Gminy nie przeprowadzają wywiadów środowiskowych [kilka dodatków węglowych na jeden adres]

Część pierwsza artykułu: Gminy naruszają przepisy o kilku dodatkach węglowych na jeden adres? Spory będą rozstrzygać sądy.

O problemie "Dziennik Gazeta Prawna":

Dodatek węglowy: Niektórym gminom wystarcza oświadczenie o odrębności lokalu. I przeprowadzają wywiady środowiskowe

Wzór odwołania – dodatek węglowy

Wywiad środowiskowy u kilku rodzin spod jednego adresu

Od 3 listopada 2022 r. art. 2 ust. 3c-3d ustawy o dodatku węglowym wprowadziły takie zasady:

„Dodatek węglowy przyznaje się gospodarstwu domowemu, które zajmuje odrębny lokal, dla którego nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu do 30 listopada 2022 r. W tym przypadku wójt, burmistrz albo prezydent miasta przyznaje dodatek węglowy w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił:

1) zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz

2) wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania."

Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową, która jest podstawowym dowodem w tym postępowaniu (prowadzonym według uproszczonych zasad).

Gmina "musi", czy tylko "może" przeprowadzić wywiad środowiskowy?

Nowe przepisy sugerują, że gmina musi przeprowadzić wywiad środowiskowy. Według gmin wcale tak nie jest. Uzależniają przeprowadzenie wywiadu środowiskowego od przedstawienia szeregu dokumentów przez wnioskodawców według zasady "najpierw dokumenty, potem wywiad środowiskowy". Chodzi o zaświadczenia wynikające z postępowań opisanych pod tym linkiem na biznes.gov.pl.

Nie ma w przepisach podstawy prawnej dla zasady "najpierw dokumenty, potem wywiad środowiskowy".

Gminy przyjęły jednak interpretację, że wywiad środowiskowy wcale nie jest obligatoryjny. I przeprowadzą go jedynie wtedy, gdy dokumenty z akt sprawy wskazują na możliwość wyodrębnienia kilku adresów z jednego. Na forach internetowych przewija się więc proste "kontr-pytanie" do tej argumentacji - "Po co jest potrzebny w ustawie o dodatku węglowym wywiad środowiskowy, w sytuacji dysponowania przez gminę tymi dokumentami? Dokumenty przecież to mocniejszy dowód niż wywiad środowiskowy."

Gminy są przytłoczone liczbą wniosków o dodatek węglowy. I nie są w stanie przeprowadzić wywiadu środowiskowego u każdej rodziny, która złożyła wnioski spod jednego adresu. W takiej sytuacji należało to zapisać wprost w ustawie o dodatku węglowym poprzez np. zasadę: "Gmina przeprowadza wywiad środowiskowy po uprawdopodobnieniu przez wnioskodawcę możliwości nadania odrębnego adresu". I wtedy obecne traktowanie przez gminy wniosków o dodatek byłoby legalne.

Poradnik dla samorządów

Gminy stosują się do "Poradnika dla samorządów dotyczącego wypłaty dodatku węglowego" oraz załączonych do tego poradnika "Pytań i odpowiedzi". Dokumenty te opracowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Trzy normy, których nie ma w ustawie

"Poradnik" i "Pytania i odpowiedzi" wprowadzają trzy normy, których nie ma w ustawie o dodatku węglowym, a które są obecnie stosowane przez gminy:

Norma nr 1. Przyznawanie kolejnego dodatku węglowego na dany adres jest możliwe, pod warunkiem podjęcia kroków formalnych, prowadzących do nadania odrębnego adresu miejsca zamieszkania.

Norma nr 2. Gmina nie musi przeprowadzić wywiadu środowiskowego, jeżeli wnioskodawca nie przedstawi gminie wskazanych przez Ministerstwo dokumentów. W poradnikach Ministerstwa czytamy:

"Wnioskodawca składający wniosek o wypłatę dodatku węglowego powinien przedstawić dokumentację potwierdzającą podjęcie kroków formalnych, prowadzących do wydzielenia odrębnego adresu, np. zaświadczenie o samodzielności lokalu lub kopię złożonego wniosku o wydanie zaświadczenia o samodzielności lokalu, czy też kopię wniosku o nadanie numeru porządkowego. Dopiero po przedstawieniu takiej dokumentacji, organ rozpatrujący wniosek powinien podjąć kolejne kroki (przeprowadzić wywiad środowiskowy)".

