Podmiot i przedmiot podatku od nieruchomości
Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych z dn. 12 stycznia 1991 r. (Dz. U. 1991 Nr 9 poz. 31) (dalej: ustawa o podatkach i opłatach lokalnych) opodatkowaniu podlegają:
- grunty,
- budynki i ich części,
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podatnikami podatku od nieruchomości mogą być takie podmioty jak osoba fizyczna, osoba prawna czy też jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej. Należy zaznaczyć, że danina ta nie dotyczy tylko właściciela czy współwłaściciela nieruchomości, ale także posiadacza samoistnego, użytkownika wieczystego gruntu, posiadacza nieruchomości należącej do Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, przekazanej na podstawie odpowiedniej umowy.
Podstawa opodatkowania
Jak wskazuje ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, podstawę opodatkowania stanowi:
- dla gruntów – powierzchnia;
· dla budynków lub ich części – powierzchnia użytkowa;
- dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.
Zobacz: Podatki i opłaty
Wysokość podatku w 2018 r.
Warto podkreślić, że wysokość podatku od nieruchomości jest zmienna, ostateczną kwotę ustala rada gminy w drodze uchwały. Niemniej jednak gmina związana jest obwieszczeniem Ministra Finansów, który określa maksymalne stawki w danym okresie. W roku 2018 wynoszą one:
- od gruntów:
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 0,91 zł od 1 m² powierzchni,
- pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych – 4,63 zł od 1 ha powierzchni,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,48 zł od 1 m² powierzchni,
- od budynków lub ich części:
- mieszkalnych – 0,77 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 23,10 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 10,80 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych – 4,70 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 7,77 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- od budowli – do 2% ich wartości.
Rada gminy ustalając ostateczne kwoty podatku bierze pod uwagę lokalizację, rodzaj zabudowy, prowadzonej działalności czy też przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu. Warto wspomnieć, że w większości gmin ustalone stawki są niższe od maksymalnych.
Obowiązek podatkowy
Idąc za ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie tytułu prawnego do przedmiotu opodatkowania lub wejście w jego posiadanie. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.
Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.
Osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości. Podatek od nieruchomości jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.
Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Agencja Własności Skarbu Państw, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe są obowiązane:
- składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania, deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku,
- wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości – bez wezwania – na rachunek budżetu właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15 każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia.
Zwolnienia z podatku
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje także szereg wyjątków, w których podatek od nieruchomości nie będzie pobrany. Wyliczone są zarówno wyłączenia z podatku dotyczące m.in. użytków rolnych i lasów niezajętych na prowadzenie działalności gospodarczej czy też gruntów zajętych pod pasy drogowe dróg publicznych. Ponadto, bardzo liczne są zwolnienia z podatku od nieruchomości. Otóż nie jest on uiszczany m.in. od:
- uczelni, zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą,
· szkół, placówek, zakładów kształcenia i placówek doskonalenia nauczycieli – publicznych i niepublicznych,
· budynków gospodarczych lub ich części: służących działalności leśnej lub rybackiej, położonych na gruntach gospodarstw rolnych, służących wyłącznie działalności rolniczej, zajętych na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,
- nieruchomości lub ich części zajętych na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia statutowej działalności wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem tych wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej,
- gruntów zajętych trwale na obozowiska i bazy wypoczynkowe dzieci i młodzieży,
- gruntów i budynków wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Pełny katalog zwolnień z podatku od nieruchomości zawiera art. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Oprócz tego, rada gminy może wyróżnić inne sytuacje, w których podatek ten nie będzie pobrany