REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Poradnik Samorządowca - Finanse publiczne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michał Bitner

REKLAMA

27 sierpnia 2009 r. została uchwalona nowa ustawa o finansach publicznych (dalej: nowa ustawa). Zastępuje ona ustawę z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, którą nowelizowano ponad 20 razy.

Zmiany ustawy o finansach publicznych (będącej podstawowym aktem regulującym przebieg procesów finansowych w jednostkach sektora publicznego w Polsce) stanowią z jednej strony reakcję na wymogi bieżącego zarządzania środkami publicznymi, z drugiej zaś – są wyrazem dążenia do zreformowania instytucji krajowego prawa finansowego w celu zwiększenia oszczędności, skuteczności i efektywności wykonywania zadań publicznych.

REKLAMA

Niewątpliwie uchwaleniu nowej ustawy towarzyszyły intencje sformułowane w uzasadnieniu rządowego projektu, które wskazują na „operacyjne” cele nowej regulacji, czyli:

1) wzmocnienie oraz poprawa przejrzystości finansów publicznych, którą zapewnić ma przede wszystkim ograniczenie form organizacyjno-prawnych sektora finansów publicznych,

2) wprowadzenie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową państwa oraz wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego (dalej: JST),

3) wprowadzenie rozwiązań w zakresie budżetu zadaniowego,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

4) przyjęcie stabilnych rozwiązań sprzyjających prowadzeniu racjonalnej gospodarki finansowej w budżecie państwa oraz w budżetach JST, w tym uzupełnienie przepisów dotyczących zasad gospodarowania środkami publicznymi poprzez wprowadzenie możliwości udzielania ulg w spłacie określonych w nowej ustawie niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym,

5) zaproponowanie nowych regulacji usprawniających oraz wzmacniających system audytu wewnętrznego,

6) wzmocnienie norm ostrożnościowych w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego,

7) wprowadzenie zmian w zakresie gospodarowania środkami europejskimi i innymi środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, niepodlegającymi zwrotowi.

REKLAMA

Tekst nowej ustawy uchwalonej ostatecznie różni się od zapisów projektu w związku z czym niektóre z jej celów, a w szczególności 6, zostały osiągnięte jedynie połowicznie. Niemniej jednak należy stwierdzić, że choć nowa ustawa nie oznacza zmiany o charakterze rewolucyjnym, nowy kształt wielu instytucji krajowego prawa finansowego zasadniczo różni się od istniejącego przed 1 stycznia 2010 r.

Ponadto nowa ustawa wprowadza kilka instytucji dotychczas nieobecnych w polskim porządku prawno-finansowym. Wiele tych modyfikacji i nowości dotyczy podsektora rządowego i budżetu państwa. Są to m.in.: poszerzenie zakresu budżetowania zadaniowego i opracowywania planów oraz sprawozdań w układzie zadaniowym, Wieloletni Plan Finansowy Państwa, rozdzielenie wyniku budżetu środków europejskich od wyniku budżetu państwa. Równie głębokie są jednak także zmiany dotyczące finansów podsektora samorządowego.

REKLAMA

Znaczące modyfikacje dotyczą większości instytucji finansów samorządowych stanowiących przedmiot regulacji ustawy o finansach publicznych, stosunkowo łatwo można wskazać te, w których zmiany są najgłębsze. Należą do nich m.in. likwidacja samorządowych funduszy celowych i gospodarstw pomocniczych oraz zmiana formuły funkcjonowania zakładów budżetowych.

W zakresie planowania finansowego znacznie zmodyfikowano istniejące instytucje planowania wieloletniego, wprowadzając obowiązek średnioterminowego prognozowania w postaci wieloletniej prognozy finansowej. Wbrew nazwie wieloletnia prognoza zawiera istotne elementy planowania o charakterze dyrektywnym, zastępując wieloletnie programy inwestycyjne oraz prognozę kwoty długu. Redakcja przepisów dotyczących wieloletniej prognozy finansowej usuwa ponadto pewną część kontrowersji związanych z autoryzacją JST do zaciągania zobowiązań wieloletnich niezwiązanych z zaciąganiem długu publicznego oraz rolą ich poszczególnych organów w tym procesie.

Istotne zmiany dotyczą struktury i kształtu budżetu. Najważniejszą z nich jest niewątpliwie wprowadzenie złotej zasady finansów publicznych, czyli nakazu zrównoważenia budżetu bieżącego (operacyjnego). Zasada ta jest w pewnym stopniu zmodyfikowana, niemniej jednak jej wprowadzenie stanowi krok milowy w procesie zwiększania efektywności zarządzania środkami publicznymi i długiem publicznym na szczeblu lokalnym.

Dla zarządzania długiem samorządowym ważne są także zmiany limitów emisji zadłużenia. Sutkiem nowej konstrukcji wskaźnika obsługi długu do dochodów będzie rozszerzenie możliwości zaciągania długu przez gminy (oraz miasta na prawach powiatu) i województwa, z drugiej zaś strony ograniczenie możliwości pozyskiwania środków pożyczkowych przez powiaty.

