Badania przeprowadzono według stanu na dzień 31 lipca 2020 r. Ankietę przesłano do urzędów wszystkich gmin w Polsce, tj. 1533 gmin wiejskich, 642 gmin miejsko wiejskich oraz 302 gmin miejskich w tym 66 gmin będących miastami na prawach powiatu. Badacze otrzymali ankiety od 1759 z 2477 gmin, czyli od 71%.
Dyrektywa o sygnalistach - gminy
Z raportu wynika, że:
- 822 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy z ankiety wysłanej w ramach badań,
- 669 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy z mediów,
- 461 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy w wyniku własnych działań,
- 100 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy od zewnętrznego prywatnego podmiotu,
- 66 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy na konferencji,
- 9 gmin dowiedziało się o wymogach Dyrektywy od innego urzędu.
W świetle powyższych danych oraz własnych obserwacji obawiam się, że stan wiedzy gmin, ale i w ogóle sektora publicznego nadal jest niewystarczający.
Czy gminy były pytane czy zostaną objęte wymogami Dyrektywy o sygnalistach?
Badacze pytali o to gminy. 1051 gmin (tj. 60%) oświadczyło, że nie wie czy będzie objęte wymogami dyrektywy o sygnalistach. 347 gmin oświadczyło, że zostanie objęte, a 361 gmin, że nie zostanie objęte.
Przypominam, że nadal nie ma nawet projektu ustawy wdrażającej Dyrektywę o sygnalistach i nie wiadomo, czy Polski ustawodawca zwolni gminy nie liczące 10 000 mieszkańców z obowiązku wdrażania systemów dla sygnalistów.
Kiedy gminy zamierzają wdrożyć system dla sygnalistów?
Owszem, gminy uczestniczące w badaniu deklarowały kiedy zamierzają podjąć działania w celu wdrożenia systemów dla sygnalistów.
Największa grupa, 689 gmin zamierza podjąć działania po wejściu w życie polskich przepisów implementujących dyrektywę o sygnalistach. Patrząc na tempo prac nad ustawą obawiam się, że nie wyrobią się w tym roku. A zgodnie z Dyrektywą czas jest do 17 grudnia br.
399 gmin nie wie w jakim czasie podejmie działania w zakresie wdrożenia wymogów dyrektywy.
326 gmin zadeklarowało, że problem ich nie dotyczy. Może więc się zdziwić kiedy wyjdzie ustawa. Na marginesie nawet jeżeli dana gmina nie będzie zobligowana do wdrożenia systemu dla sygnalistów to zalecam jego wdrożenie.
164 gminy nie zamierzają wdrożyć bo według nich nie będzie takiego obowiązku. Mogę skomentować tylko tak jak powyżej. Dopóki nie ma ustawy to nie wiadomo.
162 gminy zamierzają wdrożyć systemy do 17 grudnia 2021 r., przy czym są to głównie miasta na prawach powiatu oraz większe gminy miejskie i miejsko-wiejskie.
Co ciekawe 19 gmin zadeklarowało wdrożyć do końca 2020 r. Jestem ciekaw które to gminy i czy któreś się udało.
Co ciekawe 18 gmin rozważą wdrożenie wewnętrznych kanałów zgłoszeniowych wspólnych dla kilku gmin. 780 gmin odrzuca taką możliwość, a 961 gmin nie wie.
Osobiście zachęcam zwłaszcza małe gminy do wdrażania wspólnych wewnętrznych kanałów zgłoszeniowych.
Dlaczego gminy nie wdrażają już teraz systemów dla sygnalistów?
Z badania wynika, że 1197 gmin nie wdrożyło jeszcze systemu bo nie było takiego obowiązku. Jednocześnie 724 gmin nie wdrożyło bo nie było takiej potrzeby. Widzę, tu dwa niepokojące zjawiska.
Pierwsze polegające na tym, że sektor publiczny wdraża tylko te rozwiązania, które musi, a nie te które nie musi ale dobrze jakby wdrożył.
Po drugie niepokoi mnie, że 40% respondentów nie widzi potrzeby wdrażania systemów dla sygnalistów. To oznacza, że przed oficerami Compliance stoi nadal duże wyzwanie edukacyjne.
149 gmin nie wdrożyła systemów dla sygnalistów z braku środków finansowych. Według mnie będzie to po świadomości drugi powód braku wdrożeń lub ich wadliwego wdrożenia.
94 gminy wskazały brak kompetentnych osób. Osobiście sam się w zeszłym roku obawiałem, że będzie to spora przeszkoda. Obecnie jest tak szeroka oferta szkoleniowa, że nie powinno być masowych braków kompetentnych osób. Choć może być im brak doświadczenia.
W kolejnych artykułach postaram się szerzej omówić przedmiotowy raport oraz swoje wnioski i spostrzeżenia.
Przypominam, że na wdrożenie systemów dla sygnalistów zostało już tylko 8 miesięcy.