ADAM KOWALCZUK
zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Siedlcach
Celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Rodzinny wywiad środowiskowy pozwala na rozpoznanie trudnych sytuacji osób i rodzin potrzebujących pomocy. Podczas wywiadu należy określić zasoby, uprawnienia i możliwości osób i rodzin wymagających pomocy. Pracownik socjalny stwierdza potrzebę przyznania świadczenia pomocy społecznej, określa jej rodzaj i wielkość.
Wywiad środowiskowy jest niezbędny do przyznania lub odmowy świadczeń z pomocy społecznej. Głównie w tym kontekście kojarzony jest przez zwracających się o pomoc. Jednak najważniejsza rola wywiadu środowiskowego to rola narzędzia diagnostycznego w kontekście przepisów ustawy o pomocy społecznej. Pierwszy wywiad środowiskowy u danej osoby czy rodziny to dla pracownika socjalnego początek długiej, często żmudnej drogi w przezwyciężaniu trudnych sytuacji. Aby próbować je przezwyciężyć, nie wystarczy jedynie aktywność pracownika socjalnego. Konieczna jest aktywność i współpraca osób wymagających pomocy. Dlatego po zdiagnozowaniu problemu osoby lub rodziny pracownik socjalny powinien skorzystać z innych narzędzi pomagających w aktywizowaniu podopiecznych, które są uzupełnieniem wywiadu środowiskowego.
Do takich narzędzi należy kontrakt socjalny. Jest to umowa między daną osoba a pracownikiem socjalnym. Jasno określa cele, do których osiągnięcia dąży się poprzez realizację różnych zobowiązań.
Przykład: Cel główny określony w kontrakcie to znalezienie i podjęcie pracy, cel szczegółowy to podjęcie leczenia odwykowego. Przykładowe zadania do realizacji osoby: zgłosi się do poradni odwykowej do dnia..., zgłosi się do urzędu pracy po skierowanie do dnia..., do czasu podjęcia pracy będzie zgłaszał się do pracownika socjalnego w poniedziałek, środę i piątek do godz. 10. Przykładowe zadania do realizacji pracownika socjalnego: przyznanie pomocy finansowej do czasu podjęcia pracy przez podopiecznego, mobilizowanie do pozostawania w abstynencji, razem z podopiecznym pierwsza wizyta w poradni odwykowej.
Czytaj także: Jest nowy wzór kontraktu socjalnego>>
Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymanie jego warunków może spowodować odmowę pomocy finansowej.
Podobnymi narzędziami mobilizującymi do działania są: w przypadku osób bezdomnych - indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w przypadku usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych - indywidualny program usamodzielnienia, w przypadku uchodźców - indywidualny program integracji.
ŁS
Czytaj także: Rodzinny wywiad środowiskowy – nowe wzory kwestionariusza i dokumentów 2011>>
Zmiany w ustawie o pomocy społecznej>>
PODSTAWA PRAWNA
n Rozporządzenie ministra polityki społecznej z dnia 19 kwietnia 2005 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz.U. nr 77, poz. 672).