Pozwoliłoby to odkorkować gminy zasypane wnioskami o dodatek węglowy.
W piśmie ZMP z 13 września 2022 r. czytamy:
„Miasta sygnalizują, że dotychczas nie otrzymały żadnych środków na nowe zadanie. Proponujemy, by:
- stanowczo wnioskować do wojewodów o przekazanie dotacji, na podstawie złożonych już wniosków,
- w przypadku nieotrzymania środków wystarczających na wypłatę dodatków informować wnioskodawców o przyznaniu dodatku z jednoczesną informacją o tym, że wypłata nastąpi natychmiast po otrzymaniu dotacji z budżetu państwa; wzór takiego pisma przedstawimy niebawem.”
Pełna treść pisma ZMP:
Gmina wysyła emaila o przyznaniu dodatku węglowego
Rozsyłanie emailem informacji o przyznaniu dodatku węglowego, pozwoliłoby gminom przyspieszyć załatwianie spraw według schematu:
Krok 1. Gmina przyznaje dodatki węglowe informując wnioskodawców emailem i zmniejszając kolejkę [nie ma wypłaty pieniędzy].
Krok 2. Gmina otrzymuje pieniądze od rządu.
Krok 3. Gmina wypłaca dodatki węglowe.
Czy gmina może przyznać dodatek węglowy nie mając pieniędzy od rządu?
Tak, prawnie jest to możliwe. Pisaliśmy o tym w poniższym artykule:
W skrócie – wystarczy, że gmina wyśle do wnioskodawcy emaila o wyjściowej treści: „W odpowiedzi na złożony wniosek przez Panią/Pana o wypłatę dodatku węglowego z dnia ..... , przyznaliśmy w dniu …. dodatek węglowy w kwocie 3000 zł.”
Tyle wystarczy, by uznać, że dodatek został przyznany. Możliwość taka wynika z art. 2 ust. 16 i 17 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym.
Stanowisko ZMP oznacza, że gminy mają teoretycznie możliwość przyznawania dodatku węglowego jeszcze przed otrzymaniem pieniędzy od rządu. To pozwoliłoby rozładować spiętrzenie pilnych do rozpatrzenie wniosków (przecież gminy zajmują się równolegle innymi sprawami np. dodatkiem osłonowym). I pozwolić na przekazanie pieniędzy przed nadejściem zimy.
Czy pomysł ma wady? Tak. Gminy mogą naruszyć dyscyplinę finansów publicznych przyznając dodatki węglowe o wartości 3000 zł każdy, gdy finalnie okaże się, że wartość każdego z nich to np. 2400 zł. Mamy bowiem zbliżający się problem redukcji wartości dodatków. Rząd zapisał w ustawie o dodatku węglowym za mało pieniędzy. A jednocześnie w ustawie umieścił mechanizm redukcji wartości dodatków.
Zmniejszenie wartości dodatku węglowego
Gminy złożą wnioski o przekazanie im większej kwoty niż 11,5 mld zł, które zaplanował rząd. Plan ten został zawarty w art. 27 ustawy o dodatku węglowym. To jeden z ostatnich przepisów tej ustawy. I stanowi, że maksymalny limit wydatków na dodatek, to 11,5 mld zł. W przypadku gdy wykorzystanie środków wyniesie więcej niż 95% z 11,5 mld zł, wysokość wypłacanych dodatków węglowych podlega proporcjonalnemu obniżeniu tak, aby łączna wysokość wypłacanych dodatków była równa maksymalnemu limitowi 11,5 mld zł.
I ta reguła blokuje przyznawanie dodatku węglowego przed otrzymaniem przez gminy pieniędzy od wojewodów.
Jakie jest rozwiązanie? Gmina nie musi określać w informacji dla wnioskodawcy kwoty dodatku. A więc ww. email do wnioskodawców miałby treść: „W odpowiedzi na złożony wniosek przez Panią/Pana o wypłatę dodatku węglowego z dnia ..... , przyznaliśmy w dniu …. dodatek węglowy w wartości określonej w art. 2 ust. 8 i art. 27 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym.”
Czy możliwa jest wypłata dodatków węglowych przed otrzymaniem pieniędzy od rządu?
Nie, gdyż będzie to stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Jednoznacznie wynika to z pisma ZMP. Czytamy w nim:
„Art. 49 ust. 5 ustawy o dochodach j.s.t. stanowi, że: „Dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań.” Z orzecznictwa wynika, że wydatkowanie środków na niezaplanowane w budżecie, nagle nałożone zadania, nie powinno mieć miejsca przed otrzymaniem dotacji na ten cel. Regionalne izby obrachunkowe – nawet w odniesieniu do zaplanowanych zadań zleconych – wskazują, że j.s.t. powinny otrzymywać z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację zadań zleconych, a w przepisach nie przewidziano możliwości planowania i finansowania tych zadań ze środków własnych j.s.t.”