Rada podpoznańskiej gminy Czerwonak podjęła w kwietniu 2007 r. uchwałę w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości podatników, którzy zwiększyli zatrudnienie, tworząc nowe miejsca pracy. W uchwale zostały także określone warunki dotyczące obniżenia wymiaru podatku od nieruchomości.
Prokurator przeciwny
Uchwałę zakwestionował prokurator, który skierował sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: WSA). W uzasadnieniu podniósł, że „nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy” (art. 217 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.).
Rada gminy uzyskała prawo stanowienia aktów prawa miejscowego wyłącznie na podstawie upoważnień ustawowych (art. 40 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, dalej: ustawa o samorządzie gminnym). Dlatego prawo do ulg i zwolnień podatkowych musi wynikać z aktu rangi ustawowej. Taki aktem jest ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa o podatkach i opłatach lokalnych), a dokładnie jej art. 19 ust. 3, w którym znajduje się delegacja do zwolnień przedmiotowych.
Stąd prokurator uznał, że radni przekroczyli delegację ustawową. Podjęli bowiem decyzję w sprawie ulg podmiotowych od podatku od nieruchomości w sytuacji, gdy ustawa zawiera jedynie delegację do stosowania zwolnień przedmiotowych.
Prokurator wskazał, że niedopuszczalne jest twierdzenie, iż skoro rada gminy uprawniona jest do wprowadzania zwolnień całkowitych, to może również uchwalać ulgi częściowe. Wynika to także z wcześniejszych orzeczeń sądów administracyjnych (patrz: Z orzecznictwa).
Uzasadnienie WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał za sprzeczną z prawem uchwałę rady gminy zwalniającą z podatku od nieruchomości tych, którzy stworzyli nowe miejsca pracy. Uznano, że samorząd naruszył art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Zaskarżona uchwała uzależniała zwolnienie z podatku od nieruchomości od utworzenia nowych miejsc pracy, przy czym kwota zwolnienia zależała od liczby stanowisk pracy.
Rozróżnienie zwolnienia i ulgi
Sąd uznał, że brak jest podstaw do utożsamiania ze sobą pojęć ulgi i zwolnienia podatkowego. Są to pojęcia rozłączne, gdzie:
• zwolnienie - oznacza definitywne wyłączenie określonych przepisami podmiotów lub przedmiotów spod opodatkowania,
• ulga - oznacza zmniejszenie rozmiarów uiszczanego podatku.
Ulga - uzasadnił WSA - stanowi „swoistą korektę podstawy, stawki lub kwoty podatku”. Zwolnienie nie jest też „krańcowym przypadkiem ulgi”.
Ponieważ uchwała Rady Gminy Czerwonak została podjęta z naruszeniem prawa, 12 grudnia 2008 r. WSA w Poznaniu stwierdził jej nieważność (sygn. akt I SA/Po 965/08).
Z orzecznictwa
Nie ma podstaw do utożsamiania pojęć: ulga i zwolnienie. Ustawodawca nie używa tych pojęć zamiennie, wręcz przeciwnie, służą one do określania konstrukcji prawnych o łatwo dających się zauważyć odmiennościach (...). Rada gminy jest uprawniona do wprowadzania ulg podatkowych tylko wówczas, gdy w danym przepisie ustawowym użyte jest pojęcie ulga. Nie można z przepisu upoważniającego radę gminy do uchwalania zwolnień w podatkach i opłatach wywodzić uprawnienia do uchwalania ulg podatkowych.
Wyrok WSA w Rzeszowie z 20 kwietnia 2004 r., sygn. akt. SA/Rz 128/03
Z orzecznictwa
Rada Miejska nie dokonała zwolnienia, tylko zastosowała ulgę w podatku od nieruchomości, do czego nie posiada uprawnień. W wyniku takiego działania naruszyła przepis art. 7ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Wyrok NSA z 5 grudnia 2007 r., sygn. akt II FSK 1238/06
Izabela Jaworska
Podstawy prawne:
• Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483; ze zm. Dz.U. z 2006 r. nr 200, poz. 1471)
• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458)
• Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 116, poz. 730)