zastosowania do ustanowienia osoby prawnej, prokurenta w spółkach, gdyż muszą mieć oni pełną zdolność do czynności prawnych.
Czytaj także: Pełnomocnik w postępowaniu administracyjnym>>
• Czy pełnomocnik może ustanawiać dalszych pełnomocników?
Może, ale tylko pod warunkiem, że taka możliwość będzie wynikać z treści otrzymanego od mocodawcy pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Oznacza to w szczególności, że aby pełnomocnik mógł ustanowić pełnomocnika, należy taką możliwość ustanowić w pełnomocnictwie.
• Czy pełnomocnik może zawrzeć umowę sam ze sobą?
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy. Dotyczy to sytuacji, gdy pełnomocnik reprezentuje jednocześnie obie strony czynności prawnej.
Rodzaje pełnomocnictwa
Rozróżnia się następujące pełnomocnictwa:
• pełnomocnictwo ogólne obejmuje czynności zwykłego zarządu (dokonywanie bieżących remontów domu), nie obejmuje natomiast czynności przekraczających ten zakres (sprzedaż domu),
• pełnomocnictwo rodzajowe obejmuje czynności określonego rodzaju (reprezentowanie mocodawcy przed sądem przez adwokata),
• pełnomocnictwo szczególne obejmuje jedną, ściśle określoną czynność (sprzedaż domu).
Szczególnym rodzajem pełnomocnictwa jest prokura. Jest to pełnomocnictwo udzielone przez spółkę handlową. Upoważnia ono do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki. Osobnego upoważnienia wymaga jednak zbycie lub wydzierżawienie przedsiębiorstwa spółki, ustanowienie na nim prawa użytkowania oraz zbycie i obciążenie wchodzącej w jego skład nieruchomości.
Często mamy do czynienia z tak zwanym pełnomocnictwem domniemanym. Pełnomocnikiem domniemanym jest osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługiwania publiczności. Osobę tę uważa się za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Z tego rodzaju pełnomocnictwem spotykamy się w biurach turystycznych, bankach czy sklepach.
W przypadku gdy pełnomocnik dokona określonej czynności po wygaśnięciu pełnomocnictwa, ta czynność jest ważna. Dlatego mocodawca powinien zawsze zadbać o zwrot dokumentu pełnomocnictwa po jego wygaśnięciu.
Formy pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie. Jeżeli jednak do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. I tak na przykład pełnomocnictwo do sprzedaży domu powinno być udzielone w formie aktu notarialnego. Ponadto pełnomocnictwo ogólne powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności.
Czytaj także: Reprezentacja zakładu budżetowego w zakresie zawierania umów>>
Wygaśnięcie pełnomocnictwa
Każde pełnomocnictwo wygasa po wykonaniu czynności lub z upływem czasu, na który zostało ustanowione. Jeżeli pełnomocnictwo ma czas nieokreślony to mocodawca może odwołać pełnomocnictwo. Z mocy prawa pełnomocnictwo staje się nieskuteczne, gdy nastąpiła śmierć mocodawcy lub pełnomocnika.
W przypadku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem, który otrzymał pełnomocnictwo w ramach czynności służbowych, należy pełnomocnictwo anulować w formie pisemnej, na przykład:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Pełnomocnictwo do udziału w zebraniu wspólnoty mieszkaniowej
W zebraniach wspólnoty mogą uczestniczyć wyłącznie członkowie wspólnoty. Podczas zebrania mogą być poruszone tematy, których zakres dotyczy danych osobowych właścicieli lokali lub mają być podejmowane uchwały, które tylko właściciele mogą akceptować lub odrzucać. Jeżeli właściciel nie może uczestniczyć osobiście, ma prawo ustanowić pełnomocnika. Problem pełnomocnictw reguluje kodeks cywilny. Zgodnie z art. 98 do podejmowania decyzji w sprawach nieprzekraczających zakresu zwykłego zarządu nieruchomością wspólną wystarczy pełnomocnictwo ogólne, które musi być udzielone w formie pisemnej, na przykład:
„Udzielam pełnomocnictwa Pani Marii Dzikowskiej PESEL............... do występowania w moim imieniu podczas zebrania wspólnoty mieszkaniowej w dniu....................”.
Jeżeli jednak podczas zebrania mają być podejmowane uchwały przekraczające zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, to pełnomocnik musi posiadać pełnomocnictwo precyzujące sprawy, w których może podejmować decyzję w imieniu właściciela lokalu, na przykład:
„Upoważniam Jacka Jaworskiego PESEL............... do wyrażania w moim imieniu woli w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, w szczególności do głosowania nad uchwałą wspólnoty dotyczącą zatwierdzenia rocznego planu gospodarczego wspólnoty”.
Takie pełnomocnictwo nie wymaga poświadczenia przez notariusza. Podpis mocodawcy powinien być złożony w obecności zarządcy lub zarządu wspólnoty albo autentyczność podpisu potwierdzą inni członkowie wspólnoty.
W sprawach mniejszej wagi organ administracji może nie żądać pełnomocnictwa, jeżeli interes reprezentuje członek najbliższej rodziny lub domownik i nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu członka wspólnoty.
Czytaj także: WSA: Upoważnienie do złożenia podpisu niezależne od pełnomocnictwa>>
Wzory pełnomocnictw
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zdzisława Koźmin