Znaczącym modyfikacjom ulega procedura budżetowa oraz poszczególne rodzaje wydatków: należy zwrócić uwagę w szczególności na zmienione przepisy dotyczące udzielania dotacji oraz tworzenia i wykorzystywania rezerw. Nowa ustawa radykalnie skraca ostateczny termin uchwalenia budżetu przez organ stanowiący i wprowadza obowiązek badania rocznych sprawozdań niektórych JST przez biegłych rewidentów. Podkreślenia wymaga także zmiana ogólnej konstrukcji przepisów: o ile obowiązujące do 31 grudnia 2009 r. przepisy regulujące finanse samorządowe zawierały wiele odwołań do przepisów dotyczących budżetu państwa, o tyle nowa ustawa zawiera zasadniczo samodzielny, odrębny zbiór przepisów poświęconych gospodarce finansowej JST, praktycznie uniemożliwiając analogie z budżetem państwa.

Choć nowa ustawa weszła w życie 1 stycznia 2010 r., znaczna część przepisów wprowadzających istotne modyfikacje zaczyna obowiązywać w terminie późniejszym. Kalendarz sukcesywnego wprowadzania zmian w regulacjach dotyczących finansów publicznych, w tym finansów samorządowych, zawiera ustawa z 27 sierpnia 2009 r. przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.

Publikacja ta stanowi omówienie przepisów nowej ustawy o finansach publicznych dotyczących finansów samorządowych. Jej celem jest zwięzła prezentacja nowego stanu prawnego w tym zakresie. Struktura publikacji odpowiada zasadniczo strukturze nowej ustawy w części, w jakiej dotyczy ona JST i innych podmiotów samorządowego podsektora finansów publicznych. Przepisy zawarte w poszczególnych podziałach ustawy (działy, rozdziały) zostały uporządkowane według instytucji (zgodnie z prawno-finansowym rozumieniem tego terminu), których dotyczą. W zakresie w jakim było to możliwe – zważywszy zakres i głębokość zmian wprowadzonych nową ustawą – zostały wskazane reprezentatywne orzeczenia organów nadzoru, zachowujące aktualność także w nowym stanie prawnym.

Kompleksowe opracowanie zmian w finansach publicznych - w styczniowym numerze Poradnika Samorządowca>>

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Bioodpady z potencjałem. W 2026 r. mogą przyjść długo oczekiwane zmiany w prawie [WYWIAD]

Choć legislacja koncentruje się dziś głównie na tworzywach sztucznych, sektor bioodpadów czeka na własną, systemową rewolucję. Eksperci są zgodni: czas na normy jakości nawozów z odpadów i impuls inwestycyjny dla fermentacji kuchennych resztek.

Forum Liderów PPP z Wielkim Medalem Senatu. Dziesięć lat promocji partnerstwa publiczno-prywatnego

Jubileuszowa, dziesiąta edycja Forum Liderów PPP, która odbyła się w Warszawie, stała się okazją do podsumowania dekady promocji partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Gościem honorowym wydarzenia był senator Adam Szejnfeld – inicjator jednej z najbardziej nowoczesnych ustaw o PPP w Europie. Z jego inicjatywy, przy poparciu senatorów zaangażowanych w rozwój PPP, Senat Rzeczypospolitej Polskiej uhonorował Forum Wielkim Medalem Senatu. Wyróżnienie odebrała prezes Kamila Król, doceniona za wieloletnie zaangażowanie w popularyzację idei partnerstwa publicznego i prywatnego oraz skuteczne wdrażanie przepisów ustawy o PPP.

PPP rośnie w siłę. Podsumowanie X Forum Liderów PPP

„Przyszłość PPP w Polsce” była tematem przewodnim jubileuszowej, dziesiątej edycji Forum Liderów PPP, która odbyła się 16 czerwca 2025 roku w Warszawie. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, parlamentarzyści, eksperci, instytucje finansujące, partnerzy prywatni oraz promotorzy projektów realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wśród gości znaleźli się m.in. wicemarszałek Senatu Maciej Żywno, senatorowie Joanna Sekuła i Adam Szejnfeld, a także praktycy rynku PPP z Polski i Europy.

Nowy wariant Covid-19 o nazwie Nimbus. Jakie objawy?

Nowy wariant koronawirusa Covid-19, nazwany Nimbus, zaczyna się rozprzestrzeniać – podaje amerykańskie Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (CDC). Zakażenia tym szczepem odnotowano już w Azji, Stanach Zjednoczonych oraz Europie. Nimbus objawia się przede wszystkim silnym bólem gardła, jednak nie jest groźniejszy niż wcześniejsze warianty Omikrona.

REKLAMA

Zwolnienia lekarskie pod lupą. ZUS i pracodawcy skontrolowali tysiące pracowników

W pierwszym kwartale 2025 roku pracownicy ZUS z Pomorza przeprowadzili ponad 2,5 tysiąca kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Co dziesiąta kontrola zakończyła się odebraniem prawa do zasiłku. Okazuje się jednak, że nie tylko ZUS miał prawo do takich działań – również pracodawcy weryfikowali, czy zwolnienia były wykorzystywane zgodnie z przepisami.

Odpowiedzialność trenera personalnego za kontuzje

Branża fitness dynamicznie się rozwija. Coraz więcej osób uzyskuje kwalifikacje trenera personalnego lub instruktora fitness i podejmuje się trenowania podopiecznych w ramach współpracy z siłownią, czy klubem fitness, albo działając na własną rękę. W toku takich treningów zdarzają się jednak kontuzje.

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

REKLAMA

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

REKLAMA