Mając tak mocne wsparcie jak przytoczony pogląd Ministerstwa, gminy uważają, że nie muszą przeprowadzać wywiadu środowiskowego, jeżeli wnioskodawca nie wykazał dokumentami, że ma szansę na wyodrębnienie lokalu i adresu.

Norma nr 3. Ministerstwo zadecydowało jak należy rozumieć pojęcie "odrębny lokal" pomimo, że ustawa nie zawiera takiej definicji. W dokumentach Ministerstwa czytamy: 

"Przez odrębny lokal należy rozumieć lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, jak również samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego przeznaczona do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, wskazane w art. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych."

Jak gminy wdrażają zasady Ministerstwa Klimatu i Środowiska?

Przykładem gminy, która wdrożyła w 100% zasady wyznaczone przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska jest Gmina Sierakowice. 15 listopada 2022 r. opublikowała pismo znajdujące się pod tym linkiem.

Przykładem są też takie pisma jak poniżej:

​

​

Wnioskodawcy są rozżaleni

Pojawiły się pierwsze osoby, które pytają, co mają zrobić bo właśnie spotkały się z odmową gminy przeprowadzenia wywiadu środowiskowego:

Kasia - Dzisiaj pani z MOPSu poinformowała mnie, że muszę dostarczyć dokument ze starostwa o możliwości rozdzielenia domu na 2 mieszkania. bez tego nie dostanę dodatku węglowego. Byłam w starostwie i dowiedziałam się, że mogę to zrobić po dostarczeniu wszystkich dokumentów związanych z planami domu, działki i wielu innych potrzebnych dokumentów. Jeśli udało by mi się je dostarczyć (te dokumenty) nawet dziś do urzędu to nie jest możliwe w drodze administracyjnej otrzymanie zgody lub odrzucenia na piśmie wydzielenia 2 lokali do końca listopada. Panie z MOPS w (…) nie przeprowadzają wywiadu i poinformowały mnie, że odrzucą mój wniosek mimo, że wszystkie media mam osobno i na to mam zgody budowlane i innych organów, płacę za śmieci. Myślę że nikt nie jest w stanie dostarczyć do urzędu dokumentów na to, że podzielił dom (zrobił dwa wejścia bez zmiany kształtu domu). Bo nie było potrzeby zawiadamiania o tym organów nadzoru budowlanego. Gdy podział następuje bez naruszania głównej konstrukcji i bez rozbudowy. Myślę, że założenia ustawy o dodatku węglowym są nie trafione lub MOPS źle interpretuje przepisy. (…) MOPS nie prowadzi wywiadów i nie sporządza notatek.

Co zrobić z odmową przyznania dodatku węglowego bez wywiadu środowiskowego?

W przypadku wydania decyzji o odmowie przyznania dodatku węglowego dla rodzin żyjących pod jednym adresem bez przeprowadzenia wywiadu środowiskowego (wydanej po 3 listopada 2022 r.) warto odwołać się od takiej decyzji.

I wskazać tą wadę postępowania.

Nie ma potrzeby korzystać z pomocy prawnika.

Jak wnieść odwołanie?

Jako odwołanie - po uzupełnieniu o dane osobowe, adresowe, datę, podpis, sygnaturę sprawy - wystarczy jednozdaniowe pismo o treści:

Zastrzegamy, że przed pierwszymi wyrokami sądów administracyjnych nie wiadomo, kto ma rację w opisanym sporze. Nie wiemy, jaki efekt przyniesie takie odwołanie. Jednak jego niewniesienie zamyka drogę do sądu.

Wzór opracowano dla osób, którym gmina odmówiła przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i wydała decyzję odmowną.

Jest jednak możliwe, że tej decyzji nie będzie. Wnioskodawca otrzyma "Informację o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia".

​

Wtedy należy złożyć ponaglenie do SKO

Więcej w artykule: