REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Poradnik Samorządowca - Finanse publiczne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michał Bitner

REKLAMA

27 sierpnia 2009 r. została uchwalona nowa ustawa o finansach publicznych (dalej: nowa ustawa). Zastępuje ona ustawę z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, którą nowelizowano ponad 20 razy.

Zmiany ustawy o finansach publicznych (będącej podstawowym aktem regulującym przebieg procesów finansowych w jednostkach sektora publicznego w Polsce) stanowią z jednej strony reakcję na wymogi bieżącego zarządzania środkami publicznymi, z drugiej zaś – są wyrazem dążenia do zreformowania instytucji krajowego prawa finansowego w celu zwiększenia oszczędności, skuteczności i efektywności wykonywania zadań publicznych.

REKLAMA

Niewątpliwie uchwaleniu nowej ustawy towarzyszyły intencje sformułowane w uzasadnieniu rządowego projektu, które wskazują na „operacyjne” cele nowej regulacji, czyli:

1) wzmocnienie oraz poprawa przejrzystości finansów publicznych, którą zapewnić ma przede wszystkim ograniczenie form organizacyjno-prawnych sektora finansów publicznych,

2) wprowadzenie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową państwa oraz wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego (dalej: JST),

3) wprowadzenie rozwiązań w zakresie budżetu zadaniowego,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

4) przyjęcie stabilnych rozwiązań sprzyjających prowadzeniu racjonalnej gospodarki finansowej w budżecie państwa oraz w budżetach JST, w tym uzupełnienie przepisów dotyczących zasad gospodarowania środkami publicznymi poprzez wprowadzenie możliwości udzielania ulg w spłacie określonych w nowej ustawie niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym,

5) zaproponowanie nowych regulacji usprawniających oraz wzmacniających system audytu wewnętrznego,

6) wzmocnienie norm ostrożnościowych w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego,

7) wprowadzenie zmian w zakresie gospodarowania środkami europejskimi i innymi środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, niepodlegającymi zwrotowi.

REKLAMA

Tekst nowej ustawy uchwalonej ostatecznie różni się od zapisów projektu w związku z czym niektóre z jej celów, a w szczególności 6, zostały osiągnięte jedynie połowicznie. Niemniej jednak należy stwierdzić, że choć nowa ustawa nie oznacza zmiany o charakterze rewolucyjnym, nowy kształt wielu instytucji krajowego prawa finansowego zasadniczo różni się od istniejącego przed 1 stycznia 2010 r.

Ponadto nowa ustawa wprowadza kilka instytucji dotychczas nieobecnych w polskim porządku prawno-finansowym. Wiele tych modyfikacji i nowości dotyczy podsektora rządowego i budżetu państwa. Są to m.in.: poszerzenie zakresu budżetowania zadaniowego i opracowywania planów oraz sprawozdań w układzie zadaniowym, Wieloletni Plan Finansowy Państwa, rozdzielenie wyniku budżetu środków europejskich od wyniku budżetu państwa. Równie głębokie są jednak także zmiany dotyczące finansów podsektora samorządowego.

REKLAMA

Znaczące modyfikacje dotyczą większości instytucji finansów samorządowych stanowiących przedmiot regulacji ustawy o finansach publicznych, stosunkowo łatwo można wskazać te, w których zmiany są najgłębsze. Należą do nich m.in. likwidacja samorządowych funduszy celowych i gospodarstw pomocniczych oraz zmiana formuły funkcjonowania zakładów budżetowych.

W zakresie planowania finansowego znacznie zmodyfikowano istniejące instytucje planowania wieloletniego, wprowadzając obowiązek średnioterminowego prognozowania w postaci wieloletniej prognozy finansowej. Wbrew nazwie wieloletnia prognoza zawiera istotne elementy planowania o charakterze dyrektywnym, zastępując wieloletnie programy inwestycyjne oraz prognozę kwoty długu. Redakcja przepisów dotyczących wieloletniej prognozy finansowej usuwa ponadto pewną część kontrowersji związanych z autoryzacją JST do zaciągania zobowiązań wieloletnich niezwiązanych z zaciąganiem długu publicznego oraz rolą ich poszczególnych organów w tym procesie.

Istotne zmiany dotyczą struktury i kształtu budżetu. Najważniejszą z nich jest niewątpliwie wprowadzenie złotej zasady finansów publicznych, czyli nakazu zrównoważenia budżetu bieżącego (operacyjnego). Zasada ta jest w pewnym stopniu zmodyfikowana, niemniej jednak jej wprowadzenie stanowi krok milowy w procesie zwiększania efektywności zarządzania środkami publicznymi i długiem publicznym na szczeblu lokalnym.

Dla zarządzania długiem samorządowym ważne są także zmiany limitów emisji zadłużenia. Sutkiem nowej konstrukcji wskaźnika obsługi długu do dochodów będzie rozszerzenie możliwości zaciągania długu przez gminy (oraz miasta na prawach powiatu) i województwa, z drugiej zaś strony ograniczenie możliwości pozyskiwania środków pożyczkowych przez powiaty.

Znaczącym modyfikacjom ulega procedura budżetowa oraz poszczególne rodzaje wydatków: należy zwrócić uwagę w szczególności na zmienione przepisy dotyczące udzielania dotacji oraz tworzenia i wykorzystywania rezerw. Nowa ustawa radykalnie skraca ostateczny termin uchwalenia budżetu przez organ stanowiący i wprowadza obowiązek badania rocznych sprawozdań niektórych JST przez biegłych rewidentów. Podkreślenia wymaga także zmiana ogólnej konstrukcji przepisów: o ile obowiązujące do 31 grudnia 2009 r. przepisy regulujące finanse samorządowe zawierały wiele odwołań do przepisów dotyczących budżetu państwa, o tyle nowa ustawa zawiera zasadniczo samodzielny, odrębny zbiór przepisów poświęconych gospodarce finansowej JST, praktycznie uniemożliwiając analogie z budżetem państwa.

Choć nowa ustawa weszła w życie 1 stycznia 2010 r., znaczna część przepisów wprowadzających istotne modyfikacje zaczyna obowiązywać w terminie późniejszym. Kalendarz sukcesywnego wprowadzania zmian w regulacjach dotyczących finansów publicznych, w tym finansów samorządowych, zawiera ustawa z 27 sierpnia 2009 r. przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.

Publikacja ta stanowi omówienie przepisów nowej ustawy o finansach publicznych dotyczących finansów samorządowych. Jej celem jest zwięzła prezentacja nowego stanu prawnego w tym zakresie. Struktura publikacji odpowiada zasadniczo strukturze nowej ustawy w części, w jakiej dotyczy ona JST i innych podmiotów samorządowego podsektora finansów publicznych. Przepisy zawarte w poszczególnych podziałach ustawy (działy, rozdziały) zostały uporządkowane według instytucji (zgodnie z prawno-finansowym rozumieniem tego terminu), których dotyczą. W zakresie w jakim było to możliwe – zważywszy zakres i głębokość zmian wprowadzonych nową ustawą – zostały wskazane reprezentatywne orzeczenia organów nadzoru, zachowujące aktualność także w nowym stanie prawnym.

Kompleksowe opracowanie zmian w finansach publicznych - w styczniowym numerze Poradnika Samorządowca>>

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Czy Polska wprowadzi kontrole?

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Czy Polska wprowadzi kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów?

Premier D. Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA

Nowe standardy żywienia w szpitalach 2025: Ministerstwo Zdrowia wprowadza obowiązkowe diety dla pacjentów [PROJEKT]

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło projekt rozporządzenia, które ma ujednolicić standardy żywienia pacjentów w szpitalach. Zmiany mają zagwarantować zdrowe, zbilansowane i dostosowane do stanu zdrowia posiłki, a także zwiększyć transparentność i jakość usług cateringowych w placówkach medycznych.

Pogoda. Gwałtowne burze w dziewięciu województwach. Ostrzeżenia RCB

Na terenie dziewięciu województw można spodziewać się gwałtownych burz. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysłało alerty.

REKLAMA