W ramach unijnej polityki spójności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji do dyspozycji jest 76 mld euro, to w przeliczeniu ponad 770 mld zł.
Podobnie jak w poprzedniej, w nowej perspektywie ok. 60% funduszy z polityki zostanie rozdysponowane na poziomie krajowym. Tym samym 40% trafi do dyspozycji marszałków województw na realizację programów regionalnych. W co polskie regiony będą inwestować fundusze europejskie?
Umowa Partnerstwa
Umowa Partnerstwa docelowo określać będzie zarówno cele, jak i sposób inwestowania środków z funduszy unijnych. Warto zaznaczyć, że fundusze przypadające dla Polski są największe w historii. To łącznie 76 mld euro, w tym 72,2 mld euro to środki w ramach funduszy unijnych z polityki spójności oraz 3,8 mld euro z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
Określenie sposobu inwestowania środków unijnych nie wynika jedynie z określonych potrzeb rozwojowych Polski. Tu znaczenie mają przede wszystkim zdefiniowane priorytety unijne. Te w nowej perspektywie finansowej ukierunkowane są na badania, innowacje, cyfryzację, klimat i środowisko. Regulacje unijne wskazują na przykład, że środki z unijnego budżetu na poziomie 30% powinny stanowić wsparcie dla działań UE w obszarze klimatu. Tym samym środki finansowe przyznane w ramach polityki spójności polski rząd ukierunkował właśnie na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne. Z kolei środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji wspierać będą działania związane z łagodzeniem skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. Z tych środków skorzystają tylko wybrane województwa, tj. śląskie, dolnośląskie, małopolskie, wielkopolskie, lubelskie i łódzkie.
Regionalny przydział kwot funduszy unijnych 2021-2027
W kontekście interesu jednostek samorządu terytorialnego najważniejsza na tym etapie jest informacja, jakimi kwotami będę dysponowały poszczególne województwa. O ile dalsze procedowanie będzie sprawnie przebiegać, pierwsze dotacje w ramach regionalnych programów operacyjnych będą mogły być przyznawane w ostatnim kwartale tego roku. W ramach dokonanego podziału największym regionalnym beneficjentem środków unijnych w nadchodzącym okresie programowania będzie województwo śląskie z pulą 2,365 mld euro. Najmniej środków przypadnie dla województwa opolskiego, tj. w kwocie 763 mln euro. Kompletne zestawienie kwot w podziale na poszczególne województwa przedstawiamy w tabeli poniżej.
Tabela 1. Podział środków według poszczególnych województw
|
Województwo |
Kwota (euro) |
|
dolnośląskie |
0,870 mld |
|
kujawsko-pomorskie |
1,457 mld |
|
lubelskie |
1,768 mld |
|
lubuskie |
0,736 mld |
|
łódzkie |
1,631 mld |
|
małopolskie |
1,541 mld |
|
mazowieckie |
1,670 mld |
|
opolskie |
0,763 mld |
|
podkarpackie |
1,661 mld |
|
podlaskie |
0,992 mld |
|
pomorskie |
1,129 mld |
|
śląskie |
2,365 mld |
|
świętokrzyskie |
1,106 mld |
|
warmińsko-mazurskie |
1,228 mld |
|
wielkopolskie |
1,070 mld |
|
zachodniopomorskie |
1,311 mld |
Programy krajowe 2021-2027
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej nie określiło jeszcze nazw poszczególnych programów krajowych. Niemniej jednak, zgodnie z przyjętymi założeniami, programy realizowane na poziomie centralnym będą miały podobny zakres tematyczny do tych, które znane są beneficjentom z perspektywy finansowej 2014-2020. Poniżej prezentujemy zestawienie kwot przyporządkowanych do poszczególnych kierunków wsparcia - dla ułatwienia z zastosowaniem umownego nazewnictwa stosowanego dotychczas.
Tabela 2. Podział środków według programów krajowych
|
Program krajowy |
Wartość wsparcia (euro) |
Obszar tematyczny wsparcia |
|
Infrastruktura i Środowisko |
25,1 mld |
największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska |
|
Inteligentny Rozwój |
8,0 mld |
przedsięwzięcia, innowacje, współpraca nauki i biznesu |
|
Wiedza, Edukacja, Rozwój |
4,3 mld |
nauka, edukacja, żłobki, kapitał ludzki, sprawy społeczne |
|
Polska Wschodnia |
2,5 mld |
specjalna pula wsparcia dla rozwoju województw Polski Wschodniej |
|
Polska Cyfrowa |
2,0 mld |
cyfryzacja, sieci szerokopasmowe |
|
Europejska Współpraca Terytorialna |
0,56 mld |
wsparcie współpracy transgranicznej i transnarodowej oraz międzyregionalnej UE |
|
Pomoc Techniczna |
0,5 mld |
wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE |
|
Sprawiedliwa Transformacja |
4,4 mld |
wsparcie w transformacji regionów górniczych |
|
Rybactwo i Morze
|
0,5 mld |
wsparcie rybactwa i rybołówstwa oraz rozwój lokalnych społeczności rybackich |
|
Pomoc Żywnościowa
|
0,2 mld |
wsparcie osób doświadczonych ubóstwem |
Nowa perspektywa finansowa 2021-2027
W projekcie Umowy Partnerstwa znalazły się zapisy o planowanych wskaźnikach, które mają zdefiniować cele do osiągnięcia w ramach nowej perspektywy finansowej 2021-2027. Jako jedne z bardziej istotnych wskaźników wskazać można np.:
- PKB na 1 mieszkańca w relacji do średniej unijnej na poziomie 95% - do osiągnięcia w 2030 r. (dla porównania w roku 2019 wskaźnik ten kształtował się na poziomie 72%);
- stopa inwestycji na poziomie 25% - do osiągnięcia w 2030 r. (dla porównania w roku 2019 było to 18,6%);
- nakłady na B+R w relacji do PKB (GERD) na poziomie 2,5% - do osiągnięcia w 2030 r. (dla porównania w roku 2019 relacja ta była na poziomie 1,21%).
Źródło: Portal Funduszy Europejskich
Piotr Maliszewski
- wieloletni pracownik administracji samorządowej, praktyk specjalizujący się w tematyce prawa samorządowego, pomocy społecznej, porządku publicznego i bezpieczeństwa