Wspieranie międzynarodowej wymiany akademickiej, upowszechnianie informacji o polskim szkolnictwie to niektóre z zadań nowej instytucji - Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Projektem powołującej ją ustawy zajmie się we wtorek Rada Ministrów.
Projekt ustawy o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) przygotowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. NAWA ma być wyspecjalizowaną agencją rządową, podnoszącą poziom umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego i polskiej nauki.
"Będzie to agencja, która w sposób przemyślany i zgodny ze strategicznymi celami państwa prowadzić będzie politykę stypendialną: dofinansowanie wyjazdów polskich naukowców za granicę, finansowanie stypendiów dla zagranicznych studentów, doktorantów, postdoców. Liczę też, że dzięki tej instytucji uda się sprowadzić do Polski wielu świetnie zapowiadających się młodych naukowców, którzy wyjechali z Polski i pracują na uniwersytetach całego świata" - mówił PAP szef resortu nauki Jarosław Gowin, zapowiadając powstanie Agencji.
Podstawową przyczyną tworzenia Agencji jest niski poziom umiędzynarodowienia polskiego sektora szkolnictwa wyższego i nauki. Sytuacja ta - jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy - ma wiele przyczyn, ale jedną z nich jest niedoskonałość prowadzonej w tym zakresie polityki państwa; niewydajna struktura stypendiów rządowych i brak sprawnego mechanizmu finansowania oraz spójnych ram instytucjonalno-prawnych dla wymiany akademickiej.
Kluczowym zadaniem Agencji ma być inicjowanie programów stypendialnych dla studentów, doktorantów, pracowników naukowych i nauczycieli akademickich. NAWA ma też współpracować z polskimi i zagranicznymi podmiotami działającymi w szkolnictwie wyższym i nauce. Do jej zadań będzie należało też prowadzenie spraw dotyczących uznawalności wykształcenia i upowszechnianie języka polskiego poza granicami kraju. Agencja będzie też obsługiwała administracyjnie i finansowo Państwową Komisję do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Ponadto inne ministerstwa czy jednostki samorządu terytorialnego będą mogły powierzyć Agencji obsługę własnych programów stypendialnych.
Wraz z powołaniem NAWY zlikwidowane zostanie Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej, które dotychczas realizowało zadania związane z umiędzynarodowieniem polskiego szkolnictwa wyższego. Pracownicy Biura staną się pracownikami Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.
Działalnością Agencji - jak wynika z projektu ustawy - będzie kierował dyrektor, powoływany i odwoływany przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na pięcioletnią kadencję. Zadania opiniodawczo-doradcze będzie pełniła Rada Agencji. Będzie składała się ona z ośmiu członków reprezentujących m.in.: ministrów właściwych do spraw zagranicznych, gospodarki, Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej czy Krajową Reprezentację Doktorantów. Kadencja Rady ma trwać cztery lata.
Jak mówił minister nauki, w pierwszym roku działalności budżet NAWY będzie wynosił ok. 150 mln zł, a od 2019 r. kwota ta ma wzrosnąć do co najmniej 250 mln zł. Na realizację zadań Agencji - według założeń resortu nauki - mają posłużyć środki z likwidowanego programu "Studia dla wybitnych". Program ten, przyjęty jeszcze przez rząd Ewy Kopacz, miał zapewniać wybitnym studentom finansowanie nauki na najlepszych uczelniach świata.
Zobacz również: Oświata
Według projektu ustawy NAWA ma zacząć działalność od 1 października 2017 roku. Część przepisów ma wejść w życie w styczniu i lutym 2018 r.
Podczas wtorkowego posiedzenia Rada Ministrów zajmie się też projektem nowelizacji ustawy o zasadach finansowania nauki, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) oraz Narodowym Centrum Nauki (NCN). Zmiany mają umożliwić wyłączenie procedury przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym oraz przyznawania środków finansowych w konkursach NCN i NCBR z części przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Zaproponowane zmiany - jak czytamy w uzasadnieniu noweli - mają przyczynić się do usprawnienia procesu przyznawania kategorii naukowej oraz środków finansowych w konkursach NCN i NCBR.
"Ze specyfiki postępowań konkursowych zarówno Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jak i Narodowego Centrum Nauki wynika, że nie mają one charakteru zindywidualizowanego tak, jak w przypadku typowych postępowań administracyjnych" - czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji. Jak wyjaśniają twórcy projektu, odmienność sposobu przyznawania kategorii naukowej oraz środków finansowych przez NCBiR i NCN w stosunku do reguł określonych w kodeksie postępowania administracyjnego sprawia, że części przepisów tego kodeksu nie można w tych przypadkach stosować.
Projekt ustawy reguluje także inne kwestie m.in. wprowadza w ustawie o NCBiR i ustawie o NCN konieczność określenia w umowie o realizacji i finansowaniu projektu warunków wypowiedzenia i odstąpienia od umowy. Nowela ustawy ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. (PAP)