Prezydent Miasta K. decyzją z 2007 r. wydaną na podstawie art. 12 ust.1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz art. 132 ustawy gospodarce nieruchomościami umorzył postępowanie z wniosku A.M. o ustalenie odsetek za opóźnienie w wypłacie odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w wysokości odpowiadającej odsetkom ustawowym za opóźnienie za okres złożenia wniosku o wypłatę odszkodowania do dnia faktycznej zapłaty. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ wykonawczy Miasta K. zaznaczył, że w obowiązującym systemie prawa nie istnieje norma prawna, która mogłaby stanowić podstawę do wydania decyzji administracyjnej dotyczącej naliczenia i wypłacenia odsetek za opóźnienie w trybie specustawy. Organ stwierdził, że postępowanie w przedmiocie ustalenia i wypłaty odszkodowania zostało zakończone prawomocną i wykonaną w terminie decyzją, dlatego wydał decyzję o umorzeniu postępowania.
W wyniku wniesienia przez A.M. odwołania, Wojewoda M. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Wojewoda wskazał w uzasadnieniu, że sformułowanie ,,zwłoka lub opóźnienie w zapłacie odszkodowania" z art. 132 u.g.n. dotyczy wyłącznie sytuacji, w której odszkodowanie zostało ustalone ostateczną i wykonalną decyzją, jednak nie doszło zapłaty w terminie przewidzianym przez przepisy prawa. Organ II instancji podkreślił przy tym, że w wyniku skargi z 2016 roku A.M. do WSA w Krakowie decyzja ustalająca odszkodowanie za wywłaszczenie została wstrzymana do czasu wydania rozstrzygnięcia przez sąd. WSA w Krakowie odrzucił skargę, w wyniku czego zapłata przedmiotowego odszkodowania na rzecz skarżącego nastąpiła w 2017 r.
Skarżący wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie o uchylenie zaskarżonej decyzji organów I i II instancji. Zarzucił im naruszenie art. 132 u.g.n. oraz art. 105§ 1 k.p.a. Zdaniem A. M. nie sposób zgodzić się z zawężającą wykładnią przepisu art.132 ust.2 u.g.n., która prowadzi do przyjęcia ma on zastosowanie jedynie do wybranych skutków zwłoki lub opóźnienia w zapłacie odszkodowania. Skarżący twierdził, że skoro odszkodowanie za wywłaszczenie ustalane jest w trybie administracyjnym, to również kwestia odsetek od odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość powinna być rozstrzygnięta w drodze decyzji administracyjnej.
WSA w Krakowie uchylił zaskarżone decyzje obu organów. Sąd I instancji wyjaśnił, że sformułowanie ,,zapłata odszkodowania” z art. 132 ust .2 u.g.n. nie obejmuje kwestii odsetek za opóźnienie w decyzji ustalającej odszkodowanie. W ocenie Sądu, dochodzeniu odsetek służą inne środki prawne, przy czym zaznaczył, że korzystanie z instrumentów cywilnoprawnych na gruncie administracyjnym wymaga stosowania wykładni ścieśniającej. Sąd stwierdził, że regulacja art. 132 ust. 2 u.g.n. dotyczy jedynie usunięcia skutków opóźnienia (zwłoki) w zapłacie odszkodowania i uprawnia do żądania odsetek, ale tylko za okres po upływie terminu do wypłaty należności z tego tytułu. W ocenie Sądu żądanie odsetek jest zasadne, o ile zapłata należnej kwoty nastąpiła po upływie 14 dni od ostateczności decyzji przyznającej odszkodowanie.
Od powyższego rozstrzygnięcia A.M. wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Skarżący zarzucił orzeczeniu Sądu I instancji naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że art. 132 ust. 2 u.g.n. nie normuje kwestii odsetek za opóźnienie w wydaniu decyzji ustalającej odszkodowanie, podczas gdy przedmiotowa regulacja obejmuje zarówno żądanie odsetek za okres po upływie terminu do wypłaty odszkodowania, jak i za okres opóźnienia w wydaniu decyzji ustalającej odszkodowanie. Sąd pokreślił, iż wykładnia językowa art. 132 ust.2 u.g.n. prowadzi jednoznacznie do przyjęcia, że odsetki mające swe oparcie w art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 132 ust. 2 u.g.n. nie są należne w razie wystąpienia opóźnienia czy zwłoki w wydaniu decyzji odszkodowawczej. Zdaniem Sądu tylko skutki powstałe z opóźnienia lub zwłoki w wypłacie odszkodowania ustalonego w decyzji ostatecznej mogą powodować zastosowanie tej instytucji. NSA wskazał na niekwestionowany w orzecznictwie i judykaturze pogląd, że odsetki należą się od dnia wymagalności długu, jako że są świadczeniem akcesoryjnym. W konsekwencji skoro organ ma zapłacić odszkodowanie w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna to w tej sprawie żądanie odsetek może być zasadne, o ile zapłata należnej kwoty nastąpiła po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowania stała się ostateczna. W świetle powyższych rozważań, NSA uznał, że regulacja z art. 132 ust.2 u.g.n. dotyczy jedynie usunięcia skutków opóźnienia (zwłoki) w zapłacie odszkodowania i uprawnia do żądania odsetek, ale tylko za okres po upływie terminu do wypłaty należności z tego tytułu.
Piotr Kołodziejczak
radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, sporach sądowych, opracowywania i opiniowania umów
Maciej Szczubełek
asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, interesuje się prawem cywilnym
